Alþýðublaðið - 08.01.1980, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagurinn 8. janúar 1980.
Ólafur Hauksson, bladamaður: -
Ritskodað með söluskatti
Ritstjóri Aiþýöublaðsins gerir
i leiöara sinum laugardaginn 29.
des. sl. aö umfjöllunarefni skrif
„Frjálsrar verslunar” um Al-
þýöublaöiö.
I leiöaranum ræðir ritstjórinn
af ánægjulegri hreinskilni um
rekstur Alþýöublaðsins, en hann
er þar aö svara þvi sem hann
kallar árás „Frjálsrar verslun-
ar” á Alþýðublaðið.
Ernindi mitt er ekki aö ræða
um skoðanaskipti þessara
tveggja blaða, heldur vara við
hugsunarhætti sem ber keim af
ritskoðun, og kemur fram i leið-
ara Alþýðublaðsins.
1 niðurlagi leiðarans segir
m.a.: „Þetta rit (Frjáls verslun
innsk). ásamt fleiri auglýsinga-
ritum, sem gefin eru út af sömu
aðilum, er á skrá yfir timarit
sem undanþegin eru söluskatti,
þar sem þau eru ekki sögð gefin
út „i ágóðaskyni.” Frjáls versl-
un var nefnilega einu sinni fag-'
rit Kaupmannasamtakanna og
ekki gefið út i ágóðaskyni. Þetta
hefur hins vegar gleymzt að
leiðrétta eftir að „gróðapung-
ar” — svo notað sé eftirlætisorð
fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra Sjálfstæðisflokksins,
Matthiasar Bjarnasonar, —
komust yfir útgáfu þess. Þetta
er sjálfsagt aö leiörétta, aö at-
huguöu máli” (ieturbr. min).
1 þessari siðustu setningu rit-
stjórans læðist fram sá hugsun-
arháttur að refsa beri einhverj-
um vegna þess að viðkomandi
græðir á þvi að gefa út blað. Það
sem verra er, yfirvöld eiga að
framkvæma þessa refsingu
samkvæmt geðþóttaákvörðun,
með þvi að gera viðkomandi
blaði að greiða sölu-
skatt. Kannski er ritstjóran-
um það láandi að bera þessa
skoðun á borð, þvi þetta eru þær
reglur sem stjórnvöld fara eftir.
Þau gera sumum að greiða
söluskatt af útgáfu, og öðrum
ekki, þar á meðal dagblöðum.
Þetta eru aðeins gildandi
reglur, sem fáir gera athuga-
semdir við.
En með þvi að lýsa sig sam-
þykktan þessum reglum, styður
ritstjórinn þá skoðun að yfir-
völdum sé heimilt að mismuna
fjölmiðlum fjárhagslega — i
formi þess að gefa undanþágu
frá söluskatti eða ekki.
t sjálfu sér eru þessar reglur
um söluskattsundanþágu fjöl-
miðla ekkert annað en brot á
stjórnarskránni. Þar segir að
ritskoðun og aðrar tálmanir
fyrir prentfrelsi má aldrei i lög
leiða.”
Með þvi að veita söluskatts-
undanþágur eftir geðþótta
brjóta stjórnvöld gegn stjórnar-
skránni, þvi fjárhagsleg afkoma
fjölmiðla er ein megin undir-
staða prentfrelsis i landinu.
Stjórnvöld reyna með þessu að
hafa áhrif á það hvaða fjölmiðl-
ar geti borið sig, og hverjir ekki.
Þau reyna að ráða hvaða fjöl-
miðlar koma út, og hverjir ekki.
Það er grundvöllur prent-
frelsis að stjórnvöl geri ekki upp
á milli fjölmiðla. Allir fjölmiðl-
ar eiga rétt á sér, sama hvaða
boðskap þeir flytja, og opinber
fyrirgreiðsla, eða opinberar
tálmanir, eiga jafnt yfir alla að
ganga. Annað er ritskoðun.
Að þessu leyti rikir ritskoðun
á íslandi. Hátt á annað hundrað
blöð og timarit, þar með talið
Alþýðublaðið njóta söluskatts-
friðinda. Minni hópur greiðir
hins vegar söluskatt.
Stjórnvöld gefa þær forsendur
að með söluskattsundanþágum
sé verið að styðja við vissa teg-
und útgáfu sem nauðsynleg sé
menningarlega, en geti illa bor-
ið sig vegna litillar sölu og út-
breiðslu, eða lltilla auglýsinga-
tekna.
