Alþýðublaðið - 04.01.1978, Qupperneq 5

biEÉÍ*
Miðvikudagur
4. janúar 1978
5
Aukavakta-
banni aflétt
10
manns
hiutu
kross
fálka-
orðunnar
1 fréttatilkynningu frá oröu-
ritara segir, aö i fyrradag, þann
1. janúar, 1978, hafi forseti Is-
lands ákveöiö aö sæma eftir-
talda karla og konur riddara-
krossi hinnar islensku fálka-
oröu:
Frú önnu Bjarnadóttur, fv.
kennara, fyrir fræöslu- og
félagsmálastörf.
Frú Geirþrúöi Asgeirsdóttur,
hjúkrunarkonu, fyrir hjúkrun-
ar- og liknarstörf.
Ingimar Finnbjörnsson, fv. út-
geröarmann, Hnífsdal, fyrir
sjávarútvegs- og félagsmála-
störf.
Ingólf Daviösson, grasafræöing,
mag. scient., fyrir fræöslu- og
ritstörf á sviöi náttúrufræöi.
Jón Nordal, skólastjóra Tónlist-
arskólans i Reykjavik, fyrir
tónlistarstörf.
Magnús Runólfsson, fv. skip-
stjóra, fyrir skipstjórn og störf
aö félagsmálum.
Frú Sesselju Jónsdóttur,
Dalsmynni, Noröurárdal, Mýr-
arsýslu, fyrir aöhlynningu
feröafólks um langt skeiö.
Frú >óru Jónsdóttur fyrir
félags- og menningarmálastörf.
Þorvald Brynjólfsson, kirkju-
smiö, Hrafnabjörgum,
Hvalfjaröarstrandarhreppi,
fyrir kirkjusmiöi.
Ævar R. Kvaran, leikara, fyrir
leiklistarstörf.
Hjúkrunar
nemar:
Aukavaktabanni hjúkr-
unarnema og úrsögn úr
skóia var aflýst á félags-
fundi HNFI 29.1277.
Samningar höfðu þá
náðst við fjármálaráðu-
neytið og ríkisspítalana.
Var fallist á þá kröfu
hjúkrunarnema# að
prósentuhlutfall á grunn-
kaupi héldist óbreytt frá
því sem verið hefur, og
Teskeiðin, Stalín
og fröken Margrét
aftur á sviðinu
Nú upp úr áramótunum hefj-
ast á ný sýningar i Þjóöleikhús-
inu á þeim leikritum, sem i sýn-
ingu voru fyrir jól en legiö hafa
niöri vegna jólasýningarinnar á
Hnotubrjótnum.
A litla sviöinu veröur fyrsta
sýningin á Fröken Margréti
þriöjudagskvöldiö 3. janúar og
sú næsta 5. janúar. Þetta brasil-
iska leikrit um kennslukonuna
Margréti hefur vakiö verö-
skuldaöa athygli og leikur
Herdis Þorvaldsdóttir i eina
hlutverki sýningarinnar hlotiö
mikiö lof. Uppselt hefur veriö á
allar sýningar verksins til
þessa. Leikstjóri er Benedikt
Arnason.
A Stóra sviöinu veröur leikrit
Vésteins Lúövikssonar, Stalin
er ekki hér sýnt miövikudags-
kvöldiö 4. janúar, en leikritiö
hlaut afbrágösgóöa dóma og
undirtektir. Leikstjóri er Sig-
mundur Orn Arngrimsson en i
hlutverkum eru Rúrik Haralds-
son, Bryndis Pétursdóttir, Anna
Kristin Arngrlmsdóttir, Stein-
unn Jóhannesdóttir, Siguröur
Sigurjónsson og Siguröur Skúla-
son.
Leikrit Kjartans Ragnarsson-
ar, Týnda teskeiöin, veröur sýnt
fimmtudagskvöldiö 5. janúarog
er þaö 24. sýning verksins. Mikil
aösókn hefur veriö aö leikritinu
I allt haust enda hlaut þaö hinar
bestu viötökur gagnrýnenda.
Leikstjóri er Brlet Héöinsdóttir.
