Alþýðublaðið - 04.07.1978, Blaðsíða 1

Hvað er til
ráða í kjör-
dæmamálum?
1 kosningabarátt-
unni i júnimánuði var
litið minnzt á kjör-
dæmamál, ef undan
er skilið Reykjanes-
kjördæmi. Það er al-
veg ljóst, að kjör-
dæmamál verða
einhver allra nauð-
synlegustu en um leið
viðkvæmustu vanda-
mál, sem biða úr-
lausnar á næsta kjör-
timabili. Það er lika
ljóst að stjórnmála-
flokkarnir hafa ekki
skýra stefnu i þessum
málum og geta ekki
haft. Sjónarmið kjör-
dæma eru ríkari en
sjónarmið
stjórnmálaflokka.
Hvert er vandamálið?
Vandamáliö er fyrst og
fremst þaö, aö siöan .kjör-
dæmabreytingin átti sér staö
áriö 1959 hefur misvægi milli
einstakra kjördæma aukizt
mjög, þannig aö hvert atkvæöi
i Reykjaneskjördæmi vegur
nö fimm til sex sinnum meira
en hvert atkvæöi á Vestf jörö-
um. Þetta skapar auövitaö
ákveöiö ranglæti, og æ fleirum
þykir sem þarna veröi aö
skapa meira jafnvægi. En
hvernig veröur þaö gert?
Stæröfræöilega má segja aö
lausnirnar séu þrjár. Aö
fækka þingmönnum, og taka
þá af þingmenn i hinum
dreiföari byggöum. Þaö þætti
varla framkvæmanlegt, og er
varla liklegt aö nokkur þing-
maöur — og nokkur kjósandi
— i hinum fámennari kjör-
dæmum gæti nokkurn timann
skrifaö upp á slika lausn. I
öðru lagi er aö halda þing-
mannatölu óbreyttri, en flytja
þingmenn til, úr hinum
fámennari kjördæmum, og i
hin fjölmennari. Ifljótu bragöi
viröist sú lausn hafa sömu
annmarka. Siöan i þriöja lagi
að fjölga þingmönnum, og láta
fjölgunina fyrst og fremst ná
til Reykjaness og Reykjavik-
ur. Suöurnesjamenn eru
gjarnan þeirrar skoöunar aö
Suöurnesin eigi aö veröa sér-
stakt kjördæmi. Kjördæma-
mál hafa raunar ævinlega
veriö leyst meö fjölgun þing-
manna.
Fýsilegt?
En er þaö fýsilegur kostur.
Ýmsum þykir sennilega aö
fjölgun þingmanna sé litt fýsi-
legur kostur. Alþingi hefur
undanfarin ár veriö heldur lin
stofnun, og hætt er viö aö
skattgreiöendum þyki ekki
æskilegt aö fara aö fjölga. En
hvaö er þá til ráöa? Um þetta
á pólitlsk umræöa eftir aö snú-
ast f vaxandi mæli næstu árin.
Persónukjör
Til viðbótar þessu má segja,
aö hin siöari ár hefur þeirri
kröfu vaxiö fylgi, aö kjör tU
Alþingis verði persónulegra,
annaö hvort þannig, að flokk-
arnir setji fram óraöaöa Usta,
sem kjósandi raöi siðan um
leiö og hann kýs flokkinn, eöa
jafnvel aö ganga svo langt aö
heimila kjósanda aö setja
kross framan viö nöfn þeirra
þingmannsefna sem hann vill,
þó þeir séu úr fleiri en einum
flokki. Þetta fyrirkomulag
hefur bæði kosti og galla.
Aöalatriöiö er þó, aö breyting
á kosningafyrirkomulagi
verður aö fara fram samtimis
kjördæmabreytingu. Upi
þetta mun pólitisk umræöa
mjög væntanlega snúast
næstu árin.
Ályktun flokksstjórnarínnar í gær:
Alþýðuflokkurínn reiðu-
búinn til að bera
t gær, þann þriöja júlí var
haldinn i Iönó flokkstjórnar-
fundur Alþýöuflokksins. Voru
menn samankomnir til þess aö
ræöa um flokkstjórnarmynd-
un þ.e. hvernig skyldi aö henni
staöiö svo og hvernig og meö
hvaöa hætti hún ætti aö vera. t
fundarlokin var eftirfarandi
sambvkkt gerö.
„Flokksstiórn
Alþýðuflokksins lýsir
ánægju sinni yfir úr-
siitum alþingiskosning-
anna og færir öllum
þeim þakkir, sem tóku
þátt í að gera sigur
flokksins mikinn.
