Alþýðublaðið - 12.07.1980, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 12.07.1980, Blaðsíða 3
Laugardagur 12. júlí 1980. 3 (Jtgefandi: Alþýöuflokkur- inn Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guömundsson Stjórnmáiaritstjóri (ábm): Jón Baldvin Hannibalsson. Blaöamenn: Helgi Már Arthursson, Ölafur Bjarni Guönason. Auglýsinga- og sölustjóri: Höskuldur Dungal Auglýsingar: Elln Haröar- dóttir Gjaldkeri: Halldóra Jóns- dóttir. Dreifingarstjóri: Siguröur Steinarsson. Ritstjórn og auglýsingar eru aö Slöumdla 11, Reykjavlk, slmi 81866. jókst ranglætiö slfellt af þeirri einföldu ástæöu aö meö breytt- um atvinnuháttum fjölgaöi fólki hlutfallslega i þéttbýli. Kjör- dæmabreytingin 1959 leiörétti hluta af sllkri skekkju. En siöan sil breyting var gerö hefur ranglætiö fariö hraövax- andi á nýjan leik. Ntl er svo komiö aö misvægiö er oröiö svo mikiö aö þar sem munurinn er mestur er atkvæöisréttur fimm sinnum meiri I einu kjördæmi en ööru. Stjórnarskrárnefndir hafa veriö skipaöar aftur og aftur. Arangur hefur enginn oröiö. Þessi mál hafa veriö látin dank- ast þar til nær hefur dregiö kosningum. Þá hefur þvl slöan veriö boriö viö aö ekki sé tlmi til byggöarlag einhvers staöar á landinu hefur fimmfalt fleiri fulltrda til þess aö þrýsta á sln mál heldur en annaö byggöar- lag, miöaö viö Ibúafjölda, þá leiöir sú skekkja til þess aö fjár- magniö er I stórum stll flutt til, án tillits til arösemi og hagsýni. Sllk skekkja I kjördæmamál- um hlýtur I vaxandi mæli aö valda óhagkvæmri notkun al- mannasjóöa, aröminni fjárfest- ingu, minni hagsýni. t raun er ekki hægt aö hafa nemaeinn réttanmælikvaröa á, þaö, hvernig atkvæöisrétti skuli skipt. Sá mælikvaröi er aö sér- hver einstaklingur I þjóöfélag- inu,óháö eignum, skattgreiöslu, bUsetu eöa öörum ytri kenni- merkjum, hafi eitt og jafnt at- jafnan rétt til þess aö hafa áhrif á þaö, hvernig fjármunum Ur almannasjóöum er variö. Og þaö veröur ekki gert nema meö þvi aö haga kjördæmaskipan svo, aö atkvæöisréttur sé alls staöar jafn. NU er þaö auövitaö svo, aö um margthefur fólk óllk sjónarmiö, meöal annars vegna bUsetu. Þaö er ofur eölilegt. Þarfir þess, sem býr I strjálbýli, eru um margt aörar en þarfir hins, sem býr I þéttbýli. Þaö getur veriö erfitt aö bera saman lifskjör I strjálbýli og þéttbýli, enda for- sendur um margt óllkar. Sá, sem býr I þéttbýli býr I nám- unda viö þjónustu hvers konar, og hefur af þvl hag. Sá sem býr I strjálbýli hefur hins vegar Frelsiöerfólgiöi þvi aö Reyk- vlkingurinn getur flutt á Strand- ir og Langnesingurinn getur flutt til Kópavogs, ef þeir svo kjósa. 1 slfkum efnum veröa menn ævinlega aö velja og hafna. En þegar sllkt frelsi er fyrir hendi, þá er engin ástæöa til þess aö vera aö mismuna byggöarlögum meö atkvæöis- rétti. Aöur en næstu kosningar til Alþingis veröa haldnar, veröur Alþingi aö hafa mótaö nýja stefnu I kjördæmamálum. Allir viöurkenna aö þaö veröur aö leiörétta misvægiö milli ein- stakra kjördæma. Vandinn er, hvort slíkt eigi aö gera meö þvl aö flytja þingmenn milli kjör- Einn madur eitt atkvædi Þaö eru liönir rUmlega tveir áratugir slöan kjördæmaskipan var slöast breytt á Islandi. Kjördæmabreytingin, sem gerö var áriö 1959, var bæöi skyn- samleg og réttmæt á sinum tima. Þá var horfiö frá kerfi einmenningskjördæma og tekiö upp kerfi hlutfallskosninga I átta stórum kjördæmum. A ár- unum fyrir 1959, og raunar allt frá þvl lýöræöislegir stjórnar- hættir voru teknir upp á lslandi, haföi óréttlætiö I kjördæmamál- um veriö mikiö. Ennfremur breytinga. Hætta er á, aö ef ekki veröur þegar I staö fariö aö sinna þessum málum, þá endur- taki sá ferill sig aö þessi mál komizt I eindaga, aö einfaldlega ekkert gerist. Þaö má leiöa aö þvi gild rök, aö ranglát kjördæmaskipan