Alþýðublaðið - 19.01.1980, Qupperneq 6

6
Laugardagur 19. janúar 1980.
FAO_______________________8
geymslu, en mikiö tapast lika
viö Urvinnslu, flutning og dreif-
ingu.
Besta aöferöinfyrirnefndina i
hverju landi er liklega aö byrja
á þvi aö grannskoöa þaö kerfi
sem uppskeran gengur i
gegnum eftir uppskeru. Þetta
verður aö gera til þess aö
ákvaröa nákvæmlega hver þaö
er sem fer meö f æöuna, á hinum
ýmsu stigum úrvinnslunnar.
Þessi könnun ætti siöan aö
ákvaröa hvar i kerfinu mestu
afföllin verða. Um leiö ætti aö
gera skrá yfir geymslurými,
framleiöslugetu og flutnings-
getu, ogum leiö aö gera Uttekt á
þvi hversu veler farið meö hrá-
efnið. Aö lokum yröi gerö skrá
yfir áætlaöar og raunverulegar
aögeröir til þess aö koma i veg
fyrir rýrnun, og um hversu
mikla utanaökomandi hjálp
þyrfti.
Beinar aðgerðir
samhliða
1 reynd biöja flestar rikis-
stjórnir um aö aögerðir til aö
koma i veg fyrir rýrnun, veröi
hafnar jafnhliöa könnuninni.
Gott dæmi um slikt, var Liberla.
A vegum FAO var sett þar af
staöáætlun þeirrar geröar sem
hérhefur veriö lýst. Rikisstjórn
Liberiu fór þess á leit viö FAO
aö jafnhliöa yröu hafnar beinar
aðgeröir gegn helsta meinvætti
hrisgrjónauppskerunnar, rott-
unni.FAO hóf þegar aðgeröir til
að minnka rýrnun vegna þessa
meindýrs, aöallega meö þvi aö
koma á betri geymslutækni og
úrvinnslutækni. Samhliöa þessu
var unniö aö könnuninni sem
var lýst aö ofan, og beindist hún
einnig að rýrnun á öörum mat-
jurtum sem mikiö er framleitt
af i Líberlu og annarsstaöar i
Af riku.
Grundvallarhugmyndin á bak
viö þessa aöstoö FAO er að sýna
hvernig hægt er aö gera þetta,
siöan eru þaö rlkisstjórnir i
hverju landi sem halda áfram
með aögeröir.
1 Malasiu er til dæmis i gangi
verkefni á vegum FAO, sem
hefur þann tilgang aö sýna
hvernig hægt er aö hreinsa,
þurrka flokka og geyma hris-
grjón meðsem minnstri rýrnun.
Annar tilgangur meö þessu
verkefni er aö sýna hvernig
málum er best fyrir komiö i
dreifingu, til þessaö koma I veg
fyrir rýrnun I þeim hlekk keöj-
unnar.
Annaö dæmi er verkefni i
Honduras. Meginverkefniö þar
er aö kenna innfæddum aö
byggja siltí til korngeymslu.
Mikil áhersla er lögð á aö þjálfa
innfædda i' tæknilegum atriöum
viö byggingu, viöhald og rekstur
slikra si'lóa. í þessu felst auö-
vitaö kennsla i aöferðum viö aö
hafa hemil á skordýrum og
sveppum, sem annars skemma
kornforöann.
Konur mun njóta
aðgerðanna mest
Þaö er skoöun FAO aö sá
hópur sem helst mun njóta þess-
ara framfara, veröi konur i
dreifbýli þriöja heimsins. I
mörgum vanþróuöum löndum
vinna konur um 60% af allri.
vinnu á ökrunum. Þær vinna
ekki aöeins á ökrunum, heldur
lika öll heimilisstörf, og bera og
ala upp börnin. Eitt erfiðasta
verk sem konurnar vinna er aö
maia maisinn með handafli,
vegna þess að ómerkilegasta
vélknúin kvörn er of dýr fýrir
þær. Þetta vandamál er hægt að
leysa meö því aö byggja litlar
vélknúnar kvarnir i hverju
þorpi, sem hægt er aö fá afnot
af, fyrir vægt gjald.
Þaö aö minnka afföll á mat-
vælum, I keöjunni milli fram-
leiöanda og neytanda þýöir ekki
aöeins, aö meiri matur er til
skiptanna,þaö þýöirlika aö lifs-
staðall fólks hækkar og afkoma
þjóöarbúanna batnar. Betri
geymsluaöstaöa og úrvinnslu-
aöstaöa auka gæöi framleiösl-
unnar ekki siöur en magn
hennar. 1 mörgum tilfellum
þýöir þetta aö fólk fær meiri
næringu. Hvort sem fram-
leiöslaner seld, innanlands eöa
utan, þýöir þetta hærri tekur
fyrir bændur, og heilbrigöari
þjóöarbúskap.
