Alþýðublaðið - 19.01.1980, Síða 8

STYTTINGUR
Styrkir Vísinda-
sjóðs 1980
Styrkir Visindasjóðs árið 1980
hafa verið auglýstir lausir til
umsóknar og er umsóknar-
frestur til 1. mars. Sjóðurinn
skiptist i tvær deildir: Raunvis-
indadeild og Hugvisindadeild.
Raunvisindadeild annast
styrkveitingar á sviði náttúru-
vísinda, þar með taldar eðlis-
fræði og kjarnorkuvisindi, efna-
fræði, jarðeðlisfræði, dýrafræði,
grasafræði, erföafræði, búvis-
indi, fiskifræði, verkfræöi og
tæknifræði.
Hugvisindadeild annast
styrkveitingar á sviði sagn-
fræði, bókmenntafræði, málvis-
inda, félagsfræði, lögfræði, hag-
fræði, heimspeki, guðfræði,
sjálfræði og uppeldisfræði.
Hlutverk Visindasjóðs er að
efla íslenskar visindarannsókn-
ir og i þeim tilgangi styrkir
hann:
1. Einstaklinga og visinda-
stofnanir vegna tiltekinna
r ann sóknar verkef na.
2. Kandidata til visindalegs
sérnáms og þjálfunar. Kandidat
verður að vinna að tilteknum
sérfræöilegum rannsóknum til
þess að koma til greina með
styrkveitingu.
3. Rannsóknastofnanir til kaupa
á tækjum, ritum eða til greiðslu
á öðrum kostnaöi við starfsemi
er sjóðurinn styrkir.
Umsóknareyðublöð, ásamt
upplýsingum, fást hjá deildar-
riturum, i skrifstofu Háskóla
Islands og hjá sendiráðum
Islands erlendis.
Umsóknir skal senda
deildarriturum.
Engar frekari
uppsagnir hjá
Flugleidum
Vegna forsiöufréttar f Þjóö-
viljanum og sem lesin var i
Morgunpósti útvarps umað
uppsagnarbréf til alls starfs-
fólks Flugleiða hafi verið
skrifuð og biði útsendingar er
eftirfarandi:
„Frétt” þessi er algjör
uppspuni frárótum. Engar upp-
sagnir starfsfólks hér á landi
umfram þær sem tilkynntar
voru fyriráramót.eruá döfinni.
Er raunar vandséð hverju
þessí fréttaflutningur Þjóð-
viljans á að þjóna.
Með þökk fyrir birtingu.
Kynningardeild Flugleiða,
ReykjavikurflugveUi.
Einkunnagjafir
Svabbi bauð Denna og Hvata
heim I dag tU aö skoða einkunna-
bókina sina. Hvaða einkunn
Svabbi fær skiptir ekki höfuð-
máli, einkunnagjöfin er byggö á
svokallaðri „Normal-dreifingu”,
sem er nýjasta tiska frá útlönd-
um, og þykir sérlega góö aöferð
til að fela menntunarskort nem-
anda.
Aðferðin felst i þvi að gefa eink-
unnir i bókstöfum, og ræður hver
fyrir sig, hvað hver bókstafur
táknar. T.d., ef Svabbi fær eink-
unnaseriuna Ó-M-ö-G-U--
L-E-G-T, þá túlkar hann þaö sem
ágætiseinkun. Hvernig hinir
strákarnir túlka það byggist á þvi
hvort þeir vilja vera vinir Svabba
eöa ekki.
Það hafa staöiö nokkur átök
milli andstæðra fylkinga i skólan-
um upp á siðkastið, og nokkrar
siðustu annir hafa verið gefin Ut
fjögur skólablöö. Þjóöviljinn
heldur með Svabba, Timinn með
Denna, Alþýðublaöið meö Hvata
og svo er einn strákur til, Geiri,
og Morgunblaðiö heldurmeð hon-
um, (eða hvað?) Nokkrir götu-
strákar, sem eru á móti öllum,
gefa svo Ut Dagblaöið, en það
skiptir engu . máli.