er einmitt ein veigamesta ástæöa þeirrar efnahagslegu óstjórnar, sem einkennt hefur stöasta ára- tug. Þegar kosiö er til Alþingis, þá er veriö aö kjósa fólkm.a. til þess aö ráöstafa almannasjóö- um. Þaö segir sig sjálft aö ef eitt kvæöi. Þaö er jafn fráleitt nU aö veita fólki aukinn atkvæöisrétt vegna bUsetu, eins og þaö var fráleitt á síöustu öld og raunar vel fram á þessa öld, aö veita fólki aukinn atkvæöisrétt eftir efnum. Fólk á aö eiga nákvæmlega sama rétt til þess aö hafa áhrif á stjórnskipunina, hvort sem þaö býr I Grindavlk eöa á Kópa- skeri, hvort sem þaö býr I Breiöholti i Reykjavlk eöa á Höfn I Hornafiröi. Sérhver ein- staklingur á aö hafa einn og meira svigrUm, meira hreyfi- frelsi, er I nánari og beinni tengslum viö náttúru landsins. Þaö veröur aldrei hægt aö leggja á þaö hagfræöilega eöa stræöfræöilega mælikvaröa, hvort betra sé aö búa I strjálbýli eöa þéttbýli. Þaö er nokkuö, sem hver og einn einstaklingur veröur aö gera upp viö sig.f En frelsiö á ekki aö vera fólg- iö I þvl aö mismuna byggöarlög- um meö atkvæöisrétti. Þaö leiö- ir einungis af sér skekkjur I efnahagslifi og slöan ranglæti. dæma, án þess aö tjölga þeim, eöa meö því aö fjölga þing- mönnum. Hætt er viö, og aö mörgu leyti er þaö raunar skiljanlegt, aö fyrri leiöin muni mæta megnri andstööu i hinum strjálbyggöari kjördæmum. En þessi mál veröur aö leysa fyrr en seinna, einnig vegna þess aö röng kjördæmaskipan skýrir aö stórum hluta þá efnahags- kreppu og þau versnandi lifs- kjör, sem þjóöin stendur nU frammi fyrir. VG. Kvinnelig president viktig for kvinnesaken ? Berit Kvœven, stortingsrepresentant (or Venstre: — Eg tror at valet av kvinneleg president (4r mykje & sele (or kvinnesaka. Vigdis Finnbogadottlr vil vere ein banebrytar p& dette omr&det. Det gir en viktig psykologisk e(fekt at (olk blir vant til & sj& kvinner i posi- ajonar som hittil har vore reserverte for menn. At ei kvinne opptrer saman med menn p& lik linje, vil vere med p& & sl& ein bresje i mannsdominansen p& det polltiske toppnlv&et. Kari Kullmann Five, Heyre: — Valget av kvlnnelig president p& Island er gledeling. A se at kvinner kan n& til topps i slike stiliinger, kan vœre en insplrasjon (or andre kvinnelige politikere 1 Norden, det kan ogs& bidra til en ekt rekruttering av kvinner tll politisk arbeid i det hele tatt. Jeg h&per at Vigdis Finnbogadottir, som virker som en veikvali(isert politiker, vil grele & kombine- re de myke og de harde verdlene i sin stilling som president. Ase Gruda Skard, psykolog: - Hver toppstilling som en k*i;me f&r, vi- ser at kvinnene duger og dette biurar til & ut- rydde fordommer. Jeg gleder meg stort over at akkurat Island g&r (oran i denne sam- menhengen. N&r det er en redikal kvinne som bllr valgt er det desto gledeiigere. Nett- opp 1 toppstiilinger er det viktig & f& dratt inn de erfaringsomr&der og de myke verdier som bare kvinnene hittil har rqpresentert. Tove Nilsen, journalist og (orfatter: — Det er positivt at en kvlnne n& er valgt tii politisk forgnmnsfigur. Slike forgrunns- (igurer spliler jo en viss rolle for folk flest. Men det er vlktig & ikke velge kvinner i siike posisjoner fordl de er kvinner, dette m& ikke bli noe m&l i seg selv. Jeg tror ikke at kjenns- kvotering vil bii noen hovedm&lsetting for kvinnesaken i framtida. Verslunarráö íslands mótmælir fóðurbætisskatti I tilefni af setningu bráöa- birgöalaga um 200% fóöurbætis- skatt sendir Verzlunarráö íslands frá sér svohljóöandi ályktun: Verzlunarráö Islands mótmælir harölega framkomnum bráöa- birgöalögum um 200% fóöurbæt- isskatt, og vil benda á eftirfar- andi máli slnu til stuönings: Þrátt fyrir, aö yfirlýstur til- gangur laganna sé aö draga Ur mjólkurframleiöslu er ljóst, aö skattlagning þessi