Alþýðublaðið - 22.12.1979, Síða 2

2
Laugardagur 22. desember 1979
Forgangsverkefni
innan
heilbrigdisþjónustunnar
Laugardags-
leiðari:
Alþýðubanda-
lagið heima-
skitsmát
O 1 baksviöi stjórnarmynd-
unarviöræönanna vokir ein-
hver hrikalegasta efnahags-
kollsteypa, sem yfir okkur
hefur gengiö allt frá árinu
1967.
Megin ástæöan er sú, aö
óðaveröbólgan i landinu hefur
va!d iö svo gifurlegri hækkun
framleiöslukostnaðar inn-
lendra atvinnuvega aö þeir
eru nú þegar ósamkeppnis-
færir og liggur við stöövun upp
úr áramótum.
Viö erum aö komast aö þeim
punkti aö stjórnleysi óöaverö-
bólgunnar valdi atvinnubresti.
# Stjórnarmyndunarvið-
ræöur undir forystu Stein-
grims Hermannssonar sner-
ust um þetta ástand. Spurn-
ingin sem flokkarnir áttu aö
svara var sú, eftir hvaöa leið-
um þeir treystu sér til aö ná
veröbólgunni niöur á viöráö-
anleg stig á næstu tveimur ár-
um. Aöeins tveir flokkanna,
Framsóknarf lokkur og
Alþýðuflokkur hafa lagt fram
stefnuyfirlýsinngar i efna-
hagsmálum, þar sem gerö er
grein fyrir þvi, meö hvaöa aö-
feröum árangur geti náöst.
# Þriöji flokkurinn, Alþý
ubandalagiö, hinn sjálfskipaöi
málsvari „verkalýöshreyfing-
ar, sósialisma og þjóöfrelsis.”
er i þessum viöræöum oröinn
aö þvi veraldarundri aö hafa
ekkert til málanna aö leggja, á
sama tima og óöaveröbólga er
að stofna atvinnuörygginu i
hættu og leiöa yfir okkur öll
óhjákvæmilega kjaraskerð-
ingu. Hinni samvirku forystu
bandalagsins, þeim ólafi
Ragnari, Svavari og Ragnari
Arnalds, hefur tekist að gera
flokk sinn aö eins konar póli-
tisku tómarúmi, sem einskis
er af aö vænta og ekkert mark
á takandi.
#Þaö er talandi tákn um
innihaldsleysi tillagna
Alþýöubandalagsins, aö for-
maöur þingflokksins hefur
opinberlega mælzt undan þvi,
aö Þjóöhagsstofnun gefi hlut-
læga umsögn um tillögur
Alþýöubandalagsins. Slik um-
sögn væri hins vjegar afar
þarfleg, ekki sizt fyrir þá for-
ystumenn verkalýðsfélaga,
sem enn telja sig fylgja
Alþýöubandalaginu aö mál-
um. Þeim sem til þekkja vita
nefnilega aö skrúömælgi AB-
forystunnar, um hækkaö kaup
i krónutölu og aukna sam-
enyzlu, myndi á skömmum
tima koma veröbólgunni upp I
80-90% á næstu 12 mánuöum.
Þaö er jólagjöfin, sem sjálf-
skipaöur málsvari verkalýös-
hreyfingarinnar færi launþeg-
um I landinu núna fyrir jólin.
#Astæðan fyrir því aö
Steingrimur Hermannsson
hefur nú skilaö umboöi sínu til
Bassastaða er sú, og sú ein, aö
Alþýöubandalagiö reyndist
ekki viöræöuhæft um vanda-
málin sem viö er aö glfma.
Þaö er þessi sami ágreining-
ur, sem varö fyrrverandi
rikisstjórn aö falli.
#A blaöamannafundi i gær,
svaraði Steingrimur Her-
mannsson, aöspuröur um
hvort viöræöurnar heföu e.t.v.
farið út um þúfur vegna skorts
á samræmdum tillögum frá
Alþýöubandalaginu, meö
eftirfarandi oröum: ,,Þaö er
rétt aö skortur á tillögum frá
ALÞYÐU BANDALAGINU
KOM I VEG FYRIR AÐ
EG GÆTI UNNIÐ EINS OG
EG ÆTLAÐI MER Ef
samstarf átti aö nást heföu til-
lögur þeirra oröið aö vera
ýtarlegri”.
