Alþýðublaðið - 07.12.1978, Blaðsíða 1

alþýðu
i n FT.rr.
Fimmtudagur 7. desember 1978 — 232.tbl. 59. árg.
Þingsályktunartillaga Alþýðuflokksins um málefni barna:
Börnin þurfa að fá foreldra
Jafnaðarmenn
Gerizt áskrifendur að málgagni ykkar
— Alþýðublaðinu, strax í dag
sína aftur
Árni Gunnarsson og aör-
ir almennir þingmenn
Alþýöuf lokksins hafa lagt
fram þingsályktunar-
tillögu um umbætur í
málefnum barna. Er þar
ráð fyrir þvi gert> aö
skipuð verði samstarfs-
nefnd stjórnmálaflokka og
félagasamtaka/ er fjalli
sérstaklega um málefni
barna i tilefni af ári barns-
ins 1979. Mun ekki vanþörf
á aö þau mál verði tekin til
sérstakrar athugunar, því
þrátt fyrir vaxandi vel-
megun hefur hagur barna
versnað að því leyti, að
foreldrar þeirra hafa oft
minni tíma til að sinna
þeim en áður, þau verða út
undan i lifsþægindakapp-
hlaupinu. Það er ekki
heldur nein tilviljun að
þessi tillaga skuli koma frá
Ajþýðuflokknum, því einu
stjórnmálasamtökin, sem
—hafa gefið út sérstaka
stefnuskrá um málefni
barna, er Samband
Alþýðuflokkskvenna. Var
stef nuskráin, Barnið i
þjóöfélagi . jafnaðarstefn-
unnar, samþykkt sem
stefna flokksins á siðasta
flokksþingi, sem haldið
var 10.-12. nóvember
síðastliðinn. En hér fer á
eftir þingsá lyktunar-
tillagan:
„Alþingi ályktar aö fara þess á
leit viö rflcisstjórnina, aö hún
skipi samstarfsnefnd stjórnmála-
flokkaog félagssamtaka, er fjalli
sérstaklega um málefni barna i
tilefni af ári barnsins 1979. Sam-
starfsnefnd þessi geri tillögur um
nýja lagasetningu og umbætur i
málefnum barna og liggi þær
fyrir 101. löggjafarþingi hausUö
1979. 1 greinargerö meö tillögu til
þingsályktunar þessárar er bent
á allmarga málaflokka, sem
nefndin gæti hugaö aö.
- Greinargerð
Ar barnsins er á næsta ári 1979
Til þess er ætlast, aö á þvl ári
veröi börnum og málefnum
þeirra sérstakur gaumur gefinn,
enda ekki vanþörf á. Á þessu ári
hafa átt sér staö talsveröar um-
ræöur um barniö og samfélag
þess. Þetta er ekki siöur mikil-
vægtá Islandi en i öörum löndum.
Þaö er ekki fátækt né hungur er
steöjar aö islenskum börnum.
Þaö er miklu frekar umhyggju-
Arni Gunnarsson, fyrsti
flutningsmaður þingsályktun-
artillögu um málefni barna.
leysi, sem stafar af hinni glfur-
legu vinnu, er foreldrar og um-
ráöamenn barna leggja af
mörkum. Fyrir þetta liöa börn
stórlega, og má segja, aö nokkurt
málmhljóö hafi mátt heyra I um-
ræöu um lausn á uppeldismálum
barna undanfarin ár.
Nútimaþjóöfélagiö viröist I
„framfara”-vilja sinum hafa
gleymt hinum mannlega þætti I
uppbyggingu þjóöfélagsins. Þaö
hefur veriö andsnúiö börnum aö
vissu leyti. Má til dæmis benda á
þá öfugþróun, aö i flestum til-
vikum eiga fjölskyldur og for-
eldrar barna I mestum fjárhags-
öröugleikum þegar börnin eru
yngst og þurfa á mestri um-
hyggju aö halda. Þetta á viö um
þá, er stofna heimili, standa I
ibúöarbyggingum eöa Ibúöar-
kaupum. A þvi tímabili er mest
vinna lögö af mörkum og
minnstur timi gefst til aö sinna
barnauppeldi. Þjóöfélagiö hefur
Gæði fiskafla verði aukin
Lögð hefur verið fram
tillaga til þingsályktunar
um aukin gæði fiskafla.
Flutningsmaður þessarar
tillögu er Agúst
Einarsson.
Þessi þingsályktunar-
tillaga lætur ekki mikið
yfir sér á pappírnum, en
öllum má Ijóst vera þýð-
ing þess fyrir þjóðarbúið,
að gæði þess fiskaf la sem
við vinnum séu eins mikil
og kostur er á.
