Alþýðublaðið - 19.03.1980, Page 1

Miðvikudagur 19. marz 1980 — 43. tbl. 61. árg.
„í skugga reynslunnar
af Kröflu”
Sjá leiðara bls. 3
Umræður um fjárlög fyrir 1980:
FJARLOG STJORNAR-
INNAR ÆVINTVRI LÍKUST
• //Verðbólgan er óvinur góðra og jafnra lífskjara. Hún
veldur hrikalegu misrétti milli manna og magnar upp
það versta í atvinnumálum og f jármálum. Hún vinnur
gegn jöfnun lífskjara, gerir þá fátæku fátækari, en þá
ríku ríkari. Af þessum ástæðum, og raunar mörgum
fleirum verður ríkisstjórnin og Alþingi, að snúast gegn
verðbólgunni með öllum filtækum ráðum. Þess vegna er
fjárlagafrumvarpið og væntanlegum fjárlögum beitt
sém hagstjórnartæki í baráttunni gegn verðbólgunni".
(Tómas Árnason í ræðu á Alþingi 1978, þegar hann mælti
fyrir fjárlagafrumvarpi fyrir árið 1979.)
Er furfta þó þeir séu nifturlútir
þessa dagana?
® „Frumvarpið gengur í grófum dráttum út frá hlið-
stæðri skattlagningu og var á síðari hluta síðasta árs. Því
miður er ekki sjáanlegt, að nokkurt svigrúm sétil skatta-
lækkunar eins og nú er ástatt í f jármálum ríkisins og
tillögur í þá átt virðast nokkuð úr lausu lofti gripnar....
Laun verða áfram verðtryggð, en meðan viðskiptakjör
þjóðarinar fara heldur versnandi eins og nú er, aukast
verðbætur á laun heidur minna en nemur verðlagsbreyt-
ingum". (Ragnar Arnalds í ræðu á Alþingi 1980, þegar
hann mælti fyrir fjárlagafrumvarpi fyrir árið 1980.)
Auftvitaft heffti verift hægt aft taka
fyrir ummæli Ragnars Arnalds, þau
sem hann lét falla fyrir myndun
stjómarinnar, og stilia þeim vift hlift
ummæla sem sami maftur, fulltrúi
sama flokks, hefur látift falla undan-
farift. Þaft heffti lika verift hægt aft
stilla upp tvenns konar ummælum
Tómasar Arnasonar til aft sýna tvf-
skinnungsháttinn og tvöfeldnina. Til
aft sýna tækifærisandlitift, sem snýr aft
kjósendum via sjónvarpsskerm eöa
fjölmiftla yfirleitt, og svo hitt andlitift,
atkvæftasmölunarfésiö, fyrirgreiöslu-
fésift eöa þaft fés, sem snýr aft hags-
munaaftilum i landbúnafti. Saman-
buröurinn veröur aUtaf jafn sorglegur
efta skemmtilegur, allt eftir því hvort
menn áUta stjórnmál farsa efta grafal-
varlegt mái. Þvi miftur virftist meiri
hluti þingmanna lita svo á sem aft þeir
séu hluti af sirkuslifti efta einhvers
konar sýningarsamtökum. Þessi staft-
reynd er hryggileg.
Ragnar Arnalds flutti ræftu á Alþingi
17. mars, vift fyrstu umræftu fjárlaga-
frumvarps fyrir árift 1980. Ræfta fjár-
málaráftherra er grundvölluft á mál-
efnasamningi rikisstjórnarinnar og
stefnuhennar i rikisfjármálum. Margt
athyglisvert kemur fram 1 ræöunni og
verfta henni gerft skil hér i blaöinu á
næstu dögum.
Þaft sem mesta athygli vekur, fer sú
staftreynd, aft nokkrum þungvægum
þáttum, sem flestir telja eftlUégt aft
séu i fjárlögum, er sleppt. Þeir eru
einfaldlega ekki meö inni f dæminu.
Hér er átt vift greiftslur úr rikissjóöi til
lækkunar hitakostnaftar á oliuhitunar-
svæftunum. Hérerátt viö margs konar
framlög tU ýmissa orkuframkvæmda.
Hér er sleppt aft minnsast á stórmál,
sem var til umræftu i þinginu fyrir ör-
fáum dögum, en þaft er lánsfjárheim-
ild til handa framleiösluráfti landbún-
aftarins, aö upphæft 3000 milljónir
króna. Hér er vart minnst á útgjöld
vegna félagslegra framkvæmda, sem
lofaft er i málefnasamningi rikis-
stjórnarinnar og svona mætti lengi
telja. Þótt fyllsta sanngirni sé vift höfft
verftur aft taka undir þær raddir, sem
heyrftust I umræftunum I fyrradag og
sögftu aö fjárlagafrumvarp þetta væri
ófullkomift,haldlitift pappirsgagn.
