Alþýðublaðið - 21.08.1980, Qupperneq 4

KÚlTÚRKORN
Sumarferd
Frlkirkjusafn-
aðarins í
Hafnarfirði
Arleg sumarferö Frikirkju-
safnaöarins i Hafnarfirði verður
farin austur i Þjósárdal á sunnu-
daginn kemur, 24. ágúst. Hin
óvæntu eldsumbrot i Heklu gera
ferðalagið trúlega enn áhuga-
verðara. Gosið biasir vel við úr
Þjórsárdal og kann að vera að
fariö verði eitthvað nær gos-
stöövunum, en ekki verður lagt i
neina tvisýnu til þess.
Lagt verður af stað frá Fri-
kirkjunni i Hafnarfiröi kl. 9.30 á
sunnudagsmorgun. Ekið veröur
upp Skeiö og skoðuð hin sérstæða
veggmynd Balthasar i Ólafs-
vallakirkju. I Gnúpverjahrepp
mun Asóflur Pálsson á Asólfs-
stöðum taka á móti hópnum og
verða leiðsögumaður um heima-
byggð sina.
I Þjórsárdal verður þjóðveldis-
bærinn skoðaður svo og Hjálpar-
foss, menjar að Stöng og sitthvað
fleira til fróðleiks og augnayndis.
A heimleiðinni veröur hópurinn
við messu i Stóra-Núpskirkju,
Séra Sigfinnur Þorleifsson er
sóknarprestur Gnúpverja.
Þáttakendur eru beðnir að taka
meö sér nesti til hádegisverðar.
Matazt verður úti á faliegum staö
ef veður leyfir, annars verður
komið við i Asaskóla. Eftir messu
veröur hinsvegar drukkiö kirkju-
kaffi i hinu myndarlega sam-
komuhúsi Gnúpverja, Arnesi.
Komiö verður heim i tæka tiö
fyrir kvöldmat.
Væntanlegir þátttakendur eru
beðnir að skrá sig fyrir föstu-
dagskvöld hjá ferðanefndinni, en
hana skipa:
Arni Agústsson simi 50709.
Hörður Guðmundsson sími 53048.
Kristbjörg Guömundsd. simi
53036,
Guðlaugur B. Þórðarson simi
50303.
Elinborg (Bibi) Magnúsd. simi
50698.
Astandið i efnahagsmálum er
geigvæniegt. Ekkert kjöt er að fá
i landinu. Bændur aka græn-
metisframleiðslu á haugana.
Laun verkalýðsins eru svo lág, aö
jafnvel þótt nóg framboð væri á
kjöti, hefði hann ekki efni á aö
veita sér þann munaö aö éta það,
nema i hæstalagi einu sinni i viku.
A meðan hefur yfirstéttin þaö hel-
viti gott. Há laun, friðindi af ýmsu
tagi i löngum bunum, og lifið leik-
ur viö hana. Hvað gera verka-
menn?
Það fer eftir þvi hvar i heimin-
um þeir eru. A tslandi þiggja þeir
þaö sem að þeim er rétt, þegjandi
oghljóöalaust. Þeir voga sér ekki
aögera eins og Oliver Twist gerði
einu sinni, að standa upp og biöja
um meira. Þetta gera verkamenn
af einskærri ást á föðurlandinu og
þegnskap við hið lýðfrjálsa riki
lsland.
I einræöisrikinu Póllandi gegn-
iröörumáli. Þar hafa verkamenn
lent i ótrúlega svipaðri aðstöðu og
Klofningur Sjálfstædisflokksins:
Iðnir við að grafa
sína eigin gröf
Nú er nokkuð um liöiö siöan
Geir Hallgrimsson kom i veg
fyrir aö Gunnar Thoroddsen tæki
þátt i saklausri rútuferð með
landsmálafélaginu Verði. Siðan
þá hefur mikið vatn runnið til
sjávar og andstæöingar Sjálf-
stæðisflokksins svokallaða litt
haft sig i frammi. Siðastliðnar
tvær helgarhefur dagblaðiö Visir
hinsvegar tekiö upp þráðinn þar
sem frá var horfið og att þeim
Gunnari og Geir saman meö
miklum árangri.
Geir fráhrindandi for-
maður.
1 viðtali laugardaginn 9. ágúst
segist Gunnar Thoroddsen vera
þeirrar skoðunar að rikisstjörnin
sitji út kjörtimabiliö. Gunnar
segir að I Bolungarvikurávarpinu
fari Geir með alrangt mál þegar
hann segi að hyldýpi sé milli
starfa stjórnarinnar og stefnu
Sjálfstæöisfiokksins. Þá segir
hann: ,,.... erfiðleikar Sjálf-
stæðisflokksins nú stafa af per-
sónulegri valdastreitu formanns-
ins.”
