Alþýðublaðið - 20.01.1981, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 20. janúar 1981.
Erlend lán 1
hver ákvæði væru þess efnis i
skuldabréfunum, sem gerðu ráð
fyrir lækkuðum vöxtum ef vext-
ir lækkuðu almennt á breskum
lánamarkaði. Seðlabankastjóri
sagði, að ekki væri slik ákvæði i
skuldabréfunum, en við gætum
hins vegar keypt upp lánin, ef
svo færi.
A undanförnum árum hefur
rikissjóður stöðugt aukið hlut-
deild sina i lifeyrissjóðum
landsmanna. Lánveitendur i
þessu tilfelli eru ýmsir lifeyris-
sjóöir og tryggingafélög i Bret-
landi. Seðlabankastjóri var
spurður, hvort þetta væri ekki
að flytja vandamálin i efna-
hagsmálum.okkar út fyrir land-
steinana. Jóhannes Nordal
sagði, að auövitað væri verið að
dreifa þarna ákveðnum vanda
og mætti orða það svo, væri ver-
ið að velta vandanum yfir á
komandi kynslóðir, ,,en þetta
gildir um allar lántökur, við er-
um alltaf að leggja byrðir á
framtiðina á þennan hátt og það
er meginatriöi, að þessu fé verði
vel varið,” sagði hann. En eins
og áður segir er láninu ætlað að
fjármagna „Ýmsar almennar
framkvæmdir á vegum rikis-
ins.”
Um sykuriðnað 1
og hefur t.d. söluverð á hrásykri
á uppboösmörkuöum erlendis
rúmlega þrefaldast á sl. 12
mánuðum. t áliti starfshópsins
kemur m.a. fram, aö söluverð á
sykri, frá verksmiöju hérlendis
þurfi að vera hærra en um 400
kr/kg, en það verð telst hátt
miðað við meðalinnflutnings-
verð undanfarin 10 ár.
Til að jafna þær miklu sveifl-
ur sem eru á sykurveröi er lik-
legt að setja yrði lög um tak-
mörkun og tollun á innflutningi
sykurs.
Ráöuneytiö hefur komiö
niðurstöðum starfshópsins á
framfæri við Ahugafélag um
sykuriðnað h.f. jafnframt þvi
sem umsögn hans er til athug-
unar i ráðuneytinu. Mun ráöu-
neytið innan tiðar taka afstöðu
til þess, hvort ráðlegt teljist að
islenska rikið veröi aöili aö
byggingu og rekstri sykurverk-
smiðju.
Sjómenn 1
skiptum. beir vildu láta reyna á
það hvort ekki mætti leysa málin
með frjálsum samningum.
Þar sem rikisstjórnin hefur
haft bein og óbein afskipti af kjör-
um sjómanna undanfarið, bæði
með ákvörðun fiskverðs og eins
t.d. þegar oliugjald hefur verið
hækkað ætti það ekki að vera of-
verk rikisstjórnarinnar nú að
kippa lifeyrisréttindamálum
bátasjómanna i liðinn. Eða hvað?
>£ Bílbeltin
hafa bjargað ilsg11*"
fi.
SKiPAUTGCRB RÍKISINS
MS Baldur fer frá
Reykjavík þriðju-
daginn 27. þ.m. til
Breiðaf jarðarhafna.
Vörumótfaka til 26.
| þ.m. |
-
spörum
RAFORKU
spörum
RAFORKU
\ Ö,
. >9 e
Bálför föður okkar
Steingrims Guðmundssonar
Prentsmiðjustjóra
fer fram frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 21. janúar kl.
15.00.
Margrét Steingrimsdóttir
Kristjána Steingrimsdóttir
Laus staða
Staða styrkþega við Stofnun Arna Magnússonar á tslandi
er laus til umsóknar.
Laun samkvæmt launakeríi starfsmanna rikisins.
Umsækjendur skulu láta fylgja umsókn sinni rækilega
skýrsluum visindastörf þau er þeir hafa unnið, ritsmiðar
og rannsóknir svo og námsferil sinn og störf.
Umsóknir skulu sendar menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, 101 Reykjavik, fyrir 14. febrúar nk..
Menntamálaráðuneytið, 14. janúar 1981.

