Alþýðublaðið - 20.01.1981, Blaðsíða 1

alþýöU" Með eða móti hvariii? Á ársafmæli sovésku innrásarinnar
blaóíö m iivurju • — Sjá leiðara bls. 3 ; í Afganistan — sjá grein bls. ,3

SeOlabankastjóri hefur nú fyrir hönd fjármálaráðherra, Ragnars
Arnalds, undirritaO lán aö upphæO 225 miiljónir nýkróna. Þaö
kemur hins vegar i hlut næstu kynslóöar aö greiöa upp lániö þar
sem þaö er afborganalaust til ársins 2016.
Ný stefna í erlendum lántökum:
Lán tekin afborgunarlaust
til langs tíma, næstu kyn-
slóðir borga brúsann
i morgunpóstinum i gær,
mánudag, vakti Olafur Ragn-
arsson, fyrrv. ritstjóri Visis, at-
hygli á þeirri frétt siðast liðinn-
ar viku, sem hann taldi merki-
legasta og hefði þó farið undar-
lega hljótt i f jölmiðlum, að hans
mati. Hann átti við lán það, sem
var undirritað i Lundúnum þann
14. janúar sl af Jóhannesi Nor-
dal fyrir hönd rikisstjórnarinn-
ar.
Lánið, er eins og Olafur hélt
fram i morgunpóstinum sér-
stætt, að þvi leyti, að lánstimi er
35 ár og greiðist það þá upp i
einu lagi að lánstima loknum
árið 2016. Vakin er athygli á þvi
i frétttilkynningu frá Fjármála-
ráðuneytinu, að lán þetta sé tek-
ið i samræmi við heimildir i lög-
um og ætlað til að fjármagna
ýmsar almennar framkvæmdir
á vegum rikisins.
Til að gefa fólki einhverja
hugmynd um upphæð þessa
láns, nefndi Ölafur i útvarpinu,
að fjárupphæðin öll nægði til að
kaupa litasjónvarpstæki á ann-
að hvert heimili i landinu og
kaupa nokkur þúsund smábila.
Hann sagði, að ef eitthvað væri
að ýta vanda á undan sér þá
væri það lán eins og þetta og er
óhætt að taka undir þá skoðun.
í samtali, sem blm. Alþýðu-
blaðsins átti við Jóhannes Nor-
dal,sagðihannaðlán þetta væri
með mjög löngum lánstima og
var eftir þvi leitað af okkar
hálfu. Afborganir eru engar á
lánstimanum heldur er lániö
greitt upp i heild i lok iánstim-
ans, en vextir greiðast árlega.
Lánið ber 14.5% ársvexti og
spurði blm. að þvi tilefni
seðbankastjóra að þvi
hvort ein-