Gunnar bendir á sögulegar
hliðstæður þess að aðrir en
flokksformenn myndi rikisstjóm-
ir.Hann segir ef formanni tak-
ist ekki stjórnarmyndun sé/ það
„venja og jafnvel lögmál i
flestum lýðræöisflokkum að
öðrum manni úr þingflokki
flokksins sé faliö að gera tilraun.
Um stjórnarmyndunina i febr. -
segir Gunnar: ,,Nú liggja m
þannig fyrir að þótt ljóst væri að
Geir Hallgrimssyni væri fyrir-
munað að mynda rikisstjórn þá
beitti hann sér af alefli gegn þvi
aövaraformaður flokksins reyndi
aö fást við þaö verkefni.”
Aðspurður um möguleika á
sáttum innan flokksins segir
Gunnar að „orð og gerðir Geirs
Hallgrimssonar stuðla ekki að
sáttum”. Þá segist Gunnar ekki
munu skorast undan formennsku
ef meirihluti landsfundir óski
þess. Að siðustu bendir Gunnar
réttilega á að „ef Geir yröi endur-
RATSJÁNNI
mikinn sigur I baráttunni fyrir
kjörum hinna lægst launuðu. Þeir
sem fylla þennan flokk láglauna-
fólks, eru semsagt i visitölukjall-
aranum, eru sextiu manns (60)!
Lesendum til glöggvunar, er tal-
an sextiu, (kannski af tilviljun)
einmitt fjöldi nefndarmanna I
aöalsamninganefnd BSRB.
1 baráttu sinni gegn launakröf-
um BSRB, geröi fjármálaráö-
herra mikið úr þvi, hversu
hörmulegar afleiðingar miklar
launahækkanir hefðu i för með
sér fyrir þjóöarhag. I Póllandi
benda ráðamenn á stærri hættu
og ólikt raunverulegri, sem er
bein hernaöarleg Ihlutun Sovét-
rikjanna i þessi mál. Þrátt fyrir
að stjórnin þar veifi svo stórum
brandi, býðst hún til samninga
um ýmis mál, og þá sérlega
endurskipulagningu verkalýös-
félaga til þess að þau þjoni hags-
munum umbjóðenda sinna betur.
Islenska rikisst jórnin þarf ekki á
sliku aö halda. Hún hefur engan
kosinn formaður, hlýtur fylgiö aö
hrynja af Sjálfstæðisflokknum.
Hvort nýr flokkur veröur stofn-
aður get ég ekkert um sagt”.
Hótar að gefa kost á sér.
Viku eftir aö Gunnar stingur
uppá þvi að þeir Geir vlki báðir og
sameinist um þriðja aðilann,
lætur Geir hafa eftir sér: „Ég hef
I hyggju að gefa kost á mér til for-
mennsku á næsta landsfundi, sem
aö öllu óbreyttu verður næsta
vor.”
Þessi ummæli Geirs koma eins
og köld vatnsgusa yfir þau öfl
sem vilja endurreisa Sjálfstæðis-
flokkinn og gera veg hans sem
mestan. Þaö eru fleiri en dr.
Gunnar sem gera sér grein fyrir
þvi að fylgið mun hrynja af Sjálf-
stæðisflokknum ef Geir nær
endurkosningu. óvinsældir hans
sem leiötoga eru slikar að ef hann
ekki dregur sig I hlé er ljóst að
Sjálfstæðisflokkurinn klofnar
endanlega og veröur aldrei aftur
það stórveldi I Islenskri pólitik
sem hann hefur verið á undan-
förnum árum.
IVIsisviötalinu flettir formaður
Sjálfstæðisflokksins ofan af vara-
formanni flokksins og ýmsu mis-
jöfnu I fari hans. Meðal annars
vitnar formaður I grein sem
varaformaður ritar i Morgun-
blaðið rétt áöur en leiftursóknin
rann út i sandinn. I grein þessari
rekur Gunnar Thoroddsen
ástandið I þjóðmálunum og
leggur áherslu á að ekki sé lengur
hægt að hækka skatta, þeir séu
þegar orðnir alltof háir. Þarna
hefur dr. Gunnar greinilega skipt
um skoöun eftir að hann komst til
valda.
Strangtrúarmenn gegn
Thoroddsen.