1. Hörð málefnaleg
gagnrýni
Einn þeirra, sem gagnrýndu frum-
varpift harftlega^yar Eiftur Guftnason,
þingmaftur Alþýöuflokksins, formaftur
fjárveitingarnefndar. Hann fjallafti
fyrst um fjárlagafrumvarp þaft sem
Alþýftuflokkurinn lagfti fram á slnum
tima. Hann undirstrikafti stefnu Al-
þýftuflokksins i skattamálum og
þenslu rikisbáknsins efta stefnuna
varftandi sivaxandi rikisútgjöld. Eiftur
minntist samstarfsins i vinstri stjórn-
inni og benti á, aft Alþýftuflokkurinn
heffti á slnum tima gert itrekaftar til-
raunir til aft koma fram raunhæfum
breytingum f stjórn efnahagsmála, en
samstarfsflokkarnir, Framsóknar-
flokkurinn og Alþýöubandalagiö heföu
daufheyrst vift öllum tillögum Alþýöu-
flokksins. Hann vék máli sinu næst aft
Alþýftubandalaginu sérstaklega og
sagöi eftirfarandi:
2. Frumburður
fjármálaráðherra
„Þaft er fróftlegt aft skofta þaft og
velta þvi fyrir sér hver þróun skatta-
mála hér hefur veriö i þessu landi,
þegar Alþ.bandalagift hefur verift í
stjórn og nú vil ég eindregift óska eftir
þvl vift forsetann, aft hann mælist til
þess vift hæstv. fjármálaráftherra, aft
hann sái sér fært aö vera hér vift um-
ræfturnar. Þegar verift er aö ræfta hans
framburö á þessu svifti og sjálfsagt
mesta mál, sem hann leggur hér fyrir,
a.m.k. aft þvi er efnisþykktina varftar I
sjálfu frumvarpinu.
Ég gat þess aft þaft væri fróftlegt aft
skofta hver þróun skattamála heffti
verift hér á landi þegar Alþýftubanda-
lagift flokkur hæstv. fjármálaráft-
herra, hefur hér átt sæti í rikisstjórn.
Ég minntist lika á 19 nýja skatta sem
settir voru á sinum tlma til aft fram-
kvæma bráftabirgftalausnir Alþýftu-
bandalagsins.
Ef litift er á skatta til rlkisins, sem
hlutfallaf vergri þjóöarframleiftsíu, þá
er þaft þannig áriö 1970, aö þeir voru
22.5%. 1971 var Alþýöubandalagiö
komift hér i rikisstjórn, þá var þessi
tala komin upp í 26.1%. 1977 var þessi
tala enn 26.1%, en 1979 var þessi tala
komin upp i 30%. Þarna er merkileg
fylgni.Sömusöguer aft setja, ef litift er
á töflur um álagfta skatta, sem pró-
sentu af tekjum fyrra árs og einnig á-
lagftra skatta, sem prósentu af tekjum
greiftsluárs. 1970 voru álagftir skattar
17.1% af tekjum fyrra árs, en 1972 voru
þeir 20.2%, 1978 var þessi tala 15.5%,
en áætlun 1979 leggur til, aft þessi tala
hafi þá verift um 19%. Nákvæmlega
sama er uppi á teningnum, ef skoftaftar
eru töflur um álagfta skatta, sem pró-
sentur af tekjum greiftsluárs, þar er þó
auövitaö um lægri prósentutölur aft
ræfta, en 1970 var þessi tala 13.3%, en
1972er talan 15,4%, 1977 er talan 10,6%
en 1979 var talan 13.4% og fer væntan-
lega i 14% á þessu ári. Þarna er um al-
gera fylgni aft ræfta. Þegar Alþýftu-
bandalagift á stjórnaraftild, þá hækka
skattar, hvernig sem á málift er litift og
hvernig sem málift er reiknaft og auft-
vitaö þegar Alþýðubandalagift fer nú i
fyrsta skipti meft skattamál i rikis-
stjórn og fjármál, þá vita þegnar
þessa lands hverju þeir geta áttvon á f
þessum efnum og raunarer þaft þegar
farift aft koma i ljós, þótt réöherra
Framhald á bls. 2
, Samanburðurinn verftur alltaf jafn £
sorglegur, efta skemmtilegur, allt eftir
þvi hvort menn álita stjórnmála farsa
efta grafalvarleg mál. Þvi miftur virft-
ist meirihluti þingmanna llta svo á
sem þeir séu hluti af sirkúslifti efta ein-
hvers konar sýningarsamtökum. Þessi
staftreynd er hryggileg.
