Alþýðublaðið - 19.01.1980, Síða 1

• Eftir 6 vikna stjórnarmyndunarvidraedur leggur
Alþýdubandalagid fram tillögur f efnahagsmálum:
22 MILLJARÐA ÚT-
GJALDAAUKNING TIL
NIÐURGREIÐSLNA
OG FÉLAGSMÁLA
• Mætt með aukinni skattheimtu fyrirtækja og
einstaklinga og greiðslufresti á skuldum ríkissjóðs
alþyöu-
blaöiö H
Laugardagur 19. janúar 1980 — 8. tbl. 61. árg.
Kjaramálin:
Klögumálin ganga á
víxl milli ASÍ og VSÍ
Klögumál og kvartanir hafa gengiö á vixl, milli AStogVSÍ, hvaö
varöar samnings vilja. ASt hefur kvartaö undan þvf aö yfirlýsingar
VSt séu þversagnakenndar, en VSt vill ekki kannast viö þaö. Hér
fylgja á eftir yfirlýsingar þessara samtaka.
Vegna ummæla framkvæmda-
stjóra Alþýöusambands Islands
i einu dagblaöanna 1 morgun, er
lesin hafa veriö í ríkisútvarpinu
vill VSÍ taka eftirfarandi fram:
Framkvæmdastjóri ASl full-
yrðir aö VSI hafi reynt aö tefja
fyrir viöræöum um endurnýjun
kjarasamninga. Þaö rétta I þvi
máli er sú staöreynd, aö VSl
mótaöi kröfur sinar um miöjan
október 1979 og hefur veriö
reiöubúiö til viöræöna siöan. ASI
félögin hafa á hinn bóginn ekki
komiö sér saman um kröfugerö
og hafa i nokkra mánuöi staöiö i
innbyröis átökum þar um og enn
er kröfugerö þeirra ekki lokiö.
Fullyröingar um tafir af hálfu
VSl eru þvi algjörlegá út i hött.
Þaö er Alþýöusambandiö, sem
ekki hefur veriö i stakk búiö til aö
hefja viöræöur og skyldi þvi var-
ast aö kasta grjóti úr glerhúsi.
VSl hefur lýst sig reiöubúiö til
viöræöna á grundvelli þeirrar
stefnumörkunar er fyrir liggur
af þess hálfu. öllum má hins
vegar vera ljóst aö vonlaust er
aö hefja viöræöur á grundvelii
Asmundur Stefánsson frkvstj.
ASÍ.
kröfugeröar ASl-félaganna þar
sem hún er ekki nema aö hluta til
komin fram i dagsljósiö.
öllum dylgjum um mótsagna-
kennda afstööu VSI i þessum efn-
um er þvi visað á bug.
Viðræöunefnd Alþýðusam-
bands Islands kom saman til
fundar á fimmtudag, til aö ræöa
svar þaö viö kröfum ASI sem
Vinnuveitendasamband íslands
sendi frá sér i gær.
Eftir fundinn i dag sendi
viðræöunefndin frá sér
meöfýlgjandi bréf, sem afhait
var Vinnuveitendasambandinu
nú siödegis.
Reykjavik 16. janúar 198C
Hr. Páll Sigurjónsson
Vinnuveitendasamb. Islands,
Garöastræti 41, 101 Rvik.
Viöræöunefnd ASI fjallaöi á
fundi sinum i dag um þá
samþykkt framkvæmda-
stjórnar VSI sem Vinnuveit-
Framhald á bls. 2
Þorsteinn Páisson frkvstj. VSl
S.l. fimmtudag lagöi Alþýöu-
bandaiagið fram tillögur sinar I
efnahagsmálum, á fundi meö
fulltrúum Alþýöuflokks og
Framsóknarfiokks. Þá voru
liðnar sex vikur frá þvi aö sömu
aðilar hófu stjórnarmyndunar-
viöræöur undir forystu Stein-
grfms Hermannssonar.
Tillögurnar skiptast i tvennt:
Fyrstu aögeröir og „þriggja ára
áætlun um hjöðnum veröbólgu,
eflingu atvinnuvega og jöfnun
lifskjara”.