Ýmislegt fleira nefnir for-
maöur um tviskinnung og valda-
græðgi varaformanns. Hann
hafnar sáttum viö varaformann
og meöreiðarsveina hans á
meðan þeir ekki draga sig út úr
rikisstjórninni.
í Morgunblaðinu sunnudaginn
17. ágúst er harkalega veist aö
varaformanni Sjálfstæðisflokks-
ins. Hér er um að ræða afmælis-
grein um núverandi rikisstjórn,
skrifuð af Birni Bjarnasyni sem
verið hefur einn dyggasti skó-
sveinn Geirs og helsti pólitiski
ráðgjafi um nokkurra ára skeiö.
Rauði þráðurinn i grein Morg-
unblaösins er að varaformaður
flokksins sé genginn af réttri trú
og honum skuli nú úthýst. Farið
er háðulegum orðum um Gunnar
og hans iið, og gefiö i skyn að
hann muni ekki styðja flokkinn I
næstu kosningum. Morgunblaðið
og Björn mega vara sig á að
draga svo mjög taum Geirs.
Skoðanakannanir siðdegisblaö-
anna hafa nefnilega fært okkur
heim sannin um það að Gunnar
Thoroddsen er margfalt vinsælli
en Geir meðal kjósenda Sjálf-
stæðisflokksins. Með tilliti til aö-
gerða Gunnars siðustu vikurnar
má þó ætla að vinsældir hans hafi
stórum minnkaö, enda er liklegt
aö vinsældir hans hafi mest
megnis verið til komnar vegna
óánægju meö Geir.
Sjálfstæðismenn skrifa
bók um klofninginn.
Ýmsum þykir eflaust nóg um
þau innbyrðis átök sem hér hafa
veriö rakin en sjálfstæðismenn
eru og munu verða manna dug-
legastir við að auglýsa ágreining-
inn. Fyrir miðjan nóvember-
mánuðer væntanleg á markaðinn
bók um klofning Sjálfstæðis-
flokksins. Höfundar bókarinnar
eru tveir ungir áhrifamenn i
Sjálfstæðisflokknum, þeir Hreinn
Loftsson og Anders Hanssen sem
báðir hafa veriö starfandi sem
blaðamenn á Morgunblaöinu.
Anders og Hreinn eru vel að sér
innanbúðar hjá Sjálfstæðisflokk-
num og munu geta gert klofning-
num góð skil. Bókin veröur gefin
út af Erni og örlygi og verður
tæplega 300 blaðsiður meö mikiö
af myndum. Það má þvi segja aö
sjálfstæöismenn séu nokkuö iðnir
við aö grafa sina eigin gröf.
G.sv.
Samkomulag
BSRB og
rlkisins
Adeins 60
rikis-
starfsmenn
undir gólfinu
Saga úr vfsitölu
kjallaranum
hér heima, og slik var óbilgirni
yfirvalda, að til aö mótmæla ger-
ræðinu sáu verkamenn sér ekki
annars kost en aö fara I verkfall!
Isamkomulagi.sem nú er veif-
aö framan I launþega meö sigur-
ópum, er ákvæöi um að þeir allra
lægst launuöu fái visitölubætur á
laun ákveöin i krónutölu, sem er
talsvert hærri en þeim ber i hlut-
falli við tekjur sinar. Þetta er
svokallað visitölugólf, og hampa
BSRB menn þvi mjög nú og telja
samningasvilja sýnt, heldur sýnt
ósveigjanleika i afstöðu sinni.
Pólska rikisstjórnin gæti margt
lært af þeirri Islensku, I þeirri list
að kveöa niöur kröfudrauga.
Þaö var sérlega skemmtilegt
og upplifgandi að lesa leiðara
Þjóðviljans, i gær, en þar var
m.a. fjallað um ástandiö i Pól-
landi. Þar segir m.a.: Pólskir
verkamenn hafa á liðnum árum
öðlast mikla reynslu 1 baráttu við
leppstjórn erlends valds I landi
sinu og á stundum hefur þeim
tekist að hindra meiriháttar
skerðingu á lifskjörum”.
Þaö er meir en Islenskum
verkamönnum hefur tekist nokk-
ur siöustu ár. Geir setti „kaup-
ránslög” 1977 og þegar stjórn
hans féll hugðu margir verka-
menn gott til glóöarinnar að ná
aftur stolna kaupmættinum, meö
hjálp hins verkalýössinnaða
Alþýöubandalags. En Alþýðu-
bandalagiö hefur setið i stjórn
mestallan tlmann síöan og ekki
látið kaupmáttarstigin stolnu af
hendi.