Þær breytingar veröa nú á hlut-
verkaskipan, aö Siguröur
Skúlason tekur viö hlutverki
Randvers Þorlákssonar.en aör-
ir leikendur eru Róbert
Arnfinnsson, Sigriöur Þorvalds-
dóttir, Þóra Friöriksdóttir, GIsli
Alfreösson, Guörún Þ.
Stephensen, Flosi ólafsson,
Lilja Þórisdóttir og Jón Gunn-
arsson.
Heimilið er...
Flest fólk eyöir hálfum sólar-
hring á hverjum degi I heimahúsi.
Ung börn, fólk á efri árum miklu
meira. Fyrir húsmóöur er heimil-
iö einnig vinnustaöur. Þaö er þvi
ekki furöulegt aö mörg slys veröa
i heimahúsum. Sem betur fer eru
flest slys heldur litilvæg, en samt
væri bezt aö koma I veg fyrir
mörg.
Norræn embættismannanefnd
um neytendamál, nefnd sem
vinnur undir norrænu ráöherra-
nefndinni hefir athugaö málin i_
nokkur ár. Athuganir eru geröar F
tvennum tilgangi: aö vita hvernig
slysiö vill til og hvort nokkrar
vörur eöa tæki, i heimilum valda
slysum og hvort nokkrar vörur
eöa tæki, i heimilum valda slys-
um og hvort hægt væri aö breyta
hönnun þeirra til aö bæta öryggi
viö notkun þeirra. Sérstök
áherzla var lögö, i eldri rann-
sóknum, á barnaslys. ÍUppsölum
i Sviþjóð var gerö athugun á
barnaslysum á timabili 15. sept.
1972 — 15. sept. 1973 og voru at-
huguö öll börn, sem komu á slysa-
deild / akutottagning / i
Akademiska sjúkhuset og voru
þaö alls 3.069 bönrn á aldri 0 — 15
ára en þetta þýddi 10,8 slys á 100
börn i Uppsölum á ári. Tvö slys áf
þremur áttu sér staö I heimahús-
um, eöa i sambandi viö þau.
Var þvi ákveöið aö athuga slys í
heimahúsum nákvæmara og
samtimis á öllum Norðurlöndum.
Bætt viö var athugun á slysum, á
fólki I fritima eöa nálægt heima-
húsum. Var ákveðið aö athuga
slysin i öllum löndum samtimis,
þ.e.a.s. frá 1. aprii 1977 til 30.
septemhber 1977. Vegna skorts á
vinnukrafti var ákveðið aö
athuga aöeins slys i heimahúsum
á Islandi, en á öllum aldursflokk-
um. Venjulega voru sjúklingar
spuröir um tildrög slysa beint i'
sjúkrahúsum. En þessi aðferö var
ekki framkvæmanleg hérlendis,
enda slysadeildin i Borgaspitala
yfirhlaöin meö vinnu og enginn
staöur til aö tala viö sjúklinga
vegna skorts á húsrými.
Með leyfi sjúkrahússstjórnar
var ákveöiö aö athugun veröi
gerð utan sjúkrahúss en á grund-
velli skýrslna sem teknar voru á
slysadeildinni. Endanlegar
skýrslur frá rannsóknum i öllum
löndum munu veca tilbúnar i marz
1978 en hér á eftir eru nokkrar
niöurstööur. A timabili 1. apríl —
30. september komu alls um
17.000 sjúklingar á slysadeildina
þar af 5000, sem hafa orðiö fyrir
slysi I heimahúsum. Eins og eöli-
legtereru flestir sjúklingar yngri
börn undir skólaaldri og eldra
fólk.
Ef athugað er hvaöa tæki eöa
hlutir innan húss séu hættuleg er
strax áberandi aö um útihurðir er
aö ræöa. Og eru þær Utihurðir
meö pumpu. Huröin lokar áöur en
bamið hefir sleppt taki og einn
fingur er þvi millistafs og huröar.
Nöglin er laus og veröur aö taka
hana af. 1 mörgum tilfellum mun
þá vera um varanlegt mein aö
ræða enda nýja nöglin mun ljót-
ari. Er þvi mjög áriöandi aö fólk i
fleirbýlishúsum athugi gaumgæfi
lega hvort hægt væri að stilla
pumpuna svo aö huröin loki hægt.
Að visu er nauösynlegt aö stilla
pumpuna aftur og aftur.