,,Pólitískir táningar”
Morgunblaðiö ákaflega sárt
út I hina strákana, þvi þeir voru
annarshugar þegar Geiri lalaöi
við þá siðast. Þessvegna fá þeir
vonda pressu á þeim bæ. Sbr.
fastan dálk blaðsins i gær, Stak-
steina: ,,...að Svavar Gestson
hafi með sannri ánægju tekiö að
85 milljónir tonna
af matvælum eydi-
a ari
hverju í 3.heiminum
Að mati FAO (Matvæla og
landbUnaðarstofnunar SÞ),
þjást um 450 miiljónir manns af
vannæringu. Það fólk býr allt I
þriðja heiminum, og þetta er
þriðjungur Ibúa hans.
Flest landa þriðja heimsins
hafa reynt að auka matvælá-
framleiðslu sina, fæst þeirra
hafa reynt aö minnka þá rýrnun
sem ætiö veröur á slikum
vörum. Enginn veit hversu stór
hluti matvælaframleiðslu
heimsins tapast á ári hverju,
vegna skemmda af skordýrum,
og við geymslu, en menn geta
sér þess til að milli 20 og 40%
heildarframleiðslu eyðileggist
þannig. Ef tekst að draga úr
þessu tapi, svo einhverju nemi,
mun það hjálpa mikið upp á
sakirnar i þriðja heiminum.
Það má s já, ef tekið er dæmi úr
kornframleiðs lu þessara
landa, en kornmatur er megin-
uppistaða i fæöu fólks I þriðja
heiminum.
85 millj. tonna rýrnun
1 þriðja heiminum var korn-
uppskera árið 1977 um 700 millj-
ónir tonna. Talið er að árið 1985
muni framleiðsla hafa náð um
850 milljónum tonna. Talið er að
um 10% kornframleiöslunnar
tapist nú vegna rýrnunar. Ef
þessi tapprósenta breytist ekki,
munu um 85 milljónir tonna
eyðileggjast á ári hverju um
árið 1985.
Aðildarlönd að FAO hafa
samþykkt sérstaka áætlun, um
baráttu gegn þessari rýrnun, og
mun FAO sjá um að áætlunin
verði framkvæmd. Markmiöið
með þessari áætlun er aö hjálpa
vanþróuðu löndunum að minnka
þessa rýrnun um helming fyrir
1985. Sérstakur sjóöur hefur
verið settur á laggirnar til að
fjármagna þessa áætlun og er
áætlað aö til þurfi um 20 millj-
ónir dollara. Vonast er til aö af
vöxtum sjóðsins megi fá um ti'u
milljónir dollara á ári til að
pyða I verkefnið. 1 árslok 1978
höfðu safnast 15 milljónir
740 milljónir manna i þriðja heiminum þjást af næringarskorti.
dollara I sjóðinn, eftir ýmsum
leiðum.
Reynt hefur verið að nýta
þetta f jármagn sem hraðast og
best. 1 árslok 1978 höfðu borist
beiðnir um aðstoð frá 50
löndum. Stór hluti þessara
beiðna haföi komið frá minnst
þróuðu löndunum, sem FAO ber
að veita forgang, meö aöstoð.
Yfir tuttugu verkefni' höfðu
verið sett af stað, með fjár-
mögnun upp á 4 milljónir
dollara, við árslok 1978. Unniö
er að þessum verkefnum i öllum
heimshlutum, en flest eru verk-
efnin i gangi i Afriku. Astand I
fæöumálum i þeim heimshluta
er sérlega alvarlegt, þrátt fyrir
góðar uppskerur I flestum
löndum þar, árið 1978. A siðasta
áratug dróst Afrfka aftur úr
öörum vanþróuöum lands-
svæðum, hvað varðar fram-
leiðslu á matvælum. Fram-
leiösluaukning þar -hefur ekki
við fólksfjölgun. Þegar mat-
vælaframleiðsla Afriku minnk-
aði, jókst innflutningur á mat-
vælum, þannig að um miöjan
áratuginn hafði matvælainn-
flutningur þrefaldast frá þvi tiu
árum áður.
