Alþýðublaðið - 03.01.1978, Blaðsíða 4

4
Þriðjudagur 3. janúar 1978
alþýðu'
blaðið
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. '|
Rekstur: Reykjaprent h.f. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Einar Sigurðs-
son. Aðsetur ritstjórnar er i Slðumúla 11, slmi 81866. Kvöldslmi fréttavaktar: 81976. Auslýsingadeild,
Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — slmi 14906. Askriftar- og kvartanasimi: 14900. Prentun: Blaðaprent h.f.
. Askriftarverð 1500 krónur á mánuði og 80 krónur I lausasölu. £
Er Landssmiðjan
af bákninu?
ms
:í

hluti
Ungir Sjálfstæðismenn
hafa heimtað ,,báknið
burt". Ekki hafa þeir þó
skilgreint nákvæmlega
hvað þeir eiga við með
bákninu, en hafa þó
nefnt nokkur opinber
fyrirtæki og stofnanir.
Hinir eldri í hópi Sjálf-
stæðismanna hafa tekið
undir þessar kröfur, og
vilja nú hefjast handa.
Mál hafa þó snúizt svo,
að þeir hafa byrjað á
öfugum enda. Þeir vilja
leggja niður Landssmiðj-
una, eitt af mikilvægustu
og bezt reknu fyrirtækj-
um í Reykjavík. Þessi
krafa er vægast sagt út í
hött, enda harðlega mót-
mælt af öllum, jafnvel
mönnum innan Sjálf-
stæðisf lokksins.
Kraf an um það, að gætt
verði meira hófs í rekstri
hins opinbera áfullan rétt
á sér. Þar er margt hægt
að lagfæra, enda hefur
yfirbyggingin stöðugt
stækkað. Núverandi
ríkisstjórn hefur hins
vegar engar tilraunir gert
í þessa átt. Hún hef ur að-
eins skorið niður fram-
kvæmdafé í þágu al-
mennings, til dæmis til
sjúkrahúsa og skóla, en
reynt að tryggja einka-
framtakinu nægilega
f jármuni.
Hugmyndin um að
leggja niður Landssmiðj-
una er fráleit og klaufa-
leg. Smiðjan er ekki á
fjárlögum og fær ekki
f járframlög úr rikissjóði.
Hún er rekin á mjög
svipaðan hátt og hlutafé-
lag. Á undanförnum ár-
um hefur Landssmiðjan
skilað ríflegum hagnaði,
13 milljónum árið 1975 og
röskum 16 milljónum
1976.
Á síðasta ári voru opin-
bergjöld Landssmiðjunn-
ar 10,5 milljónir króna, og
þarf mikla skarpskyggni
til að álykta að fyrirtækið
sé bákn, sem þurfi að
leggja niður. — Það er
ekki síður íhugunarefni,
að nær 100 manns myndu
missa atvinnuna, ef
stjórnvöld gerðu alvöru
úr hótunum sínum.
Þá ættu stjórnvöld að
ihuga, að Landssmiðjan
þjónar mikilvægum at-
vinnugreinum, til dæmis
f iskimjölsverksmiðjum,
útgerðinni og bændum. —
Samstarf snef nd Lands-
smiðjunnar hefur harð-
lega mótmælt öllum
áformum og tali um að
leggja smiðjuna niður.
Þess í stað skorar hún á
stjórnvöld að gefa smiðj-
unni frjálsar hendur til
uppbyggi ngar, sem
örugglega myndi skila
margfalt meiru í þjóðar-
búið en væri hún lögð nið-
ur.
Það er öllum Ijóst, að
þeir menn, sem leggja
vilja niður Landssmiðj-
una, eru ekki að hugsa
um sparnað í opinberum
rekstri. Hugmyndir
þeirra eru þær, að láta
einkaf ramtakinu smiðj-
una í té, einfaldlega
vegna þess, að hún er
arðbært fyrirtæki.
