Alþýðublaðið - 13.11.1980, Blaðsíða 1

Fimmtudagur 13. nóvember 1980
Verðum að vera sam-
kvæmir sjálfum okkur
Sjá viðtal við
Ronald Reagan bls. 3
Réttlæti í
lífeyrismálum
— sjá leiðara bls. 3
171 tölublað — ól.árgangur.
Rætt um ástand flugvalla:
fjArveitingar til flugmála
SKORNAR VERULAGA NIÐUR
—ástand flestra flugvalla bágborið
t vikunni bauö embætti flugum-
feröastjóra flugrekstraraöilum
hérlendis til fundar og var
fundarefniö öryggismál flug-
valla, varaflugvöllur fyrir milli-
landaflug og stefna I flugmálum.
Til fundarins mættu fulltrúar frá
öllum flugrekstraraöilum nema
lscargo. 1 framhaldi af þessum
fundi var haidinn blaöamanna-
fundur þar sem málin voru kynnt.
Málum er svo háttaö, aö þegar
flugvélar fljúga út til tslands
þurfa þær aö nota varaflugvöll I
Bretlandi sem er i sex hundruö
milna fjarlægö frá landinu. Þetta
getur hafti för meö sér gífurlegan
eldsneytiskostnaö, þurfi vélarnar
aö notast viö þennan varaflug-
völl.
Vélar sem hingaö fljúga
þurfa þvi alltaf aö vera þung-
hlaönar eldsneyti þegar þær
leggja i ferö út til tslands. Þær
eru þyngri en elia og geta ekki
tekiö eins marga farþega i hverri
ferö, e.m.ö.o. nýting vélanna er
ekki sú sem hún yröi ef varaflug-
völlurinn væri hér á landi.
Flugráö skipaöi á sínum tima
nefnd til aö gera úttekt á þvi
hvaöa flugvöllur hérlendis gæti
hugsanlega þjónaö hlutverki
varaflugvallar fyrir millilanda-
flugiö. Skoöaöir voru flugvellirnir
á Egilsstööum, Húsavik, Akur-
eyri og á Sauöárkróki. Formaöur
nefndarinnar var Jóhannes
Snorrason, yfirflugstjóri Flug-
leiöa.
Nefndin, skilaöi áliti og komst
aö þeirri niöurstööu, aö flugvöll-
urinn á Sauöárkróki væri best
fallinn til þess aö vera varaflug-
völlur fyrir millilandaflugiö.
Astæöurnar eru veöurfar I Skaga-
firöi og einnig munu aöflugsaö-
stæöur vera þar hinar ákjósan-
legustu. Bent er á, aö þennan
flugvöll þurfi aö malbika, eöa
bera hann bundnu slitlagi, til aö
hægt sé aö lenda þar flugvélum af
stærstu gerö. Þaö mun vera til-
tölulega einfalt aö lengja braut-
ina þarna, en hún er nú nægilega
löng fyrir Boeing vélar Flugleiöa.
Stærstu vélar geta hins vegar
ekki lent þarna.
Meö ofangreindum lagfæring-
um og meö þvi aö koma fyrir
slökkviliöi telja menn i Flugráöi,
aö þarna sé kominn heppilegur
varaflugvöllur fyrir millilanda-
flug.
Hitt, sem rætt var á fundinum,
var ástand flugvalla á landinu al-
mennt. Sérstaklega þaö, hvort
bæta mætti flugvelli landsins og
þá hvernig.
Astandiö er þannig nú, aö af
þrjátiu og einum áætlunarflug-
velli eru aöeins þrir þeirra bornir
bundnu slitlagi. Þetta eru vellirn-
ir i Keflavik, i Reykjavik og á
Akureyri. Hinir vellirnir tuttugu
og átta eru allir meö grófu yfir-
lagi og þekkja menn þaö gjörla,
þeir sem fljúga, aö ástandiö á
þessum völlum er oft slæmt.