Þingsályktunartillaga Agúst-
ar hljóöar svo:
Alþingi ályktar aö fela rikis-
stjórninni aö beita sér fyrir
samstarfi viö hagsmunaaöila
sjávarútvegsins aö gæöi f iskafla
veröi bætt til muna og þá sér-
staklega meö Isun I kassa eöa
meö samsvarandi geymsluaö-
feröum.
I greinargerö meö frumvarp-
inu segir aö umræöur um
vandamál fiskveiöa beinist
einkum aö aflatakmörkunum og
sé þaö vel. Hins vegar beri einn-
ig aö hafa ofarlega I huga, aö
ekki sé slöur mikilvægt aö sá
afli, sem berist á land, sé nýttur
eins vel og kostur sé. Mjög
skortir á aö svo sé, og I
þingsályktunartillögu þessari sé
einungis vikiö aö nokkrum
atriöum, sem bæta megi úr.
Agúst Einarsson flytur þingsá-
lyktunartiliögur um aukin gæöi
fiskafla og hleöslutakmarkanir á
loðnuskip
Engum ætti aö dyljast aö
skreiöarmarkaöur Islendinga á
Nigerlu væri mjög óviss, en
einkum fari fiskur úr lægri gæöa
flokkum upp á hjalla. Varöandi
saltfiskmarkaö okkar 1 Portú-
gal, sem einkum byggist á lægri
gæöaflokkum saltfisks, sé næsta
óliklegt aö mati flutnings-
manns, aö sá markaöur reynist
traustur á næstu árum. Þess
vegna beri aö leggja mikla
áherslu á aö sá fiskur, er berst
aö landi, fullnægi þeim gæöa-
kröfum sem geröar séu til hrá-
efnis fyrir frystingu svo og til
saltfisks og skreiöar I hærri
gæöaflokkum.
Ennfremur segir I greinar-
gerö þingsályktunartillögu
Agústar, aö vekja megi athygli
á þvi, aö ýmsar endurbætur viö
netaveiöar á vertlö séu orönar
aökallandi, og veröi vikiö aö þvl
nánar I framsögu.
Fiskur sem Isaöur sé I kassa i
veiöiskipum, beri yfirleitt af I
gæöum miöaö viö lausan fisk.
Aö mati flutningsmanns er ekki
nægjanlega greitt fyrir frekari
kassavæöingu I islenskum
sjávarútvegi. 1 þvi sambandi
mætti benda á erfiö lánakjör viö
kassakaup svo og of lága kassa-
uppbót i fiskveröi.
1 greinargeröinni segir jafn-
framt aö fjárfesting i fiskiköss-
um eöa I samsvarandi geymslu-
aöferöum skili sér mjög fljótt
fyrir þjóöarbúiö i auknum
gjaldey ristekjum.
Benda megi á nýjar geymslu-
aöferöir fyrir fisk sem auka
gæöi hans verulega, svo
sem geymslutankar 1 frysti-
húsum, sem dæmi eru til um
hérlendis, þ.e. á Húsavik. Einn-
ig mætti benda á reynslu ná-
grannaþjóöa okkar af kælitönk-
um I fiskiskipum. Ljóst sé, aö
tslendingar veröi aö fylgjast vel
meö þessari þróun, og verkefni
hins opinbera sé aö skapa viö-
unandi skilyröi til aö hægt sé aö
nýta sér þessar tækninýjungar.
-L'
ekki reyilt aö létta byröi þessa
samféla gshóps, og er vert aö gefa
þessum þætti gaum á ári barns-
ins.
Þeir málaflokkar, sem
flutningsmenn þessarar tillögu
leggja mesta áherslu á, eru I
samræmi viö niöurstööur Sam-
bands Alþýöuflo kkskvenna, sem
hefur fjallaö mikiö og Itarlega um
málefni barna. Samband Alþýöu-
flokkskvenna hefur gefiö út sér-
staka stefnuskrá um barniö i
þjóöfélagi jafnaöarstefnunnar og
er einu stjórnmálasamtökin, sem
þaö hafa gert. Veröur nú getiö
þeirra mála, sem flutningsmenn
óska aö samstarfsnefndin hugi
aö. Auövitaö kemur margt annaö
til greina, en nauösynlegt er aö
afmarka starfssviö nefndarinnar
eftir mætti.
1. Sett veröi löggjöf um allt aö
10 daga leyfi á ári á fullum
launum fyrir hvort foreldri, sem
er frá störfum vegna veikinda
barns.
2.Sett veröi lög, þar sem fram-
leiösla, innflutningur og sala á
„strlösleikf öngum ’ ’ veröi bönnuö,
einnig aö hert veröi allt eftirlit
meö kvikmyndum, útvarps- og
sjónvarpsdagskrám, sem ætlaöar
eru börnum.
