Alþýðublaðið - 01.12.1978, Blaðsíða 1

alþýðu - Jafnaðarmenn
Gerízt áskrifendur að málgagni ykkar — Alþýðublaðinu, strax í dag
Föstudagur 1. desember 1978 — 228. tbl. 59. árg.
Föstudagur 1.desember 1978—228. tbl.59.árg. AlþýdublðdÍllUy Stf3X I 03^
SÉRSTAKAN SKATTADÓMSTÓL
Vilmundur og Jóhanna hafa lagt
fram frumvarp þess efnis
Vilmundur Gylfason
og Jóhanna Sigurðar-
dóttir hafa lagt fram
frumvarp til laga á
Alþingi um sérstakan
dómara og rannsóknar-
rétt i skatta- og bók-
haldsmálum.
Er þetta frumvarp
borið fram i framhaldi
af þeirri stefnu sem
taismenn Alþýðuflokks-
ins boðuðu fyrir siðustu
kosningar.
Hér er um sjálfsagt
réttindamál að ræða þar
sem skattsvik og bók-
haldsafbrot i samfélag-
inu hafa valdið miklu
tjóni á undanförnum ár-
um, bæði i efnahags-
legum og siðferðilegum
málum.
1 frumvarpinu er gert ráö fyrir
þvf aö dómurinn hafi aðsetur i
Reykjavik og að ráöherra skipi
dómarann I þessum málum. Þá
er gert ráð fyrir þvi aö málsmeð-
ferð skuli fara fram eftir ákvæð-
um laga um meöferð opinberra
mála.
t frumvarpinu er ennfremur
gertráðfyrir þviaðsérstök rann-
sóknardeild starfi og hafi hún
með höndum rannsóknir i skatta-
og bókhaldsmálum. Forstööu-
maður þessarar deildar skal vera
skattrannsóknarstjóri sem skal
stýra rannsóknarstarfi hennar i
samráði viö rikisskattstjóra en
eigi aö siöur skal deildin heyra'
undir dómsmálaráðuneytið.
1 greinargerð meö frumvarpinu
er gerð grein fyrir írumvarpinu
og fer hún hér á eftir.
Greinargerð
Þetta frumvarp til laga um sér-
stakan dómstól i skattsvika- og
bókhaldsafbrotamálum er að
mestu sniðið eftír lögum um dóm-
stól i ávana- og flkniefhamálum.
A þvi leikur varla nokkur vafi, aö
sérdómstólar eiga rétt á sér til
þess að sinna málum, sem eru
sérstaks eðlis og auðveldlega má
taka útúr hinum almenna dóms-
kerfisgeira.
Það er skoðun þeirra, sem þetta
mál flytja, aö skattsvik og bók-
haldsafbrot i samfélaginu hafi
valdið miklu tjóni á undanförnum
árum, bæði efnahagslegu ogekki
siður siðferðilegu. Dómskerfið
hefur reynst allsendis ófært um
að snúast gegn þessum vanda-
málum, bæði vegna þess að á slik
mál hefur ekki veriö lögð sérstök
áhersla, dómskerfið almennthef-
ur verið seinvirkt og þungt i vöf-
um og ekki sist af þeirri ástæðu,
að sérmenntaöan starfskraft,
sem sinnti þessu verkefai ein-
vörðungu, hefur vantað.
Neöanjaröarhagkerfið, sem svo
hefur veriö kallað, er umfangs-
mikið á lslandi. Koma þar til
atriði, sem augljóslega eru brot á
skattalögum, og eins atriði, þar
sem óljóst er, vegna óljósra
heimilda, hvort veriö sé aö brjóta
skattalög. Má þar tiltaka hina
augljósu tilhneigingu þeirra, sem
aðrekstristanda, til þess að skrá
meira eða minna af einkaneyslu
sinni á rekstur fyrirtækjanna.
Skattaskil hafa veriö eftirlitslítil
— og umfram allt hafa skattsvik
ekki veriö meöhöndluö sem önnur
afbrot.
Að þvi má leiöa nokkur rök, að
það hefur ekki verið pólitiskur
vilji þess meiri hluta, sem stjórn-
að hefur samfélaginu á hverjum
tima, aðhafast aðgegn skattsvik-
um og bókhaldsafbrotum. Þessu
er gert ráö fyrir aö breyta, nái
þetta frumvarp fram aö ganga.
Þaðfelst íþvi mikill áherslumun-
ur að flytja skattsvikamál undir
dómsmálaráðuneyti, meö þvi er
veriö að leggja til aukna áherslu
T)g viðurkenningu á þeirri stað-
reynd, að skattsvik eru sem hvert
annaö afbrot.
Hætt er þó viö, að framkvæmd
sllkrar löggjafar sé komin undir
vilja og krafti stjórnvalda á
hverjum tima. Það verðuraö fara
fram viöhorfsbreyting hjá stjórn-
völdum. Þau verða aö viður-
kenna, að skattsvik og bókhalds-
afbrot eru alverlegt sjúkdómsein-
kenni I samfélaginu.