Um tillögur Alþýöuflokksins
sagöi formaöur Framsóknar-
flokksins hins vegar orörétt:
„Tillögur Alþýöuflokksins
byggja á sömu hugmyndum
og tillögur okkar, enda eru
þær mér miklu nær skapi.”
— Þá vita menn það.
-J.B.H.
Fulltrúafundur Samvinnu nor-
ræna húkrunarfræöinga var hald-
inn nýlega á Hotel Munkebjerg
viö Vejle I Danmörku. Aðalum-
ræöuefni fundarins var: For-
gangsverkefni innan heilbrigöis-
þjónustunnar.
Frá sjónarhóli SSN hefur þaö
úrslitaþýöingu, aö hjúkrunar-
fræöingar taki þátt I áætlanagerö
og ákvaröanatöku, svo aö þvi
stefnumarki, innan heilbrigöis-
mála, veröi náö — aö efla heil-
Borgarf ulltrúar Alþýöu-
flokksins, Alþýöubandalagsins
og Framsóknarflokksins hafa
flutt í borgarstjórn svohljóöandi
tillögu:
„Borgarstjórn Reykjavikur
samþykkir aö taka upp viö-
ræöur viö verkalýöshreyfing-
una í Reykjavlk um
sameiginlegt átak þessara
aöila á sviöi Ibdöabygginga
fyrir láglaunafólk og fyrir
aldraöa.
i þessum viöræöum skal
m.a. kannaö, hvort llfeyris-
sjóðir verkalýösfélaganna i
Reykjavlk vildu veita fjár-
hagstega aöstoö viö ibúöa-
byggingar i höfuöborginni,
annaö hvort meö beinum lán-
veitingum eöa á annan hátt”.
Húsnæöisskortur
1 Reykjavlk eru I dag mikil
húsnæðisvandræöi. LeiguibUöir
fást ekki á frjálsum markaöi
nema gegn okurleigu og mikUli
fyrirframgreiöslu. Láglauna-
fólk ræöur ekki viö sllkar
greiöslur. Ungt fólk, sem er aö
byrja búskap hefur ekki fjár-
hagslegt bolmagn til þess aö
standaundir slikumleigugreiösl-
um. Hjá Félagsmálastofnun
Reykjavlkurborgar eru ávallt
langirbiölistar fólks, sem sækir
um leiguibúöir hjá borginni á
þeim kjörum, sem borgin
býöur, en þaö er niöurgreidd
húsaleiga. En Félagsmálastofn-
un getur ekki einu sinni leyst úr
húsnæöisþörfum einstæöra
mæöra hvaö þá annarra.
Verkalýöshreyfingin hefur
margoft lýst þvl yfir, aö hún
vilji beita sér fyrir lausn á
vanda húsnæöismálanna.
Húsnæöiskostnaöurinn er svo
hár I dag, aö hann skiptir sköp-
um varöandi kjör láglaunafólks
og raunar launþega almennt.
Þess vegna er þaö brýnt hags-
munamál launafólks, aö þessi
kostnaöur veröi lækkaöur.
Takist þaö, þýöir þaö kjarabót
fyrir launþega. En þetta mál
brigöi fremur en aö meöhöndla
sjúkdóma.
Fundinn sátu 69 þátttakendur
frá öllum aöildarfélögunum, en
SSN hefur um 170 þúsund hjúkr-
unarfræöinga innan sinna vé-
'banda.
Notkun f jármagns ört vax-
andi
A Norðurlöndum hefur notkun
veröurekki leyst nema á félags-
legum grundvelli.
Borgin og VKL-hreyf-
ingin taki höndum
saman
Þaö er skoöun hins nýja
meirihluta borgarstjórnar
Reykjavlkur, aö Reykjavlkur-
borg og verkalýöshreyfingin I
Reykjavlk eigi aö taka höndum
saman I þvi skyni aö leysa þetta
vandamál. Þess vegna er sú til-
laga flutt, sem ég lýsti I upphafi
máls mlns.
En hvernig getur verkalýös-
hreyfingin í Reykjavik aöstoöaö
borgina viöað gera átak á þessu
sviöi? Jú, verkalýösfélögin hafa
yfir öflugum lifeyrissjóðum aö
ráöa og ef til vill gætu þeir lánaö
eitthvert fjármagn tH ibúöa-
bygginga á vegum Reykja-
vikurborgar.