En slik afskipti stjórnvalda
flokkast undir tálmanir á prent-
frelsi. Stjórnvöld eru með þessu
að stuðla að þvi að ákveðnir
fjölmiðlar komi frekar út en
aðrir. Fjölmiðlar sem ekki
hljóta náð söluskattsundan-
þbgunnar verða hins vegar að
horfa á það að tæpur fjórðungur
útbreiðslutekna fer i rikissjóð.
Þessi ritskoðun stjórnvalda
hér fer fram undir nógu fallegu
yfirskini. Það á að stuðla að út-
komu rita um menningarleg og
þjóðleg efni, og rita sem sinna
hagsmunum ýmissa samtaka.
En hvað er þetta annað en
tálmanir á prentfrelsi? Þarna
eru stjórnvöld að skipta sér af
þvi hvað þyki rétt að birtist al-
menningi, og hvað þyki miður.
Og það er kannski ekki einu
sinni ástæða til að tala um
stjórnvöld i þessu tilliti. Aðeins
einn fulltrúi i fjármálaráðu-
neytinu tekur þá ákvörðun hvort
veita skuli fjölmiðlum undan-
þágu frá söluskatti.
Hlægileg forsenda söluskatts-
undanþágunnar er svo sú að
ekki má gefa viðkomandi rit út i
gróðaskyni. Hver á að ákveða
með hvaða hug útgefendur
standa að útgáfunni? Og hvað er
slæmt við það að menningar- og
hagsmunarit beri sig? A
kannski að taka söluskattsund-
anþáguna af Morgunblaðinu og
Dagblaðinu vegna þess að þau
sýndu örlitinn hagnað á sl. ári?
Nú er það svo að stjórnvöld
beita söluskattsundanþágum
sem hagstjórnartæki. Ýmsar
vörur eru undanþegnar sölu-
skatti, og aðrar ekki. Ég hef
hins vegar hvergi rekist á það
að vörutegundir i sama vöru-
flokki séu undanþegnar sölu-
skatti eftir tegundum, þannig að
t.d. danskur sykur fengi undan-
þágu en breskur ekki.
Þetta misræmi á hins vegar
við um fjölmiðla. En fjölmiðlar
eru ekki sykur. Fjölmiðlar eru
ein af undirstöðum lýðræðis og
Athugasemd
t umræddri ritstjórnargrein
var hvergi tekinafstaða til þess,
hvort yfirleitt ætti að undan-
þiggja alla útgáfustarfsemi
söluskatti. Einungis var á það
bent, að samkvæmt gildandi
reglum fær það naumast stað-
ist, að auglýsingarit Frjáis
Framtaks séu undanþegin gild-
andi regium um söluskatt.
Stefna Alþýðuflokksins er
hins vegar sú að afnema beri
söluskatt i núverandi mynd og
taka upp virðisaukaskatt i stað-
frjálsrar skoðanamyndunar i
landinu, og með þvi að draga þá
i dilka veitast stjórnvöld að
þessum hornsteinum lýðræðis-
þjóðfélagsins.
Nú efa ég ekki að ritstjóri Al-
þýðublaðsins þekkir vel þá
nauðsyn að jafnvel hinar veik-
ustu raddir fái að heyrast. Al-
þýðublaðið er gefið út I litlu upp-
lagi til að rödd jafnaðarstefn-
unnar komist á framfæri, og til
þess nýtur blaðið undanþágu frá
söluskatti og opinberra auglýs-
inga.
En hvers vegna eiga aðrar
raddir ekki alveg eins að fá að
heyrast, jafnvel þótt þær tali
ekki um pólitik eða menningar-
leg efni? Hver á að dæma um
það hvaða raddir komast á
framfæri, og hvaða raddir ekki?
Svarið er einfalt: Enginn.
Hægasta lausn þessa vanda er
að aflétta söluskatti af öllum
fjölmiðlum, þ.m.t. bókum. Þar
með væri aflétt tálmunum
stjórnvalda á prentfrelsi. Ef
þetta er ekki gert, þá ættu útgef-
endur og aðrir unnendur prent-
frelsis að sækja til dómstóla, og
fá hrundið þessu broti á stjórn-
arskránni.
ritstjóra
inn. Þar með væri ekki um að
ræða skattlagningu á aðföngum
fyrirtækja yfirleitt, heldur ein-
göngu á þann virðisauka, sem af
starfseminni hlýzt. Eðlilegast
er að hugtakið nettóhagnaður sé
forsenda skattlagningar, þ.e.
skattstofn.