Einkum er þaö aurbleyta og ryk
sem gerir þá varasama.
Úr malarvöllum rýkur yfirlagiö
á þriggja til fjögurra ára fresti og
þarf þá aö bera ofan i vellina aft-
ur. Aö mati Flugráös er
kostnaöurinn viö þetta mikla viö-
hald, lélegu vallanna, allt of
mikill. Taliö er aö kostnaöur viö
endurnýjun hvers þessara valla
liggi á bilinu 15 til 50 milljónir i
hvert skipti.
Malarvellirnir fara auk þess
mjög illa meö skrúfubúnaö flug-
vélanna. Steinvölur og hnullung-
ar valda miklum skemmdum á
skrúfubúnaöi flugvélanna. 1
framhaldi af þessum skemmdum
koma fram óeölilega miklar
mótorskemmdir á flugvélum hér-
lendis. Skaöinn sem af þessu
hlýst, veröur ekki metinn tif fjár,
en er umtalsveröur á ári. Þá er
rétt aö bæta þvi viö, aö umtals-
veröar skemmdir koma fram á
skrokk vélanna árlega vegna
steinkasts.
I þessu sambandi má minna á,
aö þaö er almennt taliö, aö nef-
hjólsvélar séu ekki geröar meö
þaö fyrir augum aö lenda á
malarflugvöllum. Þetta hefur
komiö vel i ljós eftir aö menn hafa
fengiö reynslu af nýrri. hraö-
fleygari nefhjólsvélum, sem
teknar hafa veriö I notkun hér-
lendis. _K
Þá er rétt aö taka þaö I 2/
fram, aö malarvellirnir Lv
Bók um
stjórnarmyndunina:
Kaflaskipti í
togstreitunni
innan Sjálf-
stæðisflokksins
Út er komin hjá Bókaút-
gáfunni Erni og örlygi bókin
Valdatafl i Valhöll eftir blaöa-
mennina Anders Hansen og
Hrein Loftsson. 1 bókinni er
greint frá átökum i Sjálfstæöis-
flokknum á liönum árum, sagt
frá togstreitu þeirra Gunnars
Thorodsens og Geirs Hallgrims-
sonar er náöi hámarki viö
stjórnarmyndunina i febrúar á
þessu ári. Bókin mun eflaust
vekja mikla athygli, þar sem
þar er greint frá nýliönum póli-
tiskum atburöum og veröur hún
aö skoöast veröugt innlegg i þær
umræöur er fylgt hafa i kjölfar
siöustu stjórnarmyndunar.
Höfundar hafa haft greiöan
aögang aö ýmsum
upplýsingum, sem hingaö til
hafa veriö á fárra vitoröi.
A blaöamannafundi, sem
haldinn var i tilefni aö útkomu
bókarinnar, sögöu höfundar,
aöspuröir, aö þeir heföu valiö þá
frásagnaraöferö aö segja hlut-
laust fr á og gæta þess aö taka
ekki afstööu eöa dæma. Þeir
reyndu eftir fremsta megni aö
lýsa deilum i rööum sjálfstæöis-
manna án þess aö gera upp á
milli hinna tveggja arma i
flokknum.
Astand flugvalla viös vegar um landiö er afar bágboriö. Bundiö slitlag
hefur veriö boriö á fæsta þeirra og nú er enn skoriö niöur fjármagn til
flugmála.
Niðurgreiðslur á
þessu ári nema nú
14 milljörðum króna
8 milljarðar i
útflutningsbætur
— kerfið þungt í vöfum
Fyrir skömmu lagöi Vilmundur
Gylfason fram fyrirspurn á
Alþingi um niöurgreiöslur og út-
fiutningsbætur úr rikissjóöi á
fyrstu niu mánuöum ársins 1980.
Einnig spuröist hann fyrir um
feril þessara fjármuna, viötak-
endur og hvenær þeir kæmu I
hendur endanlegra viötakenda.