1 sama leiðara er fjallaö um
hina nýju samninga BSRB, og
kemur þar i ljós að leiöarahöf-
undurinn Kjartan ölafsson er
hinn ánægðasti með þá. Annað
verður ekki skilið af eftirfarandi
tilvitnun: . framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambandsins
kveinkar sér sárast vegna þeirra
ákvæða, sem kveða á úm sérstak-
an verðbótaauka fyrir lægst laun-
aða fólkið”.
Þaö er vist að þeir lægst laun-
uðu eru eflaust jafn ánægðir með
samningana og Kjartan, allir
sextlu.
A öörum stað i leiðaranum seg-
ir Kjartan: „Pólskir verkamenn
vita vel af þvi ógnarvaldi sem sit-
ur „nokkrum bæjarleiðum aust-
ar”. Þeir berjast samt. Heill sé
þeim”.
Hann segir ekki orð um BSRB
samningana, en hefði llklega
sagt: „Þeir gáfust upp. Heill sé
þeim.”
Svona fáum við öll að kenna á
sósialismanum. —Þagall
alþýöu
i n RT'rr*
Fimmtudagur 21 ágúst 1980
STYTTINGUR
Samkeppni um
íbúöabyggd F
Ártúnshverfi
Nýlega efndi bæjarstjórnKópa-
vogs til samkeppni um ibúða-
byggö i Astúnslandi I Kópavogi.
Alls bárust 15 tillögur og voru
veitt þrenn verölaun.
Þessir hlutu verðlaun:
1. verðlaun:
Arkitektarnir: Knútur
Jeppesen, Páll Gunnlaugsson,
Arni Friðriksson og Stanislas
Bohic landslagsarkitekt.
2. verðlaun:
Arkitektarnir: Björn S. Halls-
son og Sigurþór Aðalsteinsson.
Myndatöku annaðist: Mynda-
gerðin Prisma sf.
3. verölaun:
Hjörleifur Stefánsson arkitekt
og Pétur Ottósson.
Ennfremur voru keyptar tvær
tillögur.
Höfundur annarrar þeirrar eru
þeir: Börkur Bergmann arkitekt
og Frank Chopin stud. ark. og
hinnar þeir: Hilmar Þór Bjöms-
son arkitekt og Finnur B jörgvins-
sqn arkitekt.
Formaður dómnefndar Magnús
Skúlason arkitekt afhenti verð-
launin og þakkaði öllum þeim
sem þátt tóku I samkeppninni.
Aðrir i dómnefnd voru: Sverrir
Norðfjörð arkitekt, Kristinn
Kristinsson byggingarmeistari,
Loftur Al. Þorsteinsson verkfræð-
ingur og Sólveig Runólfsdóttir
húsmóðir.
Tillögurnar sem bárust verða
til sýnis i kjallara Kársnesskóla
Kópavogi, dagana 17.-24. ágúst
frá kl. 17-22, nema sunnudagana
17. og 24. ágúst verður hún opin
frá kl. 14-22.
Landsliðsþjálf-
ari Fhandknatt-
leik ráðinn
Stjórn Handknattleikssam-
bands Islands hefur ráöiö Hilmar
Björnsson iþróttakennara sem
þjálfara og landsliöseinvald fyrir
A-landsliö karla fyrir keppnis-
timabiliö 1980-1981. Hilmar
Björnsson hefur um árabil verið
með viðurkenndustu þjálfurum
landsins og náð frábærum
árangri bæði meö landslið og fé-
lagsliö. Stjóm H.S.I., væntir sér
mikils af störfum Hilmars og
býður hann velkominn til starfa.
Hilmar Björnsson tekur við ströf-
um af Jóhanni I. Gunnarssyni.
Þekktur
trúbodi heldur
samkomur
Dagana 10.-14. september næst-
komandi, mun sænski trúboðinn
Rolf Karlsson halda samkomur I
Framhald á bls 2.
BOLABÁS
Þeir Dagblaðsmenn birtu
á þriðjudag mynd af Heklu-
gosi, sem tekin hafði veriö
siðasta föstudag, að sögn
blaðsins. Þeir hafa llklega
haft „inside information”.
Það er vlst að þeir hafa gott
samband við undirheimana,
þvi ekki aðeins vissu þeir af
gosinu með tveggja daga
fyrirvara, heidur er ekki svo
stoliö neinu i landinu, svo
Dagblaðsmenn fái ekki upp-
hringingu um það hvar þýfið
er að finna.