Alþýðublaðið - 22.01.1977, Qupperneq 7

mIISm** Laugardagur 22. janúar 1977.
ÚTLðNDll
Það verður ekki átaka-
laust fyrir Carter að skerða
útgjöld til hermála
Jimmy Carter sór í
gær embættiseið sem
29. forseti Bandarikj-
anna. Hann sigraði
Gerald Ford þáverandi
forseta i geysijöfnum
kosningum 2. nóvem-
ber á siðasta ári.
Kosningabarátta
þeirra kumpána var
hörð og mörg stór
loforð gefin, — á báða
bóga. Eitt af þvi sem
vakti hvað mesta
athygli var fyrirheit
Carters um að skerða
verulega fjárveitingar
til hermála.
Þessi yfirlýsing kom mönnum
nokkuð i opna skjöldu eftir
ihlutan Sovétmanna i striðið i
Angóla. Margir höfðu á þeim
illan bifur og grunuðu þá um að
vilja seilast til áhrifa viðar i
skjóli hersveita bUnum sovézk-
um vopnum. Það sem ef til vill
vakti hvað mesta gremju
manna vestan hafs var hve stutt
var um liðið frá undirritun
Helsinkisamkomulagsins.
Maður með bein
i nefinu
Yfirlýsing Carters vakti
ýmsar spurningar. Var hér
kominn bandariskur forseti sem
var þess albúinn að taka fyrsta
skrefið i þá átt að draga úr
vopnakapphlaupi stórveld-
anna? Við þvi hefur ekki fengizt
svar, — ennþá, en i Banda-
rikjunum hefur margt athyglis-
vert átt sér staö sem maður
hlýtur að lita á með hliðsjón af
yfirlýsingu Carters.
„Svarta skýrslan”
I fyrrasumar kallaði Ford,
þáverandi forseti, saman hóp
varnarmálasérfræðinga til þess
að rannsaka gögn sem banda-
riska leyniþjónustan hafði viðað
að sér um hernaðarmátt og
fyrirætlanir Sovétmanna.
Sérfræðingar þessir komust að
niðurstöðu sem vægast sagt var
öllu alvarlegri en sú sem sér-
fræðingar leyniþjónustunnar
höfðu komið sér saman um.
Þess ber þó að geta, að i banda-
riskum fjölmiðlum hefur verið
getið um þennan hóp varnar-
málasérfræðinga sem saman-
safn svartsýnismanna, og
samsetning nefndarinnar hafi
óhjákvæmilega leitt af sér þær
niðurstöður sem nefndin lét frá
sér fara.
Jimmy Carter var þvi nokkur
vandi á höndum i gær þegar
hann settist i forsetastólinn. Þá
lá á borðinu skýrsla sérfræðinga
sem komizt höfðu að þeirri
niðurstöðu að markmið Sovét-
manna væri að komast fram úr
Bandarikjunum i vopna-
kapphlaupinu. Einn af yfir-
mönnum upplýsingaþjónustu
Utanrfkisráðherra Bandarfkjanna, Cyrus Vance, í hdpi nokkurra baráttugiaöra herforingja.
Jimmy Carter, tekst honum að standa við þau fyrirheit sem hann
gaf i hita kosningabaráttunnar.
flughersins, George Keegan jr.
hefur reyndar látið hafa eftir
sér að Sovétmenn hafi þegar
tekið forystuna. Margirálita aö
þessar yfirlýsingar séu til þess
eins gerðar að freista þess aö
binda hendur forsetans i afstöðu
hans til varnarmála, og það
verður athyglisvert að fylgjast
með lyktum þessa máls.
Niðurskurður sem
svarar til 5-7
milljarða dala
í kosningabaráttunni sagðist
Carter vilja draga úr framlagi
rikisins tilhermála sem næmi 5-
7 milljörðum dala. Útgjöld
rikisins vegna hermála voru i
fyrra 113 milljarðar dala en
áætlun sú sem Ford fyrrverandi
forseti gerði fyrir árið 1977
hljóðar upp á 123 milljarða.
Efndirnar
Menn velta þvi fyrir sér
hverjar efndir verða á
kosningaloforðum Carters.
Margt þykir benda til þess að
honum muni veitast erfitt að
standa við fyrirheit um að
draga úrútgjöldum til hermála,
og nú nýlega lét varnarmála-
ráðherra hans hafa það eftir sér
að liklega yrði auknu fé varið til
þeirra hluta á árinu 1977 miðað
við árið þar á undan.
