Alþýðublaðið - 09.02.1977, Blaðsíða 5

biaíið*' Miðvikudcigur 9. febrúar 1977.
WIÐHORF s
Feögarnir Óskar Matthlasson og Slgurjón óskarsson ásamt þriöja
ættliö sem viö vitum ekki hvaö heitir.
Jón Sveinsson verkstjórl. Hann sagöi fréttarltara Alþýöublaösins,
aö einhver timi myndi llöa þar tll stööln kæmlst aö fullu f gagnlð.
Byrjunaröröugleikar væru alltaf fyrir hendi.
GÆZUJVARÐHAU)
AÐ ÚSEKJU
Prófessor Jónatan Þórmundsson
svarar spurningu Alþýðublaðsins
um bótaskyldu vegna varðhalds
að ósekju
Nú þegar fjór-
menningarnir sem
settir voru i gæzluvarð-
hald vegna Geirfinns-
málsins hafa verið
hreinsaðir af öllum
grun um aðiid að þvi
máli, snéri Alþýðu-
blaðið sér til prófessors
Jónatans Þórmunds-
sonar og innti hann
eftir hver væri skyldur
að svara til bóta fyrir
gæzluvarðhald að
ósekju og ennfremur
hver væru skilyrði
bótaréttar.
Jónatan sagöi: „Ef gæzlu
varðhald stafar af röngum
sakargiftum annars manns,
getur hann veriö bótaskyldur
samkvæmt almennum skaöa-
bótareglum (saknæmisreglunni
og miskabótareglu alm.
hegningarlaga) bæöi fyrir fjár-
tjóni og miska. Þaö ersvo annaö
mál hvort slik málsókn ber
árangur meö tilliti til greiöslu-
getu stefnds. Þvi er liklegra til
árangurs aö höföa mál gegn
fjármálaráöherra fyrir hönd
rikissjóös, samkvæmt sér-
ákvæöum um bótaskyldu ríkis-
ins I lögum um meöferö opin-
berra mála. Bótaskyida rikisins
virðist óháö því, hvort sýnt er
fram á sök (ásetning eba gá-
leysi) þess rlkisstarfsmanns
(hérdómara), sem ábyrgö ber á
ákvöröuninni. Hafi starfs-
maðurinn meö ásetningi eöa
stórkostlegu gáleysi valdiö aö-
geröinni. á rtkiö tvimælalaust
endurkröfurétt á hann fyrir bót-
unum. Giidir þaö sennilega
einnig eftir almennum reglum,
hafi starfsmaður sýnt af sér
venjulegt gáleysi.”
Skilyrði bótaréttar
,,Frá sjónarmiöi rikisins er
ekki óeölÚegt aö miöa viö aö-
stæöur eins og þær horfðu viö
dómara, en hann kvaö upp
úrskurö um gæzluvaröhald. A
þvi timamarki getur úrskuröur
veriö — og er oftast — fullkom-
lega réttmætur.
Gæzlufangi væri illa settur, ef
hann nyti þess ekki, er siöar
kemur i ljós i rannsókninni, aö
hann er saklaus af broti þvi,
sem hann var sakaöur um. Þess
vegna á hann bótarétt, þótt úr-
skuröur sé fyllilega réttmætur,
en sfðar kemur i ljós, aö kæra
eöa grunur átti ekki viö rök aö
styðjast. Hafi gæzluvaröhaldið
veriö fyllilega lögmætt, er bóta-
réttur gæzlufangans þó ætiö
háður þessum tveimur skil-
yröum:
A) Aö hann hafi ekki meö vis-
vitandi eöa stórvægilega gá-
leysilegu og ólögmætu fram-
feröi á sambandi viö sjálfa
rannsóknina, átt sök á gæzlu-
varöhaldinu, til dæmis meö
stroki eöa ósannindum. Geta
slik atriöi haft áhrif á bótafjár-
hæö, þá sem dómstólar dæma.
B) AÖ rannsókn hafi veriö
hætt vegna þess m.a. aö hátt-
semisem hann var sakaöur um,
hafi talist ósaknæm eöa sönnun
hafi ekki fengizt um hana, enda
megi fremur telja hann liklegan
til aö vera saklausan af henni en
sekan.
Bæta skal þaö fjártjón og
miska ef bótaskilyröi eru fyrir
hendi.”
—GEK
Prófessor Jónatan Þórmunds-
son.
Viö þennan gang eru kiefarnir
sem fjórmenningarnir gistu I
rúma 100 daga, — aisaklausir.
Slöum úla f angelsiö