A siðustu árum vaxandi verð-
bólguhafa bókhaldsafbrotorðið æ
meira áberandi þáttur I efiia-
hagsmálum þjóðarinnar. Jafn-
ljóst er, aö stjórnkerfiö hefur
reynst mikiö tíl ófært um að snú-
ast gegn þessari þróun. Alkunn
eru dæmi um aö mál af þessari
tegund hafa verið á ferðinni fyrir
dómstólum á annan áratug. Fjöl-
mörg mál af þessu tagi, sem um
hefur verið fjallaö I opinberri
blaðamennsku samtimans, hafa
hins vegar tafist mjög fyrir dóm-
stólum.
1 þessu frumvarpi er lagt tii, að
slfk mál, svo jg skattsvikamál,
verði sett undir einn hatt, sér-
stakan dómstól. Það myndi þýða,
að sérhæfður starfskraftur fjall-
aði um þessi mál, og það mundi
væntanlega og vonandi þýöa, að
sérstakt átak yrði gert af hálfu
stjórnv alda, til þess að spyrna við
fótum.
Samspil veröbólgu, aukinna
skattsvika og aukinnar tilhneig-
ingar bókhaldsafbrota er vafa-
laust mikið. Undanfarin ár hafa
skattsvikogbókhaldsafbrot vakiö
meiri athygli manna en oft áður.
Samfélagiö verður að snúast gegn
vandamálunum, sem koma ipp,
og þá auövitað fyrst of fremst
meö fyrirbyggjandi aögeröum.
En jafiiframt verði stjórnvöld að
taka þá markandi ákvörðun, að
efnahagsleg afbrot eru hvorki
betri né verri en önnur afbrot.
Þegar það hefur fengist viður-
kennt, verður eftirleikurinn stór-
um auðveldari.
Samþykkt þessa frumvarps
kallar á þá áherslubreytingu i
skattalögum, að skýrar verði
kveðið á um, hvað teljist skatt-
svik og hvað ekki.
-G-
Vísitölunefndin sammála um endurskoðun
mikilvægra atriða
segir Jón Sigurðsson, form. hennar
,/Vandinn 1. desember
hefur birst m.a. í því, hvað
vísitalan hefur hækkað
mikið af ýmsum ástæðum,
og ég tél því að endur-
skoðun vísitölubindingar
launa komi þvi máli við,"
sagði Jón Sigurðsson,
hagrannsóknastjóri og for-
maður visitölunef nd-
arinnar svonefndu, er
blaðamaður Alþýðubiaðs-
ins leitaði álits hans á þeim
staðhæfingum, að starf
nefndarinnar kæmi vand-
anum nú 1. des ekkert við
Jón vísaði einnig til niður-
lagsorða í drögum að áliti
nefndarínnar, en þar segir
m.a. um útreikning Hag-
stofunnar á vísitölu-
hækkuninni í.des. (14
prósentunum):
„Komi þessi mikla hækkun öll
til framkvæmda, mun reynast
nær ókleift að draga úr verð-
hækkunum og vixlhækkun verð-
lags og launa á næstunni, ekki sizt
þar sem hækkun innflutnings-
verös umfram útflutningsverð og
óhagstæöar gengisbreytingar er-
lendra mynta að undanförnu
valda viðskiptakjararýrnun og
veröbólgu hér á landi.
í erindisbréfi er nefndinni falið
aö gera tillögur um endurskoðun
viömiðunar launa við visitölu i
þvi skyni„...að draga úr verð-
bólguahrifum og víxlgangi I verð-
lags- og kaupgjaldsmálum og
stuöla að tekjujöfnun.” Til þess ■
að þessu marki verði náö á næstu
misserum er afar mikilvægt, að
fyrirsjáanleg hækkun verðbóta-
visitölu frá 1. desember næst-
komandi leiði aðeins að tak-
mörkuöu leyti til hækkunar
peningalauna en leitazt verði við
að tryggja kjör launþega með
öðrum hætti eftir þvi sem kostur
er. Samkomulag um þetta efni
milli samtaka launafólks, at-
vinnurekenda og rikisvalds gæti
verið fyrsta skrefiö til þess að
draga úr verðbólgu i ákveönum
áföngum á næsta ári, þar sem
allir aðilar legðu sitt af
mörkum.”
Þetta lysir nú afstöðu
minni og þeirra sem voru mér
sammála”, sagði JónSigurösson.
— Nú hefur þvf veriö haldiö •
fram, aö þessi drög séu aöeins
einkatiliögur þinar. Hvaö vilt þú
segja um þaö?
„Ég vil ekkert um það segja
annaö en þaö sem fram gengur af
bréfi, sem ég skrifaði forsætis-
ráðherra f.h. nefndarinnar þann
17. nóvember, og fyígdi drög-
unum. Þar kemur m.a. fram, að
ég lagði þessi drög fram, og aö
þau voru rækilega rædd á fundum
nefndarinnar. Hins vegar hafi
ekki unnist tfmi til að undirbúa
nákvæmar tillögur eða ná um þær
samkomulagi.
