Alþýðublaðið - 07.08.1980, Page 1

alþýdu
blaöiö m
FLOKKSSTARF
Fulltrúaráð Alþýðuflokksfélaganna á Akureyri
heldur fund í Strandgötu 9. í kvöld,
fimmtudaginn 7. ágúst kl. 20:30.
Árni Gunnarsson, alþingismaður, mætir á
fundinn. Fjölmennið. Stjórnin
Fimmtudagur 7. ágúst. 1980 118. tbl. 61. árg.
Samningar BSRB og
ríkisvaldsins:
Rlkið hafnar kröfu
um 60-ára reglu
Málefni Olíumalar h.f.:
FJÁRMÁLARÁÐHERRA VEIGRAR
SÉR VIÐ AÐ TAKA AKVÖRÐUN!
Málefni fyrirtækisins Olfumal-
ar hf. hafa veriö mjög til umræðu
siðustu vikurnar. Fjármálaráð-
herra, Ragnar Arnalds, gaf yfir-
lýsingu um málið i fréttatima út-
varps fyrir stuttu og þeim yfirlýs-
ingum svaraði Eiður Guðnason
formaður f járveitingar siðan með
opinberri yfirlýsingu.
Eiður rakti i'yfirlýsingu sinni
afskipti fjárveitinganefndar af
málinu og samskiptum hennar
við fjármálaráðuneytið. Þar
kemur m.a. fram, að eftir beiðni
fjármálaráðherra hóf fjárveit-
inganefnd athugun á málefnum
Oliumalar hf.
Siðan gerðist það, að fjármála-
ráðherra óskaði eftir úttekt
Seðlabanka Islands á fyrirtækinu
og lýsti hann þvi yfir i mai, aö
hann ætlaði sér ekki að taka
ákvöröun um það hvað gert yröi i
málefnum fyrirtækisins fyrr en
skýrsla Seðlabanka Islands lægi
fyrir.
Fjárveitinganefnd litur svo á,
að með þessu hafi fjármála-
ráðherra tekið málið úr höndum
hennar. Fjárveitinganefnd ritaði
Framhald á bls. 2
fislenskur iönaður og erlend samkeppni:
Ölframleidendur kvarta ekki undan innflutningi
heldur skipan verðlagsmála, innanlands
Eins og kunnugt er hafnaði
rikisvaldið kröfu BSRB um
heimild til handa opinberum
starfsmönnum til að láta af
störfum við sextiu ára aldur
á eftirlaunum ef þeir óskuðu
þess. Þessi neitun rikisvaldsins
kom nokkuö á óvart, að sögn
fulltrúa BSRB einkum vegna
þess að Ukar reglur eru nú
þegar gildandi fyrir ákveðinn
hiuta BSRB félaga.
Alþýöublaðið leitaði til Krist-
jáns Thorlacius og spurðist fyrir
um þessa kröfu BSRB og það
hvort neitun rikisins heföi ekki
komið á óvart.
Kristján Thorlacius sagöi
m.a. þetta um máliö:
— Krafan frá okkur var eigin-
lega i tveimur liðum. í fyrsta
lagi var um að ræða heimild til
handa opinberum starfs-
mönnum tilaðláta af störfum, á
eftirlaunum, við sextiu ára
aldur, ef starfsmenn óskuðu
þess og var þá miðað við að
þeir fengju eftirlaun i samræmi
við það sem þeir hefðu unnið
sér inn. 1 öðru lagi var um það
að ræða, að menn gætu látið af
störfum eftir 95-ára reglunni,
þeas. þegar starfsaldur og ævi-
aldur væru samanlagt niutiu og
fimm ár.
Rikiö hafnaði strax fyrri lið
kröfugerðarinnar á þessum
punkti og ég þori ekki að segja
fyrir um það hvort þetta næst i
gegn, t.d., að við fáum fram
seinni lið kröfunnar. Það á eftir
að ræða þessi mál betur.
Til fróðleiks get ég nefnt þaö,
að nokkur reynsla er komin á 95-
ára regluna. Þessi regla var i
gildi frá 1943 til 1955, en þá var
hún afnuminn meö þeim fyrir-
vara, að þeir sem voru I starfi i
mai 1955 fengu aö halda sinum
rétti skv. reglunni. Þeir hafa þvi
getaö hætt störfum þegar
starfsaldur og lifaldur hafa náð
ákveðnu marki og fengið sextiu
prósent af þeim tekjum, sem
þeir höfðu siðast i þjónustu
rikisins.
Reynslan af þessu fyrirkomu-
lagi er sú, að þeirsem haft hafa
réttinn hafa yfirleitt notfært sér
hann með þvi að kaupa sér rétt-
indin. Það er hins vegar mikill
minnihluti sem hefur notfært
sér það að hætta.
Við vitum þaö, að fólk vill
hafa þennan möguleika til þess
að geta látið af störfum, en hins
vegar að fólk vill almennt vinna
þangað til þaö kemur á þann
aldur aö þaö veröur að hætta,
eöa þegar það veröur s jötiu ára.