Þriðjudag 20. janúar kl. 20.30
Finnski pianóleikarinn RALF GOTHÓNI
leikur. Á efnisskrá eru pianósvitur eftir
Leos Janacek (Grónar götur) Einojuhani
Rautavaara (2. pianósvita) og Modest
Mussorgski (Myndir á sýningu.
Verið velkomin
NORRÆNA
HÚSIO
Blaðburðarbörn óskast á
eftirtalda staði STRAX
Skipasund — Efstasund
Kleppsvegur—Sæviðarsund
Barónsstigur — Eiriksgata — Leifsgata -
Egilsgata — Mimisvegur—Þorf innsgata.
Hjarðarhagi — Kvisthagi — Fornhagi.
Alþýðublaðið Helgarpósturinn
Sími 81866
ÚTB0B
Hitaveita Akraness og Borgarfjarðar
óskar eftir-tilboðum i vikurflutning vegna
aðveitu, Seleyri, Akranesi. útboðsgögn
verða afhent á Verkfræðistofunni Fjarhit-
unh/f, Álftamýri9, Reykjavik, Verkfræði-
og teiknistofunni s/f, Heiðarbraut 40,
Akranesi og Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsen, Berugötu 12, Borgarnesi,
gegn 200 króna skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hita-
veitu Akraness og Borgarfjarðar, Haðar-
braut 40, Akranesi, þriðjudaginn 10.
febrúar 1981, kl. 15.30.
Ráð til raforkusparnaðar:
Rafmagnsnotkun
1. Rafmagnsnotkun
1. Temjum okkur hagsýni i
notkun rafmagns.
2. Reiknum út orkunotkun raf-
tækja.
3. Spörum meö hitastillinum.
4. Hvar sparast mest?
5. Fylgjumst meö rafmagnsmæl-
inum.
1. Temjum okkur hagsýni i notk-
un rafmagns á heimilinu og
munum, aö notkunarvenjur
okkar ráða þvi að miklu leyti
hver eyöslan er, og þar meö út-
gjöldin. Raforkunotkun til ljósa
og annarra raftækja fer að
sjálfsögðu einnig eftir fjöl-
skyldustærð, flatarmáli ibúöar,
ásamt fjölda og tegundum raf-
tækja. Þvi getur rafmagns-
notkun i einstökum ibúöum
vikið mjög frá meðaltali. 1 ein-
býlishúsi eru til jafnaðar notað-
ar um 5000 kWh/á ári og i ibúð i
fjölbýlium 2500-3500 kWh/á ári.
2. Örkunotkun raftækis fer eftir'
afli þess og þeim tima, sem
tækiö er I sambandi. Aflið er
gefið upp i wöttum (W) á
merkiplötu á botni eða bakhliö
tækisins. Orkunotkunin er
reiknuö með þvi að margfalda
aflið i wöttum með þeim tima
sem tækið er i sambandi.
Ein 100 W (100 kerta) ljósapera
x 1 klst. = 100 wattstundir eöa
0,1 kWh (kilówattstund). (1000
wattstundir = 1 kWh). — Þessi
reikningaaðferð dugar ekki
þegar tæki eru búin hitastilli
(t.d. isskápur, bökunarofn),
eöa þrepastilli (eldavél).
3. Hitastillirert.d.á bökunarofni.
Þegar þvi hitastigi er náð sem
stillt er á, slokknar á tækinu.
Þess vegna er mikilvægt aö
stilla strax rétt. Þannig spar-
ast orka.
Með þrepastilli á tæki, t.d. elda-
vél, má minnka afliö, sem
notað er. Stilliö þvi ekki á hærri
straum en þarf. Ekki er hægt
að reikna út raforkunotkun
stillanlegra tækja eftir upplýs-
ingum á merkiplötu og notk-
unartima, en framleiðendur
gefa oft upplýsingar um meöal-
orkunotkun.
4. Mestur árangur næst meö
sparnaði I orkufrekustu tækj-
unum, eins og þurkkara, upp-
þvottavél, frystikistu, eldavél,
bökunarofni, þvottavél, isskáp
o.s.frv. Þeir sem hita hús sin
meö rafmagni geta sparað
mjög mikið með lækkun inni-
hita, bættri einangrun o.fl.