Matarsparnaðar
herferð
Eitt markmiö FAO er að
koma af stað i hverju landi
matarsparnaðarherferö. Reynt
er að fá viökomandi stjórnvöld
tíl að takast slikar herferðir á
hendúr. Best væri aö slikar her-
ferðir væru skipulagðar af
nefndum, sem hefðu meölimi úr
öllum stéttum þjóðfélagsins,
bæöi embættismenn og fulltrUa
einkaaðila, þvi matvæli eyði-
leggjast allsstaöar i hinni löngu
keöju milli bóndans og neytand-
ans. Mest er rýrnunin liklega i
Framhald á bls. 6
Á ratsjánni
VIMASTE
HATA
INFLATIONENI
sér að gegna forse.taembættl i
EFTA, þótt Alþýðubandalagið
hafi á sfnum tima barist gegn
þátttöku islands I þeim samtök-
um. Menn eru greinilega tilbúnir
til alls, tilað svala metnaöi sinum
innan Aiþýðubandalagsins.”
Sú vantrú, sem þarna kemur
fram, á hiö góða i mannseðlinu,
erdæmigerö.fyrirandlegt ástand
ungmenna á þessu þroskaskeiöi,
en þeir eru kallaðir „pólitiskir
táningar” á fræðimáli. „Metnaö-
ur” Alþýöubandalagsins i þessu
máh, er greinilega fólginn I þvi að
vilja vera meö öðrum strákum,
en Geira.
Hugsjón eða skynsemi
Þvi er hinsvegar ekki að leyna,
að strákarnir á Þjóöviljanum,
sem halda með Svabba, gjalda
þess að hafa haft þýska kennara,
sem eru hvorki talandi né skrif-
andi á eigin tungumáli, hvað þá
islensku. Þessir þýsku „Idealist-
ar” fela siðan óskýra hugsun
sina, i ólesandi texta. Þjóövilja-
menn hafa þó smitast af engil-
saxneskum „pragmatisma”, viö
þaðaö umgangast hina strákana,
og þetta smit gerir það að verk-
um, að þeir þjást af þvi, sem er
kailaö „pólitiskur geðklofi” á
fræðimáli, en hann leiðir af þvi að
reyna aö sætta hið ósættanlega.
Þetta má sjá af eftirfarandi til-
vitnun i leiðara Þjóðviljans i gær:
„Hér er um að ræða vanda sem er
sameiginiegur ölium vinstri-
hreyfingum i Evrópu: aö finna
skynsamiegt jafnvægi milli
lausna á dægurverkefnum og rót-
tækra hugsjóna.”
Þetta mun ætið reynast Þjóð-
viljamönnum ómögulegt, þvi það
er ekki til „skynsamlegt jafn-
vægi”,milli þess skynsamlega og
óskynsamlega.
„Ábyrg”
stjórnmálastefna
Þó Morgunblaðs- og Þjóövilja-
menn hafi greinilega beðiö tjón á
sálu sinni i þessum átökum innan
skólans, verður ekki sagt, að
Timamenn þjáist af neinum kvill-j
um á sálu sinni. Baráttan milli(
skynsemi og hugsjóna hefur
aldrei komið upp i sálu þeirra.
Þaðer álitflestra, aö menn taki|
þátt i pólitik, vegna þess aö þeir
hafi ákveöna sannfæringu um,l
hvernig þjóðmálum sé best skip^
aö. Þetta á ekki við um TIma-|
menn, sbr. eftirfarandi tilvitnun :
leiðara þeirra frá I gær: „Abyrgi^
stjórnmálamenn hijóta að sama
skapi aö Ieggja fleiri ágreiningsl
mál til hliðar, en einbeita séif
þeim mun frekar að þeim sjónar|
miðum sem sameina sem allra
flesta.”!!!
Þaö er merkileg hugmyndl
þeirra Timamanna, að ef mennl
eru ekki sammála, þá skuli ekk-|
ert gert. Ef ekki ersamkomulag :
félagsmálum, skulu þau lögð till
hliðar, ef ekki er samkomulag um|
aðgerðir i landbúnaðarmálum,|
skulu þau lögð til hliöar, og þar
fram eftir götunum. Þetta er ný I
aðferð til að leysaskoðanaágrein J
ing: við litum bara framhjá hon-j
um. Þetta er kallaö „ábyrg’j
stjórnmálastefna.