Alþýðuf lokkurinn
lýsir yfir, að hann er
reiðubúinn til að bera þá
ábyrgð, sem sigrinum
f ylgir, hvort sem er með
ábyrgð
því að mynda ríkisstjórn
eða taka þátt i stjórnar-
myndun með öðrum á
grundvelli þeirra mál-
efna og þeirrar stefnu,
sem hann barðist fyrir í
kosningunum.
Alþýðuflokkurinn tel-
ur svo alvarleg og erfið
verkefni vera framund-
an, að þörf sé á meiri-
hlutastjórn til að ráða
við þau. Yfirvofandi
stöðvun höfuðatvinnu-
veganna knýr ennfrem-
ur á um að stjórnar-
myndun dragist ekki á
langinn. Úrslit kosning-
anna eru tvímælalaus
visbending til verka-
lýðsf lokkanna að slíðra
sverð ágreinings en
sameina kraftana til að
tryggja efnahagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar
og vinna að jafnari lífs-
kjörum í landinu."
BREYTINGAR Á ALÞYÐUBLAÐINU:
Ný tegund af dagblaði
Alþýðublaðið
kemur i dag út i nýj-
um búningi. Blaðið
verður aðeins fjórar
siður á dag, og verður
gefið út fimm sinnum
i viku, eins og undan-
farið.
Alþýðublaðið mun
eingöngu fjalla um
stjórnmál og skyld
efni, svo sem atvinnu-
mál, efnahagsmál og
menningarmál. t júli-
mánuði verður reynt
að koma mynd á þetta
blað.
Efnahagur ótraustur
Svo mikiö hefur veriö rætt
og ritaö aö undanförnu um
fjárhag flokksblaöa, aö viö
þaö erisjálfusér litluaö bæta.
Alþýöuflokkurinn tekur nú aö
nýju viö útgáfu blaösins, en til
hausts mun Reykjaprent sjá
um dreifingu og bókhald, og
veröur greitt fyrir þá þjónustu
á kostnaöarveröi. 1 haust tek-
ur Alþýöuflokkurinn siöan al-
fariö viö útgáfu blaösins.
Þaö segir sig sjálft, að
fjögurra siöna blaö, sem fjall-
ar einvöröungu um stjórnmál
og skyld efni, gerir ekki til-
rauntil þess aö keppa á hinum
heföbundna islenzka blaöa-
markaöi. Það veröa ekki flútt-
ar fréttir frá degi til dags,
heldur verður fjallaö um tiö-
indi í stjórnmálum. Til þess að
þetta fyrirtæki gangi fjár-
hagslega upp, verður fariö
hægt I sakirnar. Ritstjórn
verður fáliöuð, en efni aö
verulegu leyti unniö utan rit-
stjórnar. A nokkrum vikum
ætti aö komast framtiöar-
mynd á þetta blaö, ef fyrir-
tækiö tekst.
Askrifendur Alþýðublaösins
hafa undanfariö veriö rúm-
lega tvö þúsund. Til þess aö
þetta fyrirtæki standi fjár-
hagslega undir sér, þurfa
áskrifendur aö vera nokkru
fleiri. Alþýöublaöiö skorar á
jafnaöarmenn og annaö
áhugafólk um stjórnmál aö
gerast áskrifendur aö blaöinu
og treysta f járhagslegan
grundvöll þess. Þá veröur
hægt að halda þessu blaöi úti.
Aö öðrum kosti veröur þvi
hætt. Þaö veröur ekki lagt út i
nein fjárhagsleg ævintýri og
þaö veröur ekki fariö aö flækj-
ast út i skuldafen eða óeölileg
bankaviöskipti. Þá er einfald-
iega skárri kostur að leggja
blaöiö niöur.
Fleiri áskrifendur.
Alþýöublaöiöendurtekur, aö
viö þurfum fleiri áskrifendur.
Blaöiö veröur fyrst og fremst
sent áskrifendum, en siöan
selt i lausasölu á einstaka
staö, sem siöan veröur nánar
auglýst. Júlimánuöurlfer 1 þaö
aö móta þetta nýja blaö. Um
næstu mánaöavmót ætti aö
vera komið nokkuö fast form á
efni, framsetningu, ritstjórn
og fjárhag. Til þess aö þetta
blaö heppnist þarf fleiri kaup-
endur og gott samstarf rit-
stjórnar og kaupenda.
Alþýöublaöiö biöur áskrif-
endur aö sýna nokkurt lang-
lundargeö þennan mánuö,
ámeöanveriöeraö móta þetta
blað. Vaxandi hljómgrunnur
nýrrar jafnaöarstefnu hlýtur
aögera útgáfu blaðsins mögu-
lega.