Sjálfur vill Carter ekki viður-
kenna að hann geti ekki staðið
við loforð um niðurskurð, en ef
marka má mál manna i Wash-
ington (þar hefur talsmaður
Carters látið i það skina að
loforð þetta hafi aldrei verið
gefið) má telja vist að ekki verði
um niðurskurð að ræða á fyrsta
ári Carters i forsetastóli.
Haukar og dúfur
Eftir að James Schlesinger
var settur af sem varnarmála-
ráðherra 3. nóvember 1975 hafa
harðar deilur orðið milli þeirra
sem oft eru kállaðir „haukar”
og „dúfur” i bandariskum her-
málum.
Það sem varð Schlesinger að
falli var skoðanaágreiningur
sem upp kom milli hans og Kiss-
ingers. Þrátt fyrir að Schles-
inger sé nú i þeim hópi manna
sem Carter hefur kvatt til liðs
við sig og megi eiga von á þvi aö
verða orkumálaráðherra má
ekki taka það sem svo að Carter
hafi bælt niður raddir „hauk-
anna”. Þvert á móti hefur hann
látið undan þeim meira en við
hefði máttbúasteftir fyrri yfir-
lýsingar hans.
Ekki minni hernaðar-
máttur, heldur sparn-
aður
Carter hefur aldrei sagt það
beinum orðum að hann vilji
draga úrhernaðarmætti Banda-
rikjanna, heldur að með
sparnaði og betri nýtingu megi
draga úrútgjöldum til hermála.
Þessi orð hafa vakið nokkurn
ugg i brjóstum forsvarsmanna
hins geysivolduga bandariska
hergagnaiðnaðar og þeir þvi
snúizt til varnar. Þvi verður
ekki neitað að hergagna-
iðnaðurinná gifurlega sterk itök
ibandarisku stjórnmálalifi. Svo
sterk að ýmsir telja að
lýðræðinu sé hætta búin úr
þeirri átt. Það er þvi vart viö
miklum tiðindum að búast frá
þristirninu Carter, Vance og
Brown hvað varðar niðurskurð
á fé til hermála á næstunni.
ES
Reykingar Norðmanna á undanhaldi
ÞVl BETUR MENNTAÐIR
ÞVÍ FÆRRI REYKINGAMENN
Reykingar Norðmanna á
undanhaldi. Því betur
menntaðir, því færri
reykingamenn!
Norska læknablaöið birtir
niðurstöður könnunar á reyking-
um fólks I Noregi. Eins og gefur
að skiija er hér um úrtak að ræða,
meðal ýmissa atvinnustétta, en
þetta kemur i ljós.
Nálægt 20% af 570 nemendum i
tækniháskólanum i Þrándheimi
reyndust vera reykingamenn.
Um 10% höfðu reykt en voru hætt-
ir. Þetta er það sem til karla nær.
Þrettan % af kvenstúdentum
reykti og 4% höfðu reykt og hætt.
1 ljós kom, að aldur flestra, sem
höfðu hætt. reykingum var frá 18-
22 ár!
Samkvæmt sömu könnun kom i
ljós, aö meðaltal reykingafólks
utan menntastéttanna var 48%.
Langflest af reykingafólkinu
hafði byrjað reykingar á 14-17 ára
aldri, sumt yngra, og þvi virtist
hættara um framhald. Það virtist
koma glögglega i ljós, aö
reykingafólk i námi stæöi sig
áberandi verr en þeir, sem ekki
reyktu, að minnsta kosti ef miðað
Framhald á bls. 10
K0STAB0Ð
á kjarapöllum
KJÖT & FISKUR
Breiðholti
Simi 7 1ZIIII — 7 12111
TRULOFUNARHRINGA
jlolwnucs Kciissoii
IL.uin.iUrQi 30
é*nni 10 200

Dúnn
Síðumúla 23
/ími 64200
Heimiliseldavélar.
6 litir - 5 gerðir
Yfir 40 ára reynsla
Rafha við Óðinstorg
Simai 25322 og 10322
Birgir Thorberg
málarameistari
simi 11463
onnumst alla
málningarvinnu
— úti og inni —
gerum upp gömul husgögn