Annaö sem mikilvægt er, eru
eitranir hjA börnum. Meö oröi
„eitur” er hér átt viö öll efni, sem
ekki eru ætluö til matar eöa
drykkjar -lyf, hreinsunarefnio.fi.
Viö veröum aö hafa i huga aö
börnin vita ekki hvaö má boröa
eöa drekka og hvaö ekkl. Bragö
og lyktartilfinning er byggö á
reynslu. Barniö veit ekki hvaö
„lyktar illa” eöa er „bragÖvont',',
og þvi ekki matarkyns. Þess
vegna leggja börnin sér til munns
hinu óliklegustu efni. I slysa-
yfirvinna hækkaði nokk-
uð.
1 þessum nýja samningi eru
ýmis mikilvæg atriöi sem áöur
voru einungis munnleg loforö,
en voru nú sett inn I kjarasamn-
inginn.
Algjör samstaöa rikti meöal
nema I deilu þessari viö ráöu-
neytiö. Höföu 170 nemar sagt sig
úr skóla. Hjúkrunarnemar
þakka öllum sem studdu mál-
staö þeirra.
(Fréttatilk.frá Stjórn og kjara-
nefnd HNFt)
Ýmsar
stödu-
breyt-
ingar á-
kveðnar
í árslok
A fundi rikisráös á Bessa-
stööum 31. desember staöfesti
forseti tslands ýmis lög sem af-
greitt hafa veriö frá Alþingi. Þar
á meöal voru lög um heimild til
eriendrar lántöku, ábyrgöar-
heimildir og aörar ráöstafanir
vegna lánsfjáráætlunar 1978.
Þá var Þorsteinn Ingólfsson
skipaöur sendiráöunautur i utan-
rikisþjónustu Islands. Eiriki
Benedikz, sendifulltrúa var veitt
lausn frá störfum fyrir aldurs
sakir. Gunnar Guttormsson var
skipaöur deildarstjóri i iönaöar-
ráöuneyti. Einari Bjarnasyni var
veitt lausn frá prófessorsembætti
fyrir aldurs sakir. Dr. Trausta
Einarssyni var veitt lausn frá
prófessorsembætti fyrir aldurs
sakir og dr. theol. Einar Sigur-
björnssyni var veitt prófessors-
embætti viö guðfræöideild Há-
skóla Islands.
skýrslum.eru dæmium aö börnin
hafi drukkiö terpentinu, chlorox
og jafnvel lópasápu, sem inni-
heldur eiturefniperchloretylen og
lyktar illa, börnin hafa étiö
smuroliu og marga vindlinga auk
lyfja.
Athugaö var einnig hvar eitur-
efnin voru geymd. (Jtkoman var
eins og ég vænti.Bömin náöu úr
handveskjum mæöra, hreinlætis-
efni úr opnum skápum I eldhús-
inu. Greinilegter aö i nýjum Ibúö-
um er enginn skápur eöa annar
staöur sem hægt er aö læsa. 1975
sneri ég mér þegar til stjórnar
verkamannabústaöa og baö um
aö teiknaöir yröu læsanlegir
skápar aöallega i eldhúsinu. Nú
hefir formaöur stjórnar verka-
mannabústaöa, Eyjólfur Sigur-
jónsson, ákveöiö aö svo veröigert
og er gert ráö fyrir aö I hinum 216
ibúöum sem eru nýteiknaöar, I
Hólahverfinu, munu vera tveir
skápar eöa hillur sem læsanlegir
eru: undir eldhúsvaskinum og I
svefnherbergisskápnum. Eru þvi
verkamannabústaðir I farar-
broddi um vernd barna I heima-
húsum.
Værimjög nauösynlegt aö aörir
arkitektar vildu fylgja eftir,
teikna skápa, sem vernda börn
frá eiturefnum, og til og meö,
vernda verömæti fjölskyldunnar
sem væri hægt aö geyma I skápn-
um i svefnherberginu. Loksins,
þar sem Islendingar eru mjög
góöir smiöir, væri alls ekki útilok-
aö aö feður barna skyldu setja inn
læsingar i skápa i eldri ibúöum -
áöur en þaö er of seint og börnin
komin á slysadeildina i lifshættu.
Eirika A.Friöriksdóttir
...hætt
z^u