kemur hvaö haröast niöur á búgreinum sem siztskyldi.Meö því aö hækka 50% rekstrarkostnaöar fugla- og svlnabænda um helming veröur nUverandi grundvelli kippt undan þessum bUgreinum. Veröur slikt aö teljast afar óeölileg ráöstöfun I ljósi þess aö þessar bUgreinar hafa ætlö þurft aö taka fulla ábyrgö á framleiöslumálum sln- um án nokkurs opinbers stuön- ings og því ekki valdiö neinum þjóöhagslegum vandamálum samfara framleiöslu sinni. I tilraun sinni til aö koma aö einhverju leyti til móts við bænd- ur I fugla- og svlnarækt, hefur Framleiösluráö landbUnaöarins aliö af sér afar flókiö kerfi endur- greiöslu og fóöurskömmtunar, sem felur I sér afturhvarf 20—30 ár aftur 1 tímann. Auk þess aö vera illframkvæmanlegt veldur þetta kerfi fóöurseljendum stór- auknu umstangi og kostnaöi sem þeir eiga aö bera samfara fyrir- sjáanlegum samdrætti I sölu og versnandi afkomu, enda hafa reglur þessar veriö UtbUnar án samráös viö þessa aöila. Veröur aö telja sllkt óeölileg vinnubrögö. Meö þvi aö kippa grundvelli undan framleiöslu eggja, fugla- og svlnakjöts er fyrirsjáanlegur skortur á þessum neyzluvörum auk þess sem umrædd skattlagn- ing mun hafa I för meö sér stórhækkaö verö á þessum vörum til neytenda. Verzlunarráö Islands Itrekar þvi afdráttarlaus mótmæli gegn þvi aö hægt sé meö lagasetningu aö grafa undan afkomu heilla at- vinnugreina og tefla I tvlsýnu llfs- afkomu fjölda aöila, sem á engan hátt geta talist eiga þátt I þvi vandamál sem umræddri laga- setningu er ætlaö aö leysa. Verzlunarráöiöskorar þvi á rikis- stjórnina að hUn taki setningu bráöabirgöalaga um 200% fóöurbætisskatt til tafarlausrar endurskoöunar með það fyrir augum, aö fella niður skattinn I núverandi mynd. 1 Tilkyrming til Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á þvi, að gjalddagi söluskatts fyrir júni- mánuð er 15. júli. Ber þá að skila skatt- inum til innheimtumanna rikissjóðs ásamt söluskattsskýrslu i þririti. Fjármálaráðuneytið, 7. júli 1980. ÚTBOÐ Hveragerðishreppur óskar eftir tilboðum i lagningu ræsa og undirbyggingu gatna sem eru tæplega 1000 m á lengd. Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu Hveragerðishrepps Hverahlið 9, Reykja- vik gegn 20.000 kr. skilatryggingu. Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hvera- gerðishrepps fimmtudag 24. júli kl. 14.00. Sveitarstjórinn i Hveragerði Auglýsingasíminn er 81866 Úrslit forsetakosn inganna mikilvæg fyrir jafn- rétfisbaráttu kvenna Úrslit forsetakosninganna fyrir stuttu vöktu mikla athygli viöa umheim, en þó sérstaklega á hinum Noröurlöndunum. Viö birtum hérna viö hliöina Urklippu úr málgagni norskra jafnaöarmann, „Arbeider- bladet”, sem beindi þeirri spumingu til fjögurra kvenna hvort kjör Vigdisar Finnboga- ddttur, eöa kjör kvenmanns I embætti forseta, væri jafnrétt- isbaráttu kvenna til framdrátt- ar. Þær konur sem spuröar voru svöruöu spurningunni allar ját- andi, en rökstuddu þá skoöun slna á misjafnan hátt, eins og eöliiegt er. Ase Gruda Skard, sálfræöing- ur tók t.d. þennan pól I hæöina: —Sérhvert toppembætti, sem kona fær, sannar aö konur geta staöiö sig og slikt hjáipar tii viö aö Utrýma fordómum. Ég gleöst mikiö yfir þvl, aö þaö skuli ein- mitt vera islendingar, sem ganga á undan meö góöu for- dæmi I þessum efnum. 'Áætlun AKRABORGAR Frá Akranesi Frá Reykjavík kl. 8,30 Kl. 10.00 Kl. 11.30 Kl. 13.00 Kl. 14.30 Kl. 16.00 Kl. 17,30 Kl. 19.00 2. mai til 30. jUni veröa 5 ferðir á föstudögum og sunnudögum. — Slöustu ferðir kl. 20.30 frá Akranesi og kl. 22,00 frá Reykjavik. 1. júli til 31. ágúst veröa 5 ferö- ir aiia daga nema laugardaga, þá 4 ferðir. Afgreiösla Akranesi simi 2275. Skrifstofa Akranesi simi 10 5. Afgreiösla Rvik simar 16420 og 16050.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.