Þessum fyrirætlunum
verður að mótmæla harð-
lega og koma í veg fyrir,
að þær nái fram að
ganga. Fremur ber að
hlúa að ágætum rekstri
smiðjunnar svo að hún
geti tekið að sér stærri og
meiri verkefni. Þá væri
ekki úr vegi að fara að
ráðum Alþýðuf lokks-.
manna um að veita
starfsfólkinu aðild að
stjórn smiðjunnar og
auka þannig áhuga þess
og ábyrgð á rekstrinum.
— ÁG
Þjóðleikhúsið efndi nú t il jóla-
boðs og komu fyrstu gestir á
annan dag jóla, siðan hafa gest-
ir komið á hverju kvöldi.
Margt er til gamans gert,
spilað og leikið og miklu mest
dansað. Það hefur mikið verið
gert svo vel fari boðið, kallað til
útlanda að biðja islenska og
erlenda að gjöra svo vel að
koma nú dansandi listina heim,
til bóta við þá sem fyrir er i
landinu. Arangur alls er ljóm-
andi skemmtilegt fjölskyldu-
boð. Þar er manni sagt frá öðru
sliku boði um jól fyrir margt
löngu og það túlkað i ballett sem
Marius Petipa byggði á sögu
E.T.A. Hoffmanns, en
Tsjaikovski gerði til minnis
mjög, með tónlist sinni, sem
gjörvöllmannkind þekkir og dá-
ir. Ballettinn Hnotubrjóturinn
er i tveim þáttum. Fyrsti gerist
á heimili Silberhaushjónanna,
en þar er jólaboðiö fyrir börn
þeirra, Fritz og Klöru, (Stefán
Jónsson og Sigrún Guðmunds-
dóttir) og gesti foreldranna,
meöal þeirra Drosselmeyer,
sem er góður kall og margt til
lista lagt og gjöfull vel. Hann
gefur Klöru hnotubrjót. 1 þessu
góða húsi sér glöggt að hreyfing
kvenna til jafnréttis kynja er
óborin. Stúlkubörnum gefnar
dúkkur, piltum sverð og byssur,
enda hljóp rækallinn I strákana,
þeir gerðu telpumömmum að-
súg mitt i kyrru vagga-vagga--
leiks, meö karllegu offorsi og
tilveruráöriki. Þegar svo veislu
llkur, gestabörnin löngu búin að
fá nóíg og sofnuð sum og borin
burt, sofnar Klara og dreymir
hnotubrjótinn sem er hannaöur I
karlsliki.
1 draumi nætur, læðast mýs
um gólf enda köttur ekkiheima,
kanski verið I garðkattaboði, en
tindátar, þó liklega trédátar,
vakna til draumlifs og allt fer I
háaloft en Klara bjargar hers-
höfðingja sínum, hnotubrjótn-
um, með þvi að lemja músa-
kóng með þvi að lemja músa-
kóng með skónum sinum. Hefur
slikri barsmið siðan verið haldið
áfram draumlaust i heimi hér.
Nema hvað, hnotubrjóturinn
breytist i fagran prins sem fer
með Klöru i pakkaferð til
sælgætislands með viðkomu i
riki Snædrottningarinnar og
Snækóngsins sem fagna vel
gestum.
I öðrum þætti er Klara og
prinsinn hennar, komin til
Sælgætislands þar sem ræður
rikjum Plómudisin, en til jafn-
vægis hefur hún sinn herra og
góða hirð alheimsgesta frá
Arabiu, Spániá, Kinverjalandi
ogRússiá.sem allir dansa fyrir
Klöru. Siðan hverfur Klara á
brott til að vakna heima hjá sér
til hvunndagsins.
Hnotubr jóturinn var
frumsýndur i St. Pétursborg i
desember 1892 og tóku áhorf-
endur sýningunni frekar fálega
og gagnrýnendur voru minnst
fjóra daga að „tæta niður verk
mitt” skrifar Tsjaikovski til
bróðursins. Sum atriði balletts-
ins urðu þó fljótlega vinsæl og
viða flutt, en utan Sovétrikjanna
var Hnotubrjóturinn fyrst sýnd-
ur i fullri lengd, f Lundúnum ár-
ið 1934, i Bandarikjunum ekki
fyrr en 1940, i Danmörku 1950 og
er nú mjög eðlileg þróun mála
að hann er i heild sýndur hér á
landi á jólum 1977.