Þrautseigja
Verkefni sem þessi standa
venjulega i tvö ár. Mikilvægt
atriöi er þaö þaö á ööru ári
verkefnisins, er rikisstjórn-
unum veitt ráögjöf, um hvernig
best er aö halda á málum i
framhaldi af verkefninu. 1
mörgum tilfellum biöja rikis-
stjórnirnar FAO um hjálp viö
aö koma á framfæri erlendis,
aðstoöarbeiönum, til þess aö
halda áfram viö verkefnin,
eftir aö FAO hefur lokið sinum
hluta. Maöurinn verður aö vera
jafn þrautseigur viö aö verja
matvæli sin, og rottur og skor-
dýr eru viö aö stela þeim.
(Þýttúr fréttabréfiFAO)
Ó.B.G.
Heilsuverndarstöð
Reykjavlkur óskar aö ráda
Hjúkrunarfrædinga
við
Heimahjúkrun
Upplýsingar gefur hjúkrunar-
forstjóri i síma 22400
Heilbrigðisráð Reykjavlkur
Félag Járn-
iðnadarmanna
Félagsfundur
verður haldinn þriðjudaginn 22. janúar
1980 kl. 8.30 e.h. i Félagsheimili Kópavogs,
uppi.
Dagskrá:
1. Félagsmál
2. Kjaramál
3. önnur mál.
Mætið vel og stundvislega
Stjórn Félags járniðnaðarmanna
erlend fréttasyrpa
Afleiðing orkukreppu:
Bensínverð lækkar
Fátt hefur valdiö stjórnmálamönnum og hagfræöingum á vestur-
löndum jafnmiklum höfuðverk og verö og framboö á oliu siöustu ár.
Siðustu ár hefur rikt vandræða ástand á mörkuðum, vegna reglu-
legra veröhækkana i oliu, fyrir tilstilli OPCE rikjanna. Þessar
hækkanir hafa verið reglan siðan 1973, og sjaldan hafa hækkanirnar
oröið jafn ört og siöasta ár. Það þarf varla að taka fram, að fyrirsjáan-
legar eru frekari hækkanir.
Hagfræöingar, stjórnmálamenn og almenningur hefur brugðist
harkalega viö, vegna þeirrar hættu sem talið er aö stafi af þessum
hækkunum, fyrir afkomu iönvæddu þjóöanna.
Tölur, sem nýlega voru gefnar út á vegum EBE, sýna þó, að
raunveröá eldsneyti hefur ekki hækkaö kerfisbundiö i EBE löndunum.
1 sumum þeirra hefur raunverö reyndar lækkað, miðaö viö verö á fyrri
hluta áratugarins.
Að visu hefur veriö semiökumaöurinn borgar við dæluna hækkaö, en
tölurnar sýna að verðhækkanirnar hafa, i sumum tilfellum ekki haft
viö veröbólgunni. Þetta þýöir þaö, aö sumir borga nú minna fyrir
bensin en þeir geröu áöur en orkukreppan hófst.
Þessu er svo fariö i Bretlandi, Hollandi og Luxemborg t.d. Ef miöað
er viö verö áriö 1970, og þvi gefiö gildið 100, þá er verð i Bretlandi nú
86.2 og 92.9 i Hollandi. 1 Danmörku og Irlandi hefur verö lika lækkaö,
99.8 og 99.3.
A sama tima hafa hækkanir oröiö mestar I Frakklandi og á Italiu,
þar sem verðið hefur hækkaö i 114. 1 Þýskalandi er veröið nú 102 og i
Belgiu 105.
Sænskir jafnaðarmenn álykta:
Leita skal annarra orkugjafa
Sænskir jafnaöarmenn hafa komist aö þeirri niöurstööu, á fundi
framkvæmdastjórnar flokksins, aö kjarnorkuver skuli ekki verða fleiri
þar í landi en 12. Sex þessara vera eru nú I notkun og bygging sex I
viöbót er ráögerö. Þessi ver á aö nota þar til þau er úr sér gengin, eftir
25 ár, og timann á aö nota til þess aö þróa aöra valkosti I
orkuframleiöslu.
Þá var enn fremur ályktaö aö tekin skyldi upp ný stefna i
orkusparnaöi, og að rafmagnshitun húsa skyldi bönnuö. Einnig var
ályktaö aö öll meiriháttar orkuver skyldu vera i eigu rikisins.