Þaö virðist allur atvinnu-
rekstur ganga illa á tslandi, ef
marka má yfirlýsingar forráða-
manna i iönaði. Sælgætisfram-
leiðendur hafa vakið athygii á
erlendri samkeppni. Húsgagna-
framleiðendur hafa lýst
áhyggjum sinum og svona mætti
lengi telja.
Það eru ekki einungis ofan-
nefndir framleiðendur sem eiga i
harðri samkeppni við erlenda
iönframleiðslu. fslensk ölgerð
keppir nú einnig við erlenda
framleiðendur, en það er einkum
Carlsberg-letöl, sem keppir viö
innlendan pilsner.
Innflutningur erlends öls hefur
aukist gífurlega undanfarið og
vekur þaö t.d. athygli hve algengt
það er að sllkt sé borið fram með
mat á veitingastöðum borgar-
innar. Skv. upplýsingum sem
Alþýðublaðið aflaði sér hjá öl-
gerð Egils Skallagrímssonar eiga
þeir við ramman reip að draga
þar sem Carlsberg öliö er. Fram-
leiðsla ölgeröarinnar hefurafivlsu
ekki dregist saman enn sem
komiö er vegna aukinnar sam-
keppni, en innlendir framleiö-
endur búa hins vegar við mun
lakari skilyrði en erlendir fram-
leiðendur, að þvl er fulltrúi öl-
gerðarinnar tjáöi blaöinu.
Hann sagði, að verð á öli væri
inni I vísitölunni og því fengjust
ekki nægilega miklar hækkanir til
að mæta auknum kostnaði. I
þessu sambandi benti hann á, að
ölgerðirnar hér heföu þurft að
bíða I fleiri mánuði með að fá
hækkun á vörum sinum, en
erlendir keppinautar heföu strax
hækkað. Hækkunin á innlenda
ölinu var uppá 8.00 kr. en erlenda
ölið hækkaði um 54,-kr.
Þá sagði viðmælandi okkar að
það væri algengara að veitinga-
menn og kaupmenn seldu erlenda
ölið frekar en það innlenda, enda
skiljanlegt þar sem þeir fá mun
meira fyrir að selja hverja flösku
af innfluttu öli en fyrir að selja
innlent öl. Innlent öl gæfi 40,-kr I
sölu, en það erlenda 120,-kr.
Til að bæta stööu ölgeröanna
taldi viðmælandi okkar, að þaö
væri nauðsynlegt að leyfa frekari
hækkanir á verði innlenda ölsins
en taldi jafnframt að þess væri
ekki von á meöan verð öls hefði
áhrif á visitölugrundvöllinn.
Um rfkisjarðir og leigu þeirra:
Arðrán þegar hlunnindajarðir
eru leigðar fyrir smápeninga
— segir Gunnlaugur Stefánsson
t Alþýöublaöinu i gær var
fjallað um þær hugmyndir, sem
BragiSigurjónsson, fyrrverandi
ráöherra og þingmaður Alþýðu-
flokksins hefur lagt fram um
þjóðareign lands. Eins og þar
kom fram, var ákvæði um þetta
efni I stjórnarsáttmála stjórnar
Ólafs Jóhannessonar og voru
skipaðar nefndir, sem koma
skyldu þessu máli áleiðis. 1 því
hefur sfðan lltiö gerst.
En reyndar er allmikið land
nú þegar I almenningseign I
landinu. Þar er átt við svokall-
aðar rikisjarðir, sem rikiö á, en
leigir út, til einstaklinga og lán-
ar einnig undir starfsemi opin-
berra stofnana eins og Skóg-
ræktarinnar. Þá eru einnig
margar rikisjarðir prestssetur.
Um áramótin 1979, lagði
Gunnlaugur Stefánsson fram
fyrirspurn til landbúnaðarráð-
herra um rikisjarðir. 1 fyrir-
spurninni var beðið um upplýs-
ingar um fjölda jaröa I eigu
rikisins, hverjar þær eru, hverj-
ir væru leigutakar, hver hlunn-
indi fylgdu jöröunum, hverjar
tekjur heföu fylgt þeim hlunn-
indum og hvert þær tekjur hefðu
runnið.
Blaðamaður Alþýðublaösins
átti viötal við Gunnlaug um
þetta mál og spuröi hann fyrst
hvernig svör hann hefði fengið
við fyrirspuminni.
— Ég fékk svar við hluta fyr-
irspurnarinnar degi fyrir þing-
lok 1979 sagði Gunnlaugur.
Þá haföi ég gengið nokkuö eftir
þessu við Steingrim Hermanns-
son, þdverandi landbúnaöar-
ráöherra. Hann sagði mér þá að
ekki heföi unnist timi til að
safna gögnum til að svara öllum
liðum fyrirspurnarinnar, en að
hann hafi látið vinna skrá yfir
bújaröir i eigu rikissjóðs og
leigutekjur af þeim 1978. Hann
afhenti mér siðan listann og það
eru öll þau svör sem ég fékk viö
fyrirspurninni.