Tillögurnar voru ekki afhent-
ar sem trúnaöarmál. Formanni
Sjálfstæöisflokksins var afhent
eitt eintak og Morgunblaðiö I
gær birtir meginhluta tillagn-
anna. Þjóöviljinn hefur skýrt
frá þvi, að siöar verði lagöar
fram Itarlegri tillögur um at-
vinnumál og félagsmál.
Svavar Gestsson hefur boöaö
annan viöræöufund þessara
þriggja aöila i dag, laugardag
kl. 14:00. A þeim fundi óskar
hann eftir svörum viö þvi, hvort
tillögur þessar geti skoöazt sem
viöhlitandi grundvöllur frekari
viðræöna.
Aö ósk Framsóknar- og
Alþýöuflokksmanna, hafa til-
lögurnar þegar veriö sendar
Þjóöhagsstofnun til umsagnar.
Hugsanlegt er, aö umsögn Þjóö-
hagsstofnunar geti legið fyrir á
fundinum i dag.
ALÞVÐUBLAÐK) birtir hér
útdrátt úr þessum tillögum.
Fyrstu ad=
gerðir:
Niðurgreiðslur
og „félags-
málapakki”
Tillögurnar um fyrstu aögerö-
ir minna i aöalatriöum á þær
skam mtimaaögeröir, sem
vinstri stjórnin framkvæmdi
haustið 1978 viö upphaf ferils
sins. Þungamiöja þeirra er
meiri háttar millifærsla gegn-
um rikissjóö og skattakerfi. Álls
er um aö ræöa útgjaldaaukn-
ingu rikissjóðs sem nemur 22
milijöröum króna. Þeim skal
verja til aukinna niöurgreiösina
á matvöru(7,5 milljaröar) og til
nýs „félagsmálapakka” (6,0
milljaröar). Auk þess er gert
ráö fyrir hækkun lifeyristrygg-
inga og afnámi launaskatts (8,5
milljarðar)
Til þess aö standa undir þess-
um auknu útgjöldum, eru eftir-
farandi ráöstafanir lagöar til:
Nýir skattar á rekstrarveltu
fyrirtækja miöaö viö áriö 1979,
„Þóekki á sjávarútveg, fiskiön-
aö, landbúnaö, útflutningsiönaö
eöa samkeppnisiönaö”. Þessi
veltuskattur á aö nema 0,5% og
skila 4 miljöröum. Þvi næst á aö
fresta endurgreiöslu skulda
rflússjóös viö Seölabanka sem
nemur 8,5 milljöröum.
Lækkun rikisútgjalda, aöal-
lega I formi lækkaöra vaxta-
gjalda og nokkrum rekstrar-
sparnaöi, á aö skila 4,5 milljörö-
um.
Þá er lagt til aö sérstakir
skattar á „miklar eignir” og
timabundinn skattur á hæstu
tekjur ásamt meö bættri inn-
heimtu söluskatts skili 3,5
milljöröum.
Nýr skattur, 30%, á tekjuaf-
gang banka og sparisjóöa, 1979
á að skila 1,5 milljöröum, Nýir
skattar eru þvi áætlaöir á bilinu
frá 5,5-9.0 milljaröar, á veltu
fyrirtækja i sumum greinum,
hátekjufólk, eignir og banka-
hagnað.
Loks er lagt til aö gefin veröi
út verötryggö skuldabréf og
spariskirteini, umfram þaö sem
ætlaö er I fjárlagafrumvarpi,
allt aö 5 milljaröar.