Meirihluti borgarstjórnar
Reykjavlkur hefur engu slegiö
föstu varðandi fyrirkomulag
þeirrar samvinnu sem tUlagan
gerir ráö fyrir. Æthin okkar er
sú aö viöræöur Reykjavlkur-
borgar og verkalýöshreyfingar-
innar leiöi í ljós hvaöa form á
samvinnu væri heppilegast viö
þaö átak I húsnæðismálum, sem
meirihlutinn telur nauösynlegt
aö gera.
Þaö er ekki meining okkar,
sem skipum meirihlutann, aö
þetta nýja húsnæöismálaátak
dragi á nokkurn hátt úr bygg-
ingu verkamannabústaöa I
Reykjavík. Viö hugsum hiö nýja
átak borgarinnar I húsnæöis-
málum sem viöbót viö byggingu
verkamannabústaöanna.
Aætlaö er, aö borgarsjóður
leggi til byggingar verka-
mannabústaöa á næsta ári 640
millj. kr„ en á yfirstandandi ári
var sambærUeg tala 357.7 mUlj.
kr.
Leigu ibúðir á vegum
borgarinnar.
1 fjárhagsáætlun þeirri, sem
fjármagns á sviöi heilbrigöis-
mála á sfðustu áratugum, fariö
ört vaxandi. Þessi aukna notkun
fjármagns, þar meö talin þörf
fyrir fleira starfsfólk, hefur eink-
um orðið á starfsemi sjúkrahús-
anna.
Vegna áhrifa efnahagskrepp-
unnar hafa stjórnmálamenn nin
siöari ár, fyrst og fremst af fjár-
hagsástæöum, rætt endurskipu-
lagningu heUbrigöismála. Arang-
ur þessara umræöna hefur oröið
hér hefur veriö lögö fram I dag
eru 30 miUj. kr. tU undirbúnings
byggingar nýrra leiguíbúða á
vegum Reykjavlkurborgar.
Þetta er aðeins byrjunar-
framlag, sem sett er inn á áætl-
unina I trausti þess, aö viö-
ræöurnar viö verkalýöshreyf-
inguna beri árangur, en einnig
vegna þess, aö Reykjavlkur-
borg á rétt á láni frá Húsnæöis-
málastofnun til útrýmingar á
heilsuspillandi húsnæöi.
Samkvæmt upplýsingum sem
borgarfulltrúar Alþýöuftokksins
hafa aflaö sér hjá félagsmála-
stjóra hafa veriö lögö fram á
undanförnum árum vottorö um
122 heilsuspillandi fbúöir.
Ibúöum þessum hefur ýmist
þegar veriö útrýmteöa þá, aö til
stendur aö útrýma þeim.
Reykjavlkurborg á því rétt á
C-láni frá Húsnæöismálastofaun
út á allar þessar ibúöir, þ.e.
vegna byggingar nýrra ibúöa I
staö þeirra. Samkvæmt laga-
ákvæöum um útrýmingu heilsu-
spillandi húsnæöis skal
viökomandi sveitarfélag leggja
fram jafnhátt framlag á móti
rikisframla ginu.
Yröu eingöngu byggöar leigu-
Ibúöir á vegum borgarsjóös I
staö umræddra 122ja íbúöa
mundi þaö kosta borgina ca 1170
miUj. kr. þrátt fyrir lánveit-
ingar Húsnæöismálastofnunar,
en þá er lagt til grundvallar
meöalverö 2ja og 3ja herbergja
ibúöa I verkamannabústööum,
sem koma tU úthlutunar á fyrri
hlutanæstaárs.þ.e. 18miUj. kr.
á Ibúð. SUk fjármögnun yröi
borginni ofviða eins og fjár-
hagsástandiö er nú og þvi ekki
kleift aö reisa allar þessar
Ibúöir, sem leiguibúöir nema til
komi stórfelld aðstoö llfeyris-
sjóöa verkalýösfélaganna I
Reykjavik.
Aðstoð lifeyrissjóða
Ég hefi þvl sett dæmiö upp á
annan hátt. Hugsum okkur aö
1/4 þessara íbúöa eöa 32 yröu
Björgvin Gudmundsson, borgarfulltrúi:
Sameiginlegt átak Reykjavíkurborgar og
verkalýðshreyf ingar í íbúðabyggingum
láglaunafólks
Tillaga þess efnis samþykkt í borgarstjórn
sá, aö nauösyn bæri til aö aúka
heilsuvernd samtimis þvl aö
draga úr hraöa hækkandi kostn-
abar innan sjúkrahúsanna.