Hann sagði mér að ekki væri
hægt að afla upplýsinga um
hlunnindi sem fylgdu rikisjörö-
um og ómögulegt að upplýsa um
tekjur af þeim, þar sem þær
upplýsingar væri aöeins að
finna i skattframtölum leigu-
taka. Það er þvi ljóst, að tekjur
af hlunnindum rikisjarða renna
eingöngu til leigutaka og yfir-
völd vita i raun ekki hvað þau
eru að leigja.
Ég get nefnt sem dæmi um
bónda,sem greiðir 750 krónur á
áril leigu fyrir jörð sina, en hef-
ur tekjur af laxveiði upp á um
tvær milljónir króna. Og slík
dæmi eru mýmörg.
— Nú er tilgreind leiga af
jöröum i skýrslunni mjög mis-
há, frá því að vera innan við eitt
hundrað krónur og upp I það að
vera 652 þúsund á ári. Hver er
skýringin á þessu?
— Skýrslunni fylgdu skýring-
ar og þar sagði:
„Núgildandi ábúðarlög frá ár-
inu 1976kveða svo á um að eftir-
gjald jarða skuli vera 3% af
fasteignamati og hækka og
lækka samkvæmt þvi.
Eru rlkisjaröir nú leigðar eft-
irþeimlögum.Um þá sem feng-
ið hafa ábúð fyrir tima þeirra
laga gilda eldri ákvæði, þar sem
eftirgjald hefur ekki verið látiö
fylgja verðlagsbreytingum.
M.a. þess vegna er leigan svo
mishá eins og skráin ber meö
sér. Til þessa liggja lika fleiri
orsakir og þá þessar helstar:
1. Sumir bændur eiga öll hús
Gunnlaugur Stefánsson.
og mannvirki á jörðunum. A
öörum eruþau öll ieigu rikisins.
2. 1 sumum byggingarbréfum
eru ákvæði um að ábúandi
greiði árgjöld af öllum lánum
sem á jörðunum hvlla. Af öörum
greiöir rikiö þessi gjöld og er þá
eftirgjaldiö þeim mun hærra.
Þegar tekið er tillit til þessa,
eru kjör rikislandseta ekki eins
misjöfn og tilgreint eftirgjald á
skránni gæti gefið ástæðu til að
halda og stafar af ákvæðum
eldri ábúðarlaga, sem i giidi
voru þegar ábúendurnir fengu
jarðirnar.
Með fyrirmælum núgildandi
ábúðarlaga og laga um fast-
eignamat ætti að koma meira
samræmi i landskuldagreiðslur
af rikisjörðum.”
Það er lika vert að taka fram,
aö þessar tölur eru frá þvi 1978,
svo þar sem leigusamningar
eru nýjir, hefur gialdið næKKao.
Seyi.uhreppui*
26, Glaumb«sr
2í. Ja6ar
30. Fííykjðí'hóll
31. yí6ida.‘l.ur
32. Vi6iho.lt
33. Vióímýri
34. Víftimýrarcel
£r. Gunnar Gísla«;cn
■ Fáll dónscon A
Markúc Si y.ur jór:s;c.
átfcfir, nkraldíiKon
HjalLi Jónosor.
Prastssatut*
6ðl T*|
IH Ci (dC
l') 2 (o<
?VC1 oL
.Sigluf jgrðúr.
3$, .Engijalur
3B. Siglúnec
i Olafsf íörftur.
37. aakki
38. t'Ve.vá
IV , Ey-iaf jarðarsvs la.
Arnarneshrennur.
1. Sdkk«ij';erfti
2. MÖftruvellir I
3. Möftruvellir II
4. Syftri-Ðakki
Arskcgshreppnr.
5. Kleif.
6. Selá
7 . Stúerri-Arskógur
Hx'af nagi Ishreppur .
8. Kröppur
Reyri i r: Ástváld :s 6-\ 7S . 0 C
Marínó Magnússon i.O.O'
«M j < 5 r* t u r K i r í k s s on
: Sr. J>órhalu.ux‘ Híhh
son
Alfreft Kristenontv
Uiriar Pet^rséí).-
Sjiívar: Kinarsson
£ igurftur £t ofáor,
Steingi'íianr Guftions
■Vi
- '
‘.nn 6 J
<*r
31 fcf
■Míí
i'reqts setur
Rannsókna s; t. li
En flestir samninganna eru
samkvæmt gömlu lögunum og
hækka ekki. Þá eru þeir samn-
ingar gerðir til langs tima og
þess veröur langt að biða, að
þessar nýju reglur veröi algild-
ar. Eins má nefna það, að i all-
mörgum tilfellum fylgja öll hús
og mannvirki jörðinni.
Ég held, að þeir Islendingar,
sem búa i þéttbýli og þurfa að
kosta stærstum hluta tekna
sinna til húsnæðismála annaö-
hvort i húsaleigu eða húsbygg-
ingar, væru harla ánægöir ef
þeir gætu fengið leigt á svipuð-
um skilmálum. Það væri ósk-
andi að leigusalar almennt
tækju sér rikið til fyrirmyndar i
þessum málum.
Það er eitthvaö meir en litið
Framhald á bls. 2