Meðan þessu hefur ekki verið
breytt eiga menn hins vegar
ekki annarra kosta völ en fram-
fylgja settum reglum.
JBH
Laus staða læknis vid
Heilsugæslustöð
í Borgarnesi
Laus er til umsóknar ein þriggja læknis-
staða við heilsugæslustöð i Borgarnesi.
Staðan veitist frá 1. mars n.k.
Umsóknun ásamt upplýsingum um lækn-
ismenntun og störf sendist ráðuneytinu
fyrir 3. febrúar n.k.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
4. janúar 1980.
Ný verslun, Panda í Kópavogi
Laugardaginn 8. þ.m. opnaði
verzlunin PANDA nýja verzlun
að Smiðjuvegi 10, Kópavogi.
Verzlun þessi selur ýmsar
vörur, eru flestar þeirra fram-
leiddar i Kina, má þar fyrst og
fremst nefna handunna
útsaumaða borðdúka, ennfremur
ofna dúka og prentaða, af ýmsum
stærðum og gerðum.
Þá eru seldar þar ýmsar teg-
undir hanzka, fyrir konur, karla
og unglinga: mótor sport
hanzkar, Skiðahanskar úr geitar-
skinni og gerfileðri, P.V.C.,
einnig kvenhanzkar og lúffur,
Herrahanzkar úr P.V.C. gúmmí-
hanzkar og vinnuhanzkar úr
bómullar dúk og svinaleðri.
Þá selur verzlunin PANDA hið
fræga Tangshan postulín, sem
framleitt er i Tangshan héraði i
Kina, þar var fyrsta postulinið
sem sögur fara af framleitt.
Væntanlegur er i verzlunina
kinverzkur óuppfylltur útsaumur,
af ýmsum tegundum.
Verzlunin PANDA selur einnig
listaverk, sem saumuð eruút með
silki, ennfremur lakkvörur
innlagöar með perluskel.
Grundvöllur sjónarmið
verzlunarinnar PANDA er: góöar
og fallegar vörur, seldar á
hagstæðu verði.
Eigandi og verzlunarstjóri
PANDA er frú Zíta Benedikts-
dóttir, en afgreiðslustúlka er frú
Helga Kristjánsdóttir.
Auglýsingasíminn
er 8-18-66
UMB SÍBS OÐSf ÍREYKJAl OG NÁGI AENN rSenni
Í Aðalumboð, Suðurgötu 10, s Halldóra Ólafsdóttir, Gretti Hreyfill bensínsala, Fellsm Versl. Straumnes, Vesturbe Félagið Sjálfsvörn, Reykjal Borgarbúðin, Hófgerði 30, s Bókabúðin Gríma, Garðafló Garðabæ, sími 42720 Sigríður Jóhannesdóttir c/o Olivers Steins, Strandgötu 3 Hafnarfirði, sími 50045. ími 23130 sgötu 26, simi 13665 úl£i 24, sími 85632 gi 76, sími 72800 undi, Mosfellssveit ími40180 116-18, Bókabúð »1,
HAPPDRÆTTI . SIBS 1
Happdrætti
Sjálfsbjargar 24.
desember 1979
Aðalvinningur: Bifreið FORD MUSTANG
’79, nr. 24875. 10 sólarlandaferðir með tJt-
sýn, hver á kr. 300.000.-. 89 vinningar á kr.
20.000.- hver (vöruúttekt).
194 15096 27827
477 16400 28144
481 18127 29039
1141 18446 29104
1275 18608 29185
1422 19211 29215 sólarferð
2077 19388 29343
2439 19552 29475
2462 20069 29543
3486 20208 sólarferð 30029
3525 20740 30424
4172 20936 31239
4549 21074 31862
4550 21197 33215 sólarferð
4693 21999 34353
5223 22000 35057
5292 22224 35418
5531 22274 37246
6457 22275 sólarferð 37429
7287 22792 sólarferð 38237
7354 22837 38462 sólarferö
7655 23298 38780
8944 23590 40469
9357 23747 40660
9500 24781 41869
10959 24785 sólarferð 41904
12001 24875 bíllinn 42135
12525 25068 42591 sólarferð
12836 26081 43534 sólarferð
13323 26210 44402
13988 27019 44695 sólarferð
14672 27191 44713
14752 27809 44988
14903
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra, Há-
túni 12, Reykjavik. Simi 29133.