SSN hefur valiö þetta umræöu-
efni til þess að norrænir hjúkrun-
arfræðingar verði betur undir það
búnir að taka virkan þátt I lausn
þeirra mörgu vandamála sem
bundin eru endurskipulagningu
þessara mála.
1 flestum hinna norrænu landa
viröist stefnan vera sú að stjórn-
völd þau. sem ákvöröunarréttinn
hafa, álita aö mennta eigi enn
fleiri nýja starfshópa til þess aö
taka við verkefnum heilsuvernd-
ar.
Alit SSN er aö þessi stefna sé
hættuleg og hafi áþarfa eyöslu
I för meö sér, þar sem heil-
brigöisþjónustan ræöur þegar
yfir starfsfólki á þvl sviði sem
þörf er á. Þó meö þeim fyrir-
vara, aö ábyrg stjórnvöld láti
sér skiljast, aö þá grunn- og
framhaldsmenntun sem fyrir
hendi er, veröi aö taka til
endurskoöunar I samræmi viö
kröfur samfélagsins til þjón-
ustu á sviöi heilsugæslu.
Hjúkrunarfræðingar taki
þátt í áætiunargerð
Frá sjónarhóli SSN hefur þaö
úrslitaþýöingu, aö hjúkrunar-
fræöingar taki þátt I áætlanagerö
og ákvaröanatöku, svo aö þvl
stefnumarki innan heilbrigöis-
mála verði náö — aö efla heil-
brigöi fremur en aö meöhöndla
sjúkdóma.
A fundinum var Svanlaug
Arnadóttir formaöur Hjúkrunar-
félags lslands kjörin 2. varafor-
maður samtakanna.
Næsti fulltrúafundur veröur
haldinn I Reykjavlk 1980. Þá
verður fjallaö um menntun hjúkr-
unarfræðinga á Norðurlöndum og
hvort menntunin uppfylli þær
kröfur sem gerðar eru til hjúkr-
unarfræöinga.
reistar sem leiguibúöir og 3/4
eöa 90 ibúðir byggöar sem
eignarlbúðir og forkaupsréttar-
Ibúöir borgarinnar. Yröi staöiö
þannig aö málum mundi
borgarsjóöur eöa byggingar-
sjóöur borgarinnar þurfa aö
leggja út 577.2 millj. kr. eöa
307.2 millj. kr. tU byggingar
leigulbúöanna og 270 millj. kr.
til byggingar forkaupsréttar-
Ibúöanna. Væri byggingartlm-
inn 3 ár mundi þetta vera 192,4
millj. kr á ári. C-lán Húsnæöis-
málastofnunar nema nú 3 miUj.
kr á hver ja Ibúö en F-lán eöa hin
almennu lán nema nú áriö ’79
5.4 millj. kr. á ibúö eins og
kunnugt er. Þessi lán greiöast
almennt ekki út fyrr en frá og
með þeim tima, aö Ibúöirnar
eru orönar fokheldar. En borgin
gæti sótt um og væntanlega
fengið framkvæmdalán frá
Húsnæöismálastofnun rUtísins,
sem borguö yröu út I jöfnum
fjárhæöum mánaöarlega frá og
meö upphafi framkvæmda.
Yröu slik framkvæmdalán aö
venju miöuö viö gildandi
hámarks-byggingalán yfir-
standandi árs, þ.e. 5.4 miUj. kr.
pr. Ibúö 1 ár en væntnalega 8
mUlj. kr. pr. Ibúö á næsta ári.
Miöaö viö hiö slöarnefnda
myndi framkvæmdalán til
byggingar 122ja ibúöa nema 976
millj. króna. Þaö ætti þvi aö
vera, auövelt fyrir Reykjavík-
urborgaö ráöast I byggingu um-
ræddra I22ja ibúöa og ég tel aö
byggingarframkvæmdir viö
þær gætu hafist seinni hhita
næsta árs. En átakiö f húsnæöis-
málunum gæti oröiö miklu
stærra, ef þaö samstarf viö
verkalýöshreyfinguna næöist
sem tUlaga okkar gerir ráö fyr-
ir.