1 svari fjármálaráöherra kom
fram, aö greiöslur úr rikissjóöi til
niöurgreiöslna á timabilinu
janúar-september 1980 nema nú
16 653 271 þús. kr. og eru þar
meötaldar greiöslur i lifeyrissjóö
bænda 900.000 þús. kr. og
1.379.967 sem greiddar voru
vegna ársins 1979 og gjaldfæröar
á þvl ári. Niöurgreiöslur á þessu
ári nema þvi nú þegar rúmum 14
milljöröum króna.
Um f járhæö útflutningsbóta segir
I svari fjármálaráöherra aö
greiöslur úr rikissjóöi nemi á
sama timabili 8.109.182 þús. kr. og
er þá innifalin heildarfjárhæö
vegna vaxta og geymslugjalds
vegna verölagsársins 1979 sem
nemur 34.098 þús. kr.
Um afgreiösluferil niöur-
greiöslna segir i svari fjármála-
ráöherra, aö söluaöilar sendi
reglulega niöurgreiöslureikninga
til Framleiösluráös landbúnaöar-
ins, sem safnar þeim saman frá
mánudegi til föstudags i viku
hverri, en þá er gengiö frá
greiöslubeiöni til viöskipta-
ráöuneytisins, er afgreiöir
hana til rikisféhiröis fyrir lokun
næsta þriöjudag. Siöan liöur ein
vika vegna tékkavinnslu á vegum
rikisbókhalds. r\
Skilyrði vegna aðstoðar ríkisins við Flugleiðir:_____
UÓST ER AÐ RÍKISSTJÓRNIN GETUR DREGIÐ
l)R EÐA AUKIÐ VID ÞAU SKILYRÐI SEM
SETT ERU OG OG ÆTLAR SÉR AÐ GERA ÞAÐ
— ummæli samgönguráðherra benda til að svo muni verða
Umræðurnar um málefni Flug-
leiða halda áfram. Stjórn fyrir-
tækisins hefur lýst sig sammála, I
veigamiklum atriðum, þeim
skilyrðum, sem sett hafa veriö og
væntanlega fer að sjá fyrir
endann á málinu. Bægslagangur
Ólafs Ragnars Grimssonar og
fjármálaráðherrans Ragnars
Arnalds, sem svo mjög setti svip
sinn á umræðurnar fyrr I haust er
fyrir bi og annað hljóð i strokkn-
um nú. Eins ogkunnugt er fjallaði
fjárhags- og viðskiptadeild Efri
deildar Alþingis um málið í vik-
unniog gerði Kjartan Jóhannsson
ma. grein fyrir þvi þá, af hverju
hann setti fram sérstakt minni-
hlutaálit vegna afgreiöslu
nefndarinnar á málinu.
Fyrirsjáanlegt er að frumvarp
rikisstjórnarinnar vegna málefna
Flugleiöa veröur samþykkt i
þeirri mynd, sem þaö er I nú. I þvi
er gert ráö fyrir þvi, aö rikis-
sjóöur greiöi hallann af Noröur-
Atlanzhafsflugi félagsins i þrjú
ár, eða til ársins 1983. Rlkissjóður
ætlar sér aö fjárfesta meira i
fyrirtækinu. Rfkisstjórnin ætlar
aö veita fyrirtækinu fyrirgreiðslu
vegnalána, aö upphæö 12milljón-
ir bandarikjadala, auk annarra
smágreiöa, sem rikisstjórnin
býðst til aö gera fyrirtækinu. Þá
er og gert ráð fyrir þvi, aö hlutur
starfsfólks i fyrirtækinu aukist,
eignar- og stjómunarhlutur þess.
Pólitiskt er þaö athyglisverö-
ast, I ljósi yfirlýsinga forsvars-
manna Alþýöubandalagsins, aö
einkafyrirtækið Flugleiöir er ekki
aöeins styrkt, meö fjárframlög-
um úr rikissjóöi, heldur býöst
rikisstjórnin til aö greiöa halla-
reksturinn á Amerikufluginu.