3. Komiö veröi á fót embætti
barnaumboösmanns meö eftir-
farandi starfssviö m.a.:
— fræöslu fyrir almenning um
réttarstööu barna,
— eflingu áhugamála og
réttindamála barna,
— úrskuröarvald i ágreinings-
málum um börn,
— eflingu réttaröryggis barna á
heimilum og uppeldisstofnunum,
- — til aö koma á framfæri og
fylgja eftir hagsmuna- og áhuga-
málum bama viö skipulagningu á
sviöi umhverfismála og íbúöa-
hverfa,
— eflingu samvinnu, jafnréttis
og gagnkvæmrar viröingar milli
barna og annarra aldursflokka,
án tillits til kynferöis og annarra
sérástæöna,
— sem veröi opinber áfrýjunar-
aöili, þegar grunur leikur á, aö
barn hafi veriö órétti beitt.
4. Tryggt veröi, aö allar konur
njóti fæöingarorlofe, og sett veröi
löggjöf þar um.
5. Stefht veröi aö launalausu
leyfi vegna fæöingar barna i allt
aö eitt ár fyrir hvort foreldri sem
er, án réttindaskeröingar, einnig
aö gefa foreldrum ungra barna
kost á styttri eöa breytilegum
vinnutima.
6. Aö endurskoöuö veröi tolia-
álagning á umgbarnafæöu,
barnavögnum og á öörum nauö-
synjavörum fyrir börn.
7. Sett veröi löggjöf um
foreldrafræöslu og fjölskyldu-
ráögjöf, er felur i sér fræöslu fyrir
foreldra i formi kynlifsfræöslu,
hjónabandsrá ölegginga,
heimilisfræöshi, barnasálfræöi
og fræöslu um barnaumönnun og
barnauppeldi.
9. Aö komiö veröi á fót fjöl-
skylduráögjöf um allt land I um-
sjá hins opinbera.
9. Aö börnum, sem eru
foreldralaus eöa vanrækt, veröi
samfélagiö aö sjá fyrir nægum
fjölda aölaöandi litilla heimila
meö traustu starfefólki af báöum
kynjum.
10. Aö stofnsett veröi fóstur-
heimili undir eftirliti sérhæfös
starfeliös fulloröinna, sem sé
nægilega vel launaö fyrir vanda-
samt starf.
11. Rlkiö taki aö nýju þátt i
rekstri dagvistárstofnana.
12. Þroskaheft börn fái aukna
heilsug'æsiu á vegum heilsu-
gæslustööva. Staöa þeirra I skóla-
og dagvistarmálum veröi endur-
skoöuö I samræmi viö féiagasam-
tökin Þroskahjálp.
13. Aö um allt land veröi starf-
andi kunnáttufólk og sérfræö-
ingar, sem geta aöstoöaö þau
börn, sem eiga viö einstök vand-
kvæöi aö etja.
14. Aö tekin veröi upp I efri
bekkjum grunnskóla almenn
Framhaid á bls. 2
Hleðslutakmark-
anir á loðnuskip
‘Jafnframt þeirri þings-
ályktunartillögu sem get-
ið er um hér á síðunni,
hefur Agúst Einarsson
lagt fram tillögu til
þingsályktunar um tak-
mörkun loðnuveiða á
sumar- og haustvertíð
vegna öryggissjónar-
miða.
I tillögunni segir að Al-
þingi álykti að fela ríkis-
stjórninni að beita sér
fyrir að loðnuveiðar verði
takmarkaðar á sumar- og
haustvertíð vegna auk-
innar slysahættu. Eink-
um verði af la- og hleðslu-
takmörkum beitt á loðnu-
veiðiskip.
Þaö kemur fram I greinar-
gerö frumvarpsins, aö eins og
kunnugt sé hafi loönuveiöar ís-
lendinga stóraukist undanfarin
ár. Einkum hafi sumar- og
haustvertíö oröiö mikilvægari
þáttur I loönuveiöum.
Nú sé svo komiö, aö loöna
veiöist nær allt áriö. Fiskifræö-
ingar, sjómenn og útgeröar-
menn hvetji til aögæslu viö veiö-
ar, bæöi hvaö varöar nýtingu
Ioönustofnsins svo og i öryggis-
málum sjómanna viö loönuveiö-
ar.
Eigi veröi lengur dregiö aö
setja reglugerö um loönuveiöar
á hafinu fyrir noröan Islands.
Veiöisvæöi loönuflotans á sum-
ar- og haustvertiö nái yfir mjög
vföáttumikiö svæöi I Noröurhöf-
um. Aö haustlagi sé þar ailra
veöra von, og oft séu tiltölulega
litlir bátar aö veiöum viö erfiö-
ustu skilyröi viö Isrönd i köldum
sjó og vonskuveörum.
Mesta mildi sé aö stórslys hafi
ekki oröiö viö veiöar þessar.
Viröist eölilegt aö afla- og
hleöslutakmörkunum veröi
beitt á loönuveiöiskip á sumar-
og haustvertiö. _ L