Gengi og
fiskverð
Fiskverö i ársbyrjun 1980
verði lægra en siðasta verðbóta-
hækkun launa 1. des. sl. sem
svarar lækkun ollugjalds. I til-
lögunum er sett fram það mark-
mið, aö ná fram allt aö 7%
framleiöniaukningu I útgerö og
fiskvinnslu á árinu 1980. Nefnd á
vegum rikisstjórnar og hags-
munaaöila I útgerö og fisk-
vinnslu á aö hafa yfirumsjón
meö framkvæmd þessa fram-
leiðniátaks. Þetta á aö tryggja
aö útflutnings- og samkeppnis-
atvinnuvegir geti tekiö á sig
aukinn tilkostnaö, án þess aö
þörf veröi fyrir gengisbreyting-
ar. Ekki er nánari grein gerö
fyrir fiskveiöistefnu á árinu
1980, sem þetta hlýtur aö byggj-
Framhald á bls. 2
e Vaxtalækkun
• Verkfallsréttur BSRB
• Nýtt efnahagsráðuneyti
• Loðin svör í kjara- og
landbúnaðarmálum
• Fasteignasala ríkisins
• Öbreytt vfsitala
• „Nefnd” til að auka framleiðni
Stóriðja á Islandi: 12500 tonn af kísiljárni flutt ut í fyrra
Hallarekstur uppá 1250 milljónir
1 vikunni var fulltrúum fjöl-
miöla boöið, á vegum tslenska
Járnbiendifélagsins, aökynna sér
rekstur og framkvæmdir þær,
sem félagiö stendur fyrir á
Grundartanga. Þá var einnig
haldinn biaöamannafudur meö
framkvæmdastjóra fyrirtækisins,
Jóni Sigurössyni og skýröi hanr
einstök atriöi og framtiöarhorfur
I rekstri fyrirtækisins.
Rekstur Járnblendiverksmiöj-
unnar hófst um mánaðarmótin
april/mai 1979. 1 fyrstu var
bræösluofninn ekki rekinn meö
fullu álagi, en á miöju árinu var
fullt álag á ofninum og hann rek-
inn meö yfirálagi fram i septem-
ber, en siðan hefur álagiö veriö
minna vegna möguleika á vatns-
leysi I orkuverum Landsvirkjun-
ar viö Búrfell og Sigöldu.
Hallarekstur
A árinu voru framleidd um
16600 tonn af kisiljárni. Þaö er
heldur minna en gert haföi veriö
ráö fyrir, en ráögert var aö taka
verksmiöjuna i notkun mánuöi
fyrr þannig aö þeir Járnblendi-
félagsmenn geta vel viö unaö.
Þaö kom fram i máii fram-
kvæmdastjórans, aö nýting ofns-
ins heföi oröiö mun betri en menn
heföu þoraö aö vona fyrirfram.
Rekstrartimi ofnsins frá gang-
setningu til áramóta varö 96.8%
og álagshlutfall hefur veriö á
sama tima 87.9%. Astæöurnar
fyrir lægra álagshlutfalli og
rekstrartima eru stutt stopp,
smábilanir og orkuskeröing frá
Landsvirkjun siöan I september
1979.
12500 tonn voru flutt út af kisil-
járni, en þaö er i verömætum ca 3
milljaröar eöa 0.8% af útflutn-
ingsverömætum þjóöarinnar á
árinu. Klsiljárniö var einkum
flutt út til Bretlands, Vestur-
Þýskalands, Póllands og Noregs.
1 áætlunum um rekstur
verksmiöjunnar var frá upphafi
gert ráð fyrir nokkrum halla á
rekstri fyrirtækisins i byrjun og
var hallinn á síöasta ári talinn
1250 milljónir. 725 milljónir eru
færöar til afskrifta og lager af
kisiljárni færöur til tekna á fram-
leiöslukostnaöarveröi. Mismunur
framleiösluverös og væntanlegs
söluverös er talinn vera 600
milljónir króna. 1 máli Jóns Sig-
urössonar kom fram aö þetta
væri betri afkoma en gert heföi
veriö ráö fyrir i upphafi.
Rekstur fyrirtækisins kvaö
hafa gengiö vei að ööru leyti, t.d.
kom fram, aö um alvarleg slys á
mönnum heföi ekki veriö aö ræöa,
einungis minni háttar meiösl,
einkum til aö byrja meö.