5. Við getum fylgst með raforku-
notkun heimilisins með þvi að
lesa reglulega á rafmagns-
mælinn.
Sigurður Þór Guðjónsson skrifar um tónlist y
RÚMANTlK
Til er tvenns konar rómantik,
jákvæð og neikvæö. Jákvæð er
sú rómantik sem þráir frelsi frá
fjötrum. Það hugarfar sem
vinnur gegn óréttlæti, hatar
kúgun, andæfir grimmd og fyr-
irlitur heimsku en berst fyrir
betri heimi. Hún eflist af ást á
lifinu og velvild til náungans
vegsamar bjartsýni og sam-
hjálp. Þetta er rómantik Schu-
berts og Schumanns og nitjándu
aldar. Hugsjón hennar er fram-
þróun.
En neikvæð er sú rómantfk
sem kæfir þroska, myrkvar
skilning, heftir þel og vamar
vilja. Aflvaki hennar er eigin-
gimi, ótti,hroki og bölsýni. Hún
skapar kulda og hörku I mann-
heimi. Þetta er rómantik tólf-
tónatækninnar og tuttugustu
aldar. Inntak hennar er trú-
leysi.
1 minum huga voru skapendur
Vinarskóla siðari hreinir
rómantikerar sem eins og
kynslóð þeirra höfðu misst von á
möguleika menningarinnar.
Það volæöi náði hámarki i fári
nasismans og hrunadansi
heimsveldanna. Þó voru þeir
þremingar mjög ólikir inn-
byrðis. Schönberg 'var þeirra
hraðsviraöastur, eins konar
tónrænn svartagaldursmeistari,
enda varð hann að nokkru leyti
fyrirmynd Thomasar Manns I
þeim ódauðlega Doktor Fástus.
Alban Berg var aftur á móti svo
viökvæmur aö hann tærðist upp
og dó af þvi einu að vera til,
dálitið eins og ólafur Kárason.
Af þessum mönnum var Webern
sá eini er eygði vonarglætu og
hafði mest áhrif á tónlist eftir-
striösáranna. Það er eftir-
tektarvert að endurnýjunar-
máttur tónlistarinnar á þessari
öld kom ekki frá þýskum lönd-
um heldur annars staöar frá.
Edda Erlingsdóttir hélt sina
fyrstu pianótónleika um
áramótin fyrir troðfullu húsi að
Kjarvalsstöðum. Fyrir hlé lék
hún verk eftir Schönberg, Berg
og Webern en eftir hlé tónlist
eftir Schubert og Schumann.
Edda var köld og sundurgrein-
andieins og öreindatalva i verk-
um Vinarbúanna en þeir gerðu
lifið verra en það er i raun. Og
mér fannst ansi gott og heiðar-
legt af Eddu að gera þá ekki
betrien þeir voru. En það runnu
á mig tvær grimur er ég heyröi
þetta analyti'ska hugarfar litt
dulbúið i' tónlist Schuberts og
Schumanns. Að minu viti breyt-
ast fagrar dyggðir i yfirsjónir ef
þeim er beitt i kringumstæöum
þar sem þær eiga ekki við.
Rómantískir spámenn sem sjá
sýnir eins og Schubert og Schu-
mann vitrast allt I blámóðu og
mistri.
Kjarni rómantikur af þessu
tagi er einmitt hið óræða, óljósa
og óhöndlanlega eins og sjálfar
hugmyndimar um frelsi og
hamingju sem hvergi eru til
nemaí hillingum mannshugans.
Jafnskjótt og paradis er fundin
breytist hún i eyðimörk. Það er
ein villa okkar tima að leggja
áherslu á hiö skira, heiðríka og
klassiska i rómanriskri list sem
oftast var aðeins andartaks bil-
un á sálinni. En við erum orðin
svo köld og klár að ekki er nein
sál til að bila. Þaö sem okkur
vantar i list nútimans er ekki
meiri hyggindi. Okkur skortir
meiri demón, frumlegri skynjun
og óhræddari könnun. En fyrst
og fremst þörfnumst við nýrra
og óvæntra opinberana.
Sigurður ÞórGuðjónsson.