Ég tel að i þessu bréfi komi ein-
mitt fram sameiginlegt álit
þeirra sem i nefndinni eru, að það
eigi að taka til endurskoöunar
þrjú mikilvæg atriöi, eins og má
lesa út úr orðum þeirra i bók-
unum, sem þarna koma fram.
Þarna er í fyrsta lagi um þaö aö
ræða, hvernig koma eigi skött-
unum fyrir i Visitölukerfinu, I
öðru lagi hvernig taka megi tillit
til breytinga á viðskiptakjörum I
verðbótavisitölu og þriöja atriðið
er veröbótaaukinn. Fulltrúar
allra launþegasamtakanna lýsa
sig reiðubúna til áframhaldandi
umræðna um þessi atriði.
Reyndar kemur svo fram i sér-
áliti Ingólfs Ingólfssonar og
Jónasar Bjarnasonar, sem báðir
eru launþegafulltrúar, að þeir
teljaýmis önnur atriöi i hugmynd-
um um breytingar aðgengileg.
Afstaða fulltrúa Vinnu-
veitendasambands Islands til
draganna eru óljósari, en Vinnu-
málasamband samvinnufélag-
anna telur að þessi drög séu
gagniegur umræðugrundvöllur að
meginefni. Ninnuveitendasam-
bandiö hefur á þvi meiri fyrir-
vara.
Ég held þess vegna að þarna
séu áreiöanlega nokkur mikilvæg
atriöi, sem menn ættu aö geta
oröiö sammála um. En auðvitað
hafa fulltrúar launþegasam-
takanna ekki skrifaö upp á þetta.
Hins vegar tel ég að framhaldið
á nefndarstarfinu.þvi nefndin
ætlar aö reyna að halda eitthvaö
áfram starfi, verði þá likara
kjarasamningum eöa samninga-
undirbúningi, og þá yröi látið
reyna á það hvaö menn geta orðiö
sammála um.”
— Hefur rikisstjórnin falið
nefndinni sérstaklega að halda
áfram störfum?
„Já, rfkisstjórnin hefur óskað
eftir þvi að nefndin starfaöi
áfram með bréfi frá 22. nóv-
ember. Þar var einfaldlega
óskað eftir þvi aö nefndin héldi
áfram störfum sinum, í samræmi
við upphaflegt erindisbréf, og
sömuleiöis að nefndin hraðaði
störfum.
Nú hefur komið I ljós, i athuga-
semdum við stjórnarfrumvarpið
um viðnám gegn veröbólgu, við
hvað rikisstjórnin á, þvi þar er
nefndinni gert að ljúka störfum
fyrir 15. febrúar.”
— Nú hefur þú veriö gagn-
rýndur I Þjóðviljanum fyrir þaö
sem þeir kalla einstrengingsieg
vinnubrögö. Hvaö vilt þú segja
um þaö?
„Eg hef ekkert um þaö að
segja. Ég leit svo á, að nefndinni
væri ætlaö að skila áliti á efninu
fyrir 20. nóvember, og að sú dag-
setning heföi ekki veriö valin af
neinni tilviljun, heldur af þvi að
rikistj. byggist við að þurfa aö
glima við vanda af þessum toga 1.
desember. I samræmi við það
vildi ég haga starfi nefndarinnar
og ég vildi standa við það að hún
kæmi einhverri greinargerð frá
sér fyrir tilsettan tima.”
— Þvi var sömuleiöis haldiö
fram i Þjóöviljanum aö þú heföir
lagt þannig fram tiliögur um tillit
til viöskiptakjara, aö hlotiö heföi
aö vekja tortryggni launþegafull-
trúanna.
„Ég veit ekki hvað þeir eiga
viö með þvi. Ég visa bara til þess
sem segir i bókun fulltrúa
Alþýðusambandsins, BSRB og
Farmanna- og fiskimannasam-
bandsins, þar sem þeir lýsa sig
reiðubúna til þess að halda áfram
viðræðum einmitt um þetta at-
riði.”
— Gm hvaö varö helst ágrein-
ingur I nefndinni?
„Ég tel nú ekki ástæðu til að
tiunda það sérstaklega hér. Þó
má nefna þaö til dæmis, hvort
greiða ætti veröbæturnar á 6 eða 3
mánaða fresti. Launþegafull-
trúunum leist ekki alls kostar á að
þær yrðu greiddar á 6 mánaða
fresti. önnur atriöi ýnis töldu
þeir sér ekki fært aö meta nema i
samhengi við annað.”
— Hver er helsti munurinn á
þeim hugmyndum sem fram
koma i drögunum um tillit til
viöskiptakjara og svokallaöri
þjóöhagsvisitölu?
„Munurinn er sá helstur, að
þarna er miklu skemmra gengið I
Framhald á bls. 3