Lyf gegn verðbólgu
Aður en ég slæ botninn i þessal
grein mina um félagslif i skólan-f
um, má ég til að minnast á greinl
sem ég las i blaði úr öðrum skólaj
blaðið heitir „Lo tidningen”, ogl
er eitt af skólablööunum i sænskaf
skólanum. Á forsiðu þessum dag-|
inn (sem birt er mynd af hér viðl
hliðina) er gefin upp lækningirl
við verðbólguvandanum.
„VIÐ VERDUM AÐ HATáJ
VERÐBÓLGUNA”
Vandinn leystur. —Þagall
alþýou
n Fu'iT'
Laugardagur 19. janúar
KÚLTÚRKORN
Tónleikar
Þriðju Háskólatónleikar
vetrarins veröa haldnir laugar-
daginn 19. janúar 1980 kl. 17 I
Félagsstofnun stúdenta við
Hringbraut. Aðgangur er öllum
heimill og kostar 1500 krónur.
Að þessu sinni syngur AgUsta
Agústsdóttir við undirleik
Jónasar Ingimundarsonar.
Agústa Agústsdóttir hefur á und-
anförnum árum haldiö fjölda tón-
leika viös vegar um landið? og
Jónas Ingimundarson er löngu
vel þekktur fyrir planóleik sinn.
A tónleikunum veður frum-
fluttur nýsaminn lagaflokkur
eftir Atla Heimi Sveinsson sem
hann nefnir Smásöguna. A
efnisskránni eru sönglög
eftir Skúla Halldórsson, Jón
Þórarinsson, Þórarin
Guðmundsson og Franz Schubert
Ein frægasta
leikkona Finna í
heimsókn
1 næstu viku kemur hingað til
lands ein frægasta leikkona, May
Pihlgren og les upp I
Þjóðleikhúsinu og Norræna hUs-
inu.
May Pihlgren er finnlandssænsk
og hefur starfaö viö sænska
leikhUsið 1 Helsingfors siðan
1924,.
Arið 1948 þegar i'slenskir
leikarar fóru til Helsingfors og
sýndu Gullna hliðiö var Pihlgren
einmitt meðal þeirra sem tóku á
mót Islenska listafólkinu. HUn var
þá almennt talin fremsta leik-
kona sænskumælandi Finna oger
enn. Hún er ekki lengur fastráðin
viðleikhúsið fyriraldurssakir, en
leikur enn mikið bæði I Sænska
leikhúsinu og i Utvarpi og
sjrtvarpi.
Meðal frægra hlutverka May
Pihlgren á leiksviði eru: Sén Te I
Góöu sálinni i Sesúan ef tír Bertolt
Brecht, Nóra i A Touch of the
Poet eftir Eugene o’Neil,
Arkadina i Máfinum og Masja I
Þrem systrum eftir Anton
Tsjekhov, Alice i Play
Strindberg, Martirio I HUs
Bernörðu Alba eftír Lorca, Miss
Gilchrist I GIsl eftir Bredan
Behan, Gina Ekdal I Villiöndinni
eftir Ibsen, Nastja i Náttbólinu
eftir Gorki o.fl.og hún er i hópi
þeirra örfáu leikkvenna, sem
hafa leikið i Ófeliu f Hamlet i
Krónborgarkastala. tslenskum
sjónvarpsáhorfendum mun hún
vera kunn úr aðalhlutverkinu i
Márta Larsson 60 ára eftir Bengt
Ahlfors, sem mikla athygli vakti
fyrir nokkrum árum.
1 fyrra lék hUn i finnska
Utvarpinu annað aðalhlutverkið i
Gullbrúðkaupi eftir Jökul
Jakobsson og i leikstjórn Sveins
Einarssonar.
May Pihlgren er rómaöur
ljóðatUlkari og hér mun hUn lesa
ljóö eftir Finnlandssænsk skáld.
HUn les i tvígang i Norræna
HUsinu, en i Þjóðleikhúsinu hefur
hún upplestarkvöld á litla sviðinu
fimmtudaginn 24. janúar kl. 20.30.
BOLABAS
Jósep Staiin skipti sér ekk-
ert af st jór nar my ndunar-
viðræðum á sinni tið. Hann lét
aðra um það. Sjálfur var hann
bara aðalritari flokksins. Lúö-
vik lætur sér nægja að vera
bara starfsmaður þingflokks-