Eftir aö reykhreinsivirkiö fór i
gang hefur rekstur þess gengiö
mjög vel. Rekstrartimi þess er
sagöur hafa veriö 99.95%. I fyrstu
uröu smávægilegar truflanir I
þessum þætti rekstursins, aöal-
lega vegna smábilana, stillingar
á tækjum og vegna rafmagns-
truflana.
Byggingaframkvæmdir
Eins og kunnugt er, er gert ráö
fyrir aö ofnar viö verksmiöjuna
séu tveir. Byggingarfram-
kvæmdir vegna seinni hluta
hófust um áramót 1978/1979 og
hefur miöab samkvæmt áætlun.
Um slbustu áramót var ofnhús 2
komið undir þak og uppsetning
sjálfs ofnsins hafin, auk þess sem
stálgrind siuhúss nýja reyk-
hreinsivirkis fyrir ofn 2 var kom-
in upp. Þaö eru sænskir aðilar
sem standa fyrir bygggingu stál-
grindarmannvirkjanna, en fyrir-
tækiö Istak h.f. sér um stein-
steypuframkvæmdir. Fjárhags-
áætlun fyrir ofn 2 gerir ráö fyrir
140 milljón norskra króna kostn-
aði, að frátöldum vöxtum á bygg-
ingartima. Heildarkostnaöur viö
byggingu verksmiðjunnar er
áælaöur 36 milljaröar Isl. kr.
Rekstrarhorfur góðar
Rekstrarhorfur fyrirtækisins
1980—1981 eru háöar ýmsum ó-
vissum þáttum, svo sem gang-
setningu ofns 2, aögang að raf-
orku og markaösveröi. Markaðs-
verö kisiljárns helst I hendur viö
sveiflur sem veröa I stálfram-
leiöslu heimsins. Aukning I stál-
framleiðslu I heiminum undan-
farin ár hefurnumiö um tveim
prósentum og er liklegt aö svo
veröi áfram þó aö veröi etv.
óveruleg aukning eöa stöönun i
Evrópu og Ameriku. Stórhækkaö
raforkuverð erlendis hefur aö
sögn Jóns Sigurbssonar bætt
samkeppnisstöðu Islenska Járn-
blendifélagsins, eöa mun gera
þaö I framtíöinni. Hann taldi
einnig liklegt aö auknar kröfur I
umhverfismálum myndu etv.
leiöatil þess, aö samkeppnisstaö-
an batnaði enn frekar.
I ljósi ofangreindra óvissuþátta
hafa veriö gerðar áætlanir um
rekksturinn 1980. Tapið á þessu
ári er ráögert 2—3 milljarðar, en
á árinu 1981 er gert ráö fyrir
bættri afkomu fyrirtækisins. Gert
er ráö fyrir aö fyrirtækiö veröi
greiðslulega sjálfbjarga þrátt
fyrir þá rekstrarafkomu, sem
greint hefur veriö frá...
Allar áætlanir um verksmiöju-
reksturinn á Grundartanga miö-
ast viö tvo ofna, en þaö á aö vera
„Lifvænleg rekstrareining”. Þaö
kom hins vegar fram I máli Jóns,
aö styrkur og samkeppnisaöstaða
fyrirtækisins yröi mun betri ef
ofnarnir væru þrlr eöa fjórir. Þaö
kom fram aö frumathuganir eru
nú geröar á möguleikum um
stækkun fyrirtækisins þannig að
byggöur yröi einn ofn til viöbótar
1 beinu framhaldi af byggingu
ofns 2. Þessar frumathuganir eru
geröar af Landsvirkjun og Is-
lenska Járnblendifélaginu. Þær
forsendur sem áhrif hafa á
ákvarðanir um þessi mál eru aö
sögn Jóns raforka og raforku-
verö, markaöshorfur erlendis og
möguleikar á fjármögnunarfé.
I dag vinna uþb. 140 starfsmenn
viö rekstur Járnblendiverksmiðj-
unnar á Grundartanga. Þegar ofn
2 er kominn I gagnið er gert ráö
fyrir aö starfsmannafjöldi verði
180 manns, og ca. 240komi til þess
aö verksmiðjan fari úti byggingu
og rekstur þriöja ofnsins.
—HMA