Aður höföu ihaldsmenn komist aö þeirri niöurstööu aö öll kjarnorku-
verin skyldu tekin i notkun án ákvöröunar framtiöarskipulags orku-
mála. Frjálslyndir hafa hinsvegar lagt áherslu á aö ekki skuli byggja
fleiri kjarnorkuver en þau 12 sem áöur var minnst á.
Miöflokkurinn og Kommúnistar vilja hinsvegar aö þau kjarnorkuver
sem nú eru i notkun, skuli taka úr notkun á næstu tiu árum, og engin
byggö i staðinn.
Sænskar rannsóknir:
Konur ekki eins sterkar og karlar
Samkvæmt athugun, sem var gerö nýlega I SvfþjóÖ, er afgerandi
munur á Ilkamlegum kröftum og þreki milli karlmanna og kven-
manna, jafnvei þótt gert hafi veriö ráö fyrir mismun f þyngd og hæö.
Þetta er niöurstaöa rannsókna sem Per-Olof Astrand prófessor hefur
gert.
I könnuninni kom fram aö mesta upptaka súrefnis var 2.90 litrar á
mlnútu, hjá konum, en 4.54 litrar á minútu hjá körlum. Þegar tekiö er
meö i reikninginn minni þyngd og likamshæö kvenna, kemur i ljós aö
súrefnisupptaka kvenna er 79% miðað viö karla. Þaö skal taka fram,
aö þrátt fyrir þetta, var næst hæsta gildi súrefnisupptöku i tilraununum
mælt hjá konu. Mælingar á styrkleika handleggsvööva leiddu i ljós, aö
styrkleiki kvenna I þvi tilfelli var á milli 51% og 65% af meöalstyrkleik
karla.
Þessar rannsóknir staöfesta aö taka verður þennan mun meö I reikn-
inginn, þegar rætt er um ýmsar tegundir vinnu t.d. byggingarvinnu,
hernaö , og sjúkraliða. Einnig veröur aö benda á aö atvinna sem hingaö
til hefur veriö mest stunduð af kvenfólki, þar sem krafist er mikilla
átaka, t.d. hjúkrun, ætti aö vinnast af körlum.
Stytting vinnutímans:
Kínalífelexír edur ei?
Ráöamenn EBE eru ekki hrifnir af þeirri hugmynd aö stytta vinnu-
vikuna niöur f 35 stundir, en Vinnumálastofnun Þýskalands hefur látið í
ijós þá skoöun aö þaö gæti leyst atvinnuleysisvandamál þaö sem hrjáir
Þýskaland og viröist ætla aö halda áfram aö gera þaö.
Ráöamenn i EBE hafa bent á þaö aö þaö er langt i frá algild regla I
Evrópu, aö vinnuvikan sé 40 stundir. 1 Þýskalandiervinnuvikan 42.1
stund, I Bretlandi og Irlandi er hún jafnvel lengri, meöan Danir vinna
33 stundir á viku.
Verkalýösleiðtogar hafa gagnrýnt það sem þeir túlka sem tilhneig-
ingu til aö reka mannskap og lengja vinnutimann. Þaö er ekki undar-
legt, þegar haft er I huga, aö innan EBE eru sex milljónir atvinnu-
lausra. Ráöamenn innan EBE hafa ekki aftekiö aö stytta vinnuvikuna,
en telja aö þaö geti aldrei oröiö nema liöur i baráttunni gegn atvinnu-
leysi.
Gera veröur átak I endurþjálfun atvinnulausra, auka hreyfanleika
milli atvinnugreina og gera mönnum mögulegt aö vinna aðeins hálfan
daginn. Sérlega veröur aö taka tillit til þarfa kvenna, eldri verka-
manna, unglinga og fatlaöra. Einnig er mælt meö þvi aö yfirvinna
veröi minnkuö.
Rannsóknir Vinnumálastofnunarinnar I Þýskalandi eru ekki á sama
máli. Þeir spá aö jafnvel þótt hagvöxtur veröi stööugur um 3 1/2%,
muni atvinnuleysi meir en tvöfaldast fram aö 1985. En ef vinnutlmi
væri styttur um 2% á ári, væri hægt aö þurka út þetta atvinnuleysi.
Þá er einnig bent á aö ef vinnutimi heföi ekki nú þegar veriö styttur
stööugt siöustu fimm ár, væri nú tala atvinnulausra i Þýskalandi hálfri
milljón hærri en hún er .