Rlkisstjórnin býöst til aö greiöa
niöur flugfarmiöa . ameriskra
túrista. Þaö er heldur betur að
alþjóöahyggjan er farin aö setja
spor á gjöröir rikisstjórnarinnar.
Þetta er aö visu þekkt úr öörum
framleiðslugeira, landbúnaöar-
geiranum, en fyrr má nú rota en
dauörota. Flestir eru sammála
um aö matargjafirnar oni útlend-
ingana sé nóg, en aö greiöa nibuy
túristareisur þeirra lika. Þa
keyrir um þverbak.
Kjartan Jóhannsson formaöur
Alþýöuflokksins geröi sérstak-
lega grein fyrir afstööu sinni og
Alþýöuflokksins I máhnu. Hann
lagöi áherzlu á þrjú atriöi þegar
hann tók til máls I Efri deild. í
fyrsta lagi lagöi Kjartan áherzlu
á þaö, aö stefnumörkun I flugmál-
um heföi ekki boriö á góma þrátt
fyrir þaö aö ráöamenn heföu gefiö
yfirlýsingar um þaö, að samband
okkarviðumheiminn væri I hættu
ef illa færi fyrir Flugleiöum.
Auövitaö væri eölilegast aö veita
Flugleiöum stundarfyrirgreiöslu,
en taka svo flugmálin eöa
samgöngumálin upp i framhaldi
af þvi og marka þar skýra stefnu.
Þetta virðist rikisstjórninni
ofraun.
í öðru lagi benti Kjartan á þaö,
aörikisstjórnin heföi ekki aögang
aö reynslu óháöra aöila, meö
sérþekkingu á sviöi flugrekstrar
eöa flugmarkaösmála, aöila sem
gætu gefiö ráö um þaö hvernig
bregöast skuli viö miöaö viö
forsendur langtima stefnumót-
unar I flugsamgöngumálum.
Hér er vissulega komiö inn á
meira uppbyggjandi umræöu-
punkt, en þann sem Ólafur
Ragnar Grimsson og hans fylgis-
menn hafa tekið. Slik sérfræöi-
ráögjöf, sem Kjartan t^lar um,
ætti aö veröa fyrirtækinu til góös
og gæti komiö ráöamönnum aö
gagni viö stefnumótun i flugmál-
um til lengri tima, ef þeir heföu
rænu á aö leita til slikra aöila.
Steingrimur Hermannsson
reyndi, sem samgöngumálaráö-
herra, aö gera hreint fyrir sinum
dyrum og rifjaði þaö upp fyrir
mönnum, I ræðu sinni, aö ný
stefna i flugmálum hefði verib
mörkuö áriö 1975! Kjartan
svaraði þessum vangaveltum
Steingrims d þá lund, aö margt
heföi gerzt I flugmálum siöan 1975
og þær ákvarðanir, sem teknar
voru þá væru eins konar söguleg
heimild. Ráöin frá ’75 dygöu ekki
áriö 1980.
Þá vék Kjartan aö þeirri sér-
Kjartan Jóhannsson
stööu sem hann heföi tekiö i
fjárhags- og viðskiptanefnd Efri
deildar vegna þeirra skilyrða,
sem Alþingi hefur hugsaö sér aö
setja vegna væntanlegrar fyrir-
greiöslu. Hann sagöi, aö þegar
skilyröi væru sett, yröu þau að
vera einhlit, tæmandiog án ailra
eftirkaupa. Væru skilyröin sett i
alvöru, ætti aö setja þau I lög.
Kjartan lagöi áherzlu á þaö, aö
Alþingi gengi þannig frá málun-
um, aö framkvæmdavaldið gæti
ekki dregið úr, eöa aukið viö
skilyröum, allt eftir þvl hvernig
pólitlskir vindar blésu, eöa allt
eftir þvi hver þrýstingur væri á
framkvæmdavaldið.