Úr
leikhúsinu
Saga listdansins hérlendis er
ung, en frá stofnun Þjóðleik-
hússins hefur árlega verið dans-
að í einhverri mynd. Ekki er það
nóg, en betra en ekkert. Árið
1952 var stofnaður Listdansskóli
Þjóðleikhússins og ber eitt nafn
útlent þar hæst: Erik Bidsted.
íslenskir ballettdansarar koma
vel við sögui frumkvöðull list-
dans á íslandi, Asta Normann
og dansarar og dansahöfundar:
Sigríður Armann, Sif Þórs,
Edda Scheving og Sigriður
Valgeirsdóttiren Bidsted samdi
fyrsta sjálfstæða dansinn, gagn-
gert fyrir Þjóðleikhúsið, hét sá
ballett Ég bið að heilsa eftir
samnefndu kvæði Jónasar
Hallgrimssonar og við tónlist
Karls O. Runólfssonar. Bidsted
stjórnaði siðan nokkrum dans-
sýningum og samdi m.a. ball-
ettinn Dimmalimm sem var
frumfluttur árið 1954. Dansarar
voru mjög ungir að árum og
reynslu eins og Helgi Tómasson,
sem dansaði prinsinn, en dansar
nú sem konungur, tuttugu og
þremur árum siðar á leiksvið-
um veraldar.
1973 var Islenski dansflokkur-
inn stofnaður og mest byggður
upp af Alan Carter, en siðan
hefur komið liðsauki góðs lista-
fólks, nú siðast Yuri Chatal.
Dansinum hefur siðan fleygt
fram hér og brátt mun flokkur-
inn skila af sér afburða listdöns-
urum og óhætt að slá til prents
nafni Auðar Bjarnadóttur. En
mig langar aö nefna til fleiri
afbragðsdansara: Asdisi
Magnúsdóttur, Helgu Bernhard,
Ingibjörgu Björnsdóttur,
Ingibjörgu og Guðrúnu Páls-
dætur, Guðmundu Jóhannes-
dóttur, Nönnu ölafsdóttur og
Ölafiu Bjarnleifsdóttur. Glæsi-
legar dansmeyjar og njóta góðs
stuðnings Arnar Guðmundsson-
ar sem er vaxandi dansari og
Einars Sveins Þórðarsonar
ungs manns á uppleið.
Gestirnir Helgi Tómasson og
Anna Aragno, öflugur liðsauki i
Hnotubrjótnum, Þórarinn Bald-
vinsson þekkjum við af góðu i
Coppeliufrá i hitteðfyrra og i Ys
og þys út af engu, i fyrravor.
Misti Mckee er bandarisk
danskona sem kom hingað i
haust með ballettmeistara Yuri
Chatal og dansaöi nú með
miklum kostum. Nokkrir góðir
leikarar fara með hlutverk.
Sigurjón Jóhannsson gerði
leikmynd listavel og mjög til
augna gamans, búningar Unu
Colins góðir, Yuri Chatal hefur
vel gert i sviðsetningu og dans-
gerð.
Þegar Helgi Tómasson fer ut-
an úr jólaboði Þjóðleikhússins,
kemur nýársgestur frá Finn-
landi, Matti Tikkana sem er i
hópi fremstu dansara á Norður-
löndum.
Já, það var gaman i jóiaboði
Þjóðleikhússins. Ég vildi ótt og'
titt fá svo gott boð.
Eitthvað mætti nú fækka
streymi þýddra erlenda bóka á
islensk búðarborð en nota gjald-
eyri til að auka svona lifandi
list, lika i hljómsveitargryfjunni
sællar minningar! Komi þá ætið
gleðíleg jól og birta á dimmum
aogum.
27. des 1977