Verkalýösleiötogar og forsvarsmenn EBE hafa ekki hist I Brussel f
meir en ár.Krafa verkalýöshreyfingarinnar um 35 tima vinnuviku á
1 sinn þátt I þvl. Þegar fundur veröur haldinn er heldur liklegra aö 40
tima vinnuvika veröi á dagskrá, en sú 35 tima. A íslandi er meöal
vinnutlmi á viku 50, 3 stundir.
„Rógurirm” um
Flugleidir:
Garðar
Sigurðsson
svarar athuga-
semd Sveins
Sæmundssonar
1 Ratsjá á baksiðu Alþýöu-
blaðsins s.l. fimmtudag fjallar
undirritaður um þá gagnrýni
sem stjórn Flugleiöa hefur á
undangengnum vikum orðið
fyrir. Með hliðsjón af þessari
gagnrýni er sú skoðun sett
fram, að það hljóti að vera öll-
um aðilum fyrir bestu aö opin-
ber rannsókn fari fram.
Fyrir hönd kynningardeildar
Flugleiöa gerir Sveinn
Sæmundsson blaðafulltrúi
athugasemd við Ratsjána.
Sveinn er of skynsamur maöur
til að halda þvi fram aö hér sé
um einhver „rógskrif” að ræöa.
Þvi síður er Sveini stætt á aö
nefna skrif min „Gróu-Leitis-
orðalag”, enda var einungis
veriö aö vitna til gagnrýni sem
þegar hefur verið sett fram af
kunnugum mönnum.
Eftir það sem á undan er
gengið, á almenningur bágt með
aö lita á rekstur Flugleiöa sem
einhverja liknarstarfsemi. Þótt
almenningsálitið sé oft á tiöum
samviskulaust, á ég bágt meö
að trúa þvi aö það séu nú sam-
antekin ráö manna aö ljúga öllu
illu uppá stjórn eins ákveöins
fyrirtækis i þjóöfélaginu.
Þá vil ég benda Sveini á að
þaöeru ekki einhverjir illviljaö-
ir sósialistarút i bæ semskyndi-
lega fá þá ilugu I koilinn aö
ljúga þvi til aö stjórn Flugleiöa
standi i einhverju óeðlilegu
ráöabruggi. Þessi „rógburöur”
kemur fyrst og siöast frá sjálfu
starfsfólkinu, sem ætti öörum
fremur aö vera inni þessum
málum. Og séu menn búnir að
gleyma þvi, þá er rétt aö minna
á að sjálfur Alfreö Eliasson aö-
stoöarforstjóri vakti máls á þvi i
sumar, aö um undarleg
persónuleg tengsl væri aö ræöa
milli fórstjórans og Seaboard-
manna. Aö visu dró Alfreö þetta
til baka á broslegan hátt og
samþykkti traustsyfirlýsingu á
forstjórann, eins og gert er I
skátahreyfingunni.
Þótt Olafur Ragnar Gimsson
sé sameignarsinni, á ég bágt
meö aö trúa þvi aö hann sé jafn
imyndunarveikur maöur og
kynningardeild Flugleiöa vill
vera ;., láta. Hann væri trauöla
aö krefjast opinberrar
rannsóknar ef hann byggist viö
aö niðurstööur hennar yröu hon-
um til háðungar! Eöa halda for-
ráðamenn Flugleiöa aö ólafi
hafi dreymt þetta, sem hann
leggur til grundvallar
þingsályktunartillögu sinni?
Það er mat mitt aö ef stjórn
Flugleiöa gerir ekkert annaö I
málinu en „aö visa á bug” allri
gagnrýni, muni þaö kynda mjög
undir „rógburöinum”. Slikt
hlýtur aö rýra enn meira álit
manna á fyrirtækinu, og gera
það tortryggilegra en nú er. Þvi
hygg ég aö viö Sveinn
Sæmundsson séum sammála
um aö opinber rannsókn sé far-
sælasta leiöin til aö hreinsa all-
an áburð af Flugleiöaforyst-
unni.
Garöar Sverrisson

iSKIPAUTGtRB RIKISINS
Ms. Esja
fer frá Reykjavfk fimmtu-
daginn 24. þ.m. austur um
land i hringferö og tekur vör-
ur á eftirtaidar hafnir: Vest-
mannaeyjar, Hornafjörö,
I Djúpavog, Breiödals vik,
Stöövarfjörö, Fáskrúösfjörö,
Reyöarfjörö, Eskifjörö, Nes-
kaupstaö, Mjóafjörö, Seyöis-
fjörö, Borgarfjörö eystri,
Vopnafjörö, Bakkafjörö,
Þórshöfn, Raufarhöfn,
Húsavik og Akureyri. —
Vörumóttaka alla virka daga
til 23. þ.m.