Einn þeirra sem gagnrýndu frum- 0
varpiö harftlega var Eiður Guðnason, -
þingmaður Alþýftuflokksins, formaftur
fjárveitingarnefndar. Hann fjallafti
fyrst um fjárlagafrumvarp þaft, sem
Alþýftuflokkurinn lagfti fram á sinum
tima.
Ráðherrar Aiþýðuflokksins létu þá ®
bóka i rikisstjórninni, aft þeir væru '
andvigir þvi, að niðurstöftutölur fjár-
lagafrum varpsins færu yfir 323
milljaröa þar sem allt, sem þarf fram
yfir færi, væri bein skattahækkun á al-
menning.
Alþýðubandalagift virftist nú hafa fall-
ist á, aft slik stefna þurfi aft vera fyrir
hendi eins og kemur fram i þessu
frumvarpi og er þaft út af fyrir sig
nokkurt framfaraspor. En hvafta
stefna er þaft þá sem boftuft er i þessu
frumvarpi?
„HÚSIÐ HENTAR EKKI VEL
SEM SKRIFSTOFUBYGGING.
ALLUR FRÁGANGUR ER
Víðishúsid:
ÓVANDAÐUR”
1 Alþýftublaftinu f gær var
greint frá þvi, aft nú væri aftur
að komast skriður á Viftishús-
málift, en menntamálaráftu-
neytift keypti hús trésmiðjunnar
Vfftis Laugavegi 166, árið 1977
og hefur litift verift gert I málinu
siftan.
Þegar eftir aft húsift haffti
verift keypt, risu miklar deilur
um kaupin, þvl húsift þótti ekki
vera sérlega eigulegt. Mennta-
málaráftherra þá var Vilhjálm-
ur Hjálmarsson. Siftan komu
kosningar og eftir þær varft
menntamálaráftherra Ragnar
Arnalds, en I hans tift var þessu
máli ekki hreyft, enda stjórnin
skammlif. Nú er komin önnur
stjórn og þá er aft vænta tiftinda.
Alþýöublaftinu þykir rétt, aö
rifja hér upp nokkrar staft-
reyndir málsins og mun birta
hér kafla úr skýrslum, sem As-
geir Markússon verkfræftingur
geröi um ástand hússins vift
kaupin, en skýrslan var gerft á
vegum Innkaupastofnunar
rikisins og send þeim ráfta-
mönnum, sem meft málift höfftu
aft gera.
Skýrslurnar sem vitnaft er i
eru báöar eftir Asgeir, en I ann-
arri, sem var gerö I febrúar
1977, fjallar hann afteins um 4 og
5 hæft hússins, en i þeirri seinni
giskar hann á kostnaft vift
endurbyggingu hússins miftaft
vift aö fjórar hæftir þess verfti
innréttaftar, sem skrifstofuhús-
næfti.
I fyrri skýrslunni, (um 4. og 5.
hæft), segir m.a. um aökeyrslu
aft húsinu:
„Aftkeyrsla frá Laugavegi er
yfir lóftina Laugaveg 164. Engin
kvöft er á lóftinni Laugavegur
164 um umferftarrétt I gegn um
lóftina.
Rifa þarf timburskúr, sem er
á svo til allri baklóftinni. Til
stendur aft reisa einnar hæftar
hús á allri baklóftinni og á bila-
stæöi aft vera á þaki. Þar til
þetta hús er byggt, þyrfti inn-
gangur aft vera inn á 1. hæft, en
eftir aft bakhúsiö væri byggt,
Þá kemur einnig fram I
skýrslunni, aö hornskekkja er á
allri byggingunni. NA horniö er
ca 92,5 gr. en SA hornift er um 87
gr. Þá segir einnig: „Horn-
skekkja I herbergjum er mjög
hvimleift og mikill galli viö frá-
gang lofta, dúkalagna og sér-
staklega, þegar setja skal skápa
og aftrar innréttingar i horn her-
bergja. Hornskekkjan veröur
áberandi i herbergjum, þar eö
skekkjan á 4 m löngum vegg er
um efta yfir 20 cm.”
Um burftarþol þessara
tveggja hæfta segir:
„Notþungi 5. hæöar er aöeins I
samræmi vift fyrirskipaftan not-
þunga á loft, þar sem á standa
léttir veggir og afnot eru ibúftir
efta skrifstofur. Notþungi 4.
hæftar svarar til þess aö léttum
vélum og léttum iftnaöi, væri
Framhald á bls. 2