Deila sjómanna og útvegsmanna:
Hvorki gengur né rekur
í samningaviðræðunum
— útgerðarmenn stfla uppá verk
fall — sjómenn uppá ríkisafskipti?
Aftur slitnaði uppúr með sjó-
mönnum og útvegsmönnum, Það
gerðist á laugardag, og nú viröist
ekkert blasa við sjómönnum ann-
að en verkfall, eins konar himna-
sending fyrir útgeröarmenn, sem
ella þyrftu að gera út flotann á
skrapveiöar tuttugu daga janúar
og februarmánuðar. Það eru lif-
eyrismálin sem allt strandar á og
af þvi tilefni spurðist Alþýðublað-
ið fyrir um þaö hjá Sjómanna-
sambandi íslands, hvað það væri
sem útgerðarmennirnir ættu
svona erfitt með að kyngja. Það
var formaðurinn, Óskar Vigfús-
son, sem varð fyrir svörum.
Það er rétt að taka það fram
vegna lifeyrissjóðsmála sjó-
manna, að bátasjómenn, þ.e.a.s.
sjómenn á vertiðarbátum og tog-
arasjómenn á minni skuttogur-
um, greiða nú i lifeyrissjóð, skv.
kauptryggingu á hvern úthalds-
dag. Þetta kemur þannig, út, að
sjómenn fá sem svarar rúmlega
fimmtiu þúsundum gamalla
króna, úr lifeyrissjóði sinum þeg-
ar þeir fara i land, þrátt fyrir
„félagsmálapakka”.
Óskar Vigfússon sagði að þetta
væri rétt með farið. Það væri
varla hægt að tala um lifeyrismál
sjómanna kinnroðalaust. Óskar
sagði: „Þegar bátasjómenn
gengu i lifeyrissjóð um 1970 var
gengið þannig frá iðgjaldamál-
'um, að tekið var hlutfall af kaup-
tryggingu eins og hún var i
desember og hefur þvi verið hald-
iö áfram, að miða upphæðina við
kauptryggingu, eins og hún er i
desember hvert ár. Þetta viður-
kenna allir að er meingölluð regla
og þvi er það sem við leggjum
mikla áherzlu á það að fá ákvæð-
um hér að lútandi breytt.
Sú viðmiðunartala af kaup-
tryggingu, sem notuð er til grund-
vallar útreikningum lifeyris-
sjóðsiðgjalda er 80% af kaup-
tryggingu pr. úthaldsdaga. Með
aukinni verðbólgu og miðað við
það að greiðslur eru ákveðnar
einu sinni á ári, þ.e.a.s. i desem-
ber, þá er auðsætt að veruleg
skerðing verður á iðngjöldum á
hverju ári. Þá ber að geta þess,
að úthaldsdögum hefur stórlega
fækkað, eftir að stjórnvöld sáu sig
knúin til þess að takmarka fisk-
veiðar. Þetta helur haft i för með
sér að sjómenn greiða minna i
sinn lifeyrissjóðen efni standa til.
Ástæðan er einfaldlega sú að út-
gerðarmenn, sem greiða á móti
sjómönnum til sjóðsins, telja sig
ekki geta greitt, t.d. al' brúttó-
launum sjómanna.
Upprunaleg krafa sjómanna i
núverandi viðræðum var sú, aö
allir sjómenn sætu viö sama borð
hvað varðar lifeyrisgreiðslur, en
þetta hafa útgerðarmenn ekki
viljað hlusta á. Það tilboð sem
þeir hafa gert sjómönnum er, aö i
staðþess að endurskoða greiðslur
einu sinni á ári, þá skuli greiðslur
endurskoðaðar ársfjórðungslega.
Sjómenn hafa ekki taliö sig geta
samþykkt þetta og hafnað þessari
lausn.
Siðasta tilboð sjómanna i mál-
inu,sem lagt var fram stuttu áður
enuppúrslitnaði.á laugardaginn,
fólst i þvi, að gréiðslur skyldu
miðast við lágmai-kskauptrygg-
ingu eins og hún væri á hverjum
tima og tæki breytingum árs-
fjórðungslega. Auk þess kæmu til
breytingar, sem ættu að tryggja
sjómönnum rétt til að greiða lif-
eyrisgjöld af heildarlaunum i
áföngum á næstu fjórum árum.
Gert var ráð fyrir að greitt yrði af
70% heildarlauna i ár, af 80%
heildarlauna 1982, af 90% heildar-
launa árið 1983 og að lokum 100%
árið 1984. Með þessu töldu sjó-
menn slá verulega af kröfum sin-
um, en eins og áður er sagt. Út-
gerðarmenn neituðu og við-
ræðurnar sigldu i strand.
Það er i sjálfu sér furðulegt að
útgerðarmenn skuli ekki fást til
þess að viðurkenna þá staðreynd
að tekjur sjómanna og þar af leið-
andi lífeyrisíðgjöld skuli vera
ákvarðaðar af heildarlaunum.
Sjómenn byggja afkomu sina á
aflamagninu sem berst að landi
en ekki á kauptryggingu, og þvi
eðlilegt að nota sömu forsendur
og notaðar eru þegar laun eru
greidd og þegar lifeyrisgjöld eru
innheimt.
ÓSKAR Vigfússon var að þvi
spurður hvort þaö væri ekki rétt
að verkfall sjómanna kæmi út-
gerðinni hreinlega vei eins og
aflatakmörkunum væri np hátt-
að. „Það má ef til vill segja að
verkfall komi þeim vel, en þetta
er eina leiðin sem viö getum far-
ið. Oll ytri skilyrði hala snúist
okkur i óhag.” Óskar benti hins
vegar á það, að stöðvaöist íiski-
skipaflotinn þá stöðvaöist öll fisk-
vinnsla um leið þannig að þá væri
liklegt að þriðji aðili teldi sig
nauðbeygðan til að gripa inn.
Óskar bætti þvi hins vegar við, að
sjómenn óskuðu ekki rjN
eítir rikisaf- ly
Nlðurstöður starfshóps
um sykuriðnað:
Brú yfir Önundarfjörð:
Bágt vegaástand í Önundarfirði stórbætt með brú
Vegna mikilla
verðsveiflna
verður arðsemi
íslenskrar-
sykurverk
smiðju mjög
háð að-
föngum á
hverjum tíma
Um skeiö hefur verið i at-
hugun hjá starfshópi á vegum
iðnaöarráðuneytisins skýrsla
frá finnska fyrirtækinu Finnska
Socker A/B, sem fyrirtækiö
hefur unnið að ásamt Ahuga-
félagi um sykuriðnað h.f.
Starfshópurinn hefur nú skilað
áliti til ráðuneytisins.
1 niðurstöðum starfshópsins
kemur fram, að arðsemi is-
lenskrar sykurverksmiðju
veröur á hverjum tima mjög
háö verði á aðföngum til sykur-
framleiðslu og söluveröi hvit-
sykurs. Miklar verðsveiflur
hafa einkennt r^.
sykurmarkaðinn ly'
| í fréttabréfi Vegagerðar rikis-
ins, desemberhefti, er greint frá
brúarframkvæmdum við ön-
undarfjörð. Hér er um að ræða
fjárfrekustu framkvæmdir sér-
verkefna sem ráðist var i á s.l. ári
i Vestfirðingafjórðungi. Hér fer á
eftir grein sú sem birtist i frétta-
: bréfi Vegageröarinnar:
1 vegaáætlun 1979 er gert ráð
fyrir að vinna vérkið á þremur
árum 1979, 1980 og 1981 og virðist
það ætla að standast.
I vegaáætlun sem samþykkt
var i mars 1977 er ákveðin fyrsta
fjárveiting til vegar um önundar-"'
fjörð 1979. Þá hafði lengi verið
ljóst að vegakerfið i önundarfirði
var mjög báborgið. Vegurinn
fyrir fjörðinn var bæði burðarlit-
ill, snjóþungur og krókóttur.
Veltu menn þvi mikið fyrir sér,
hvernig ætti að endurbyggja veg-
ina. Mesta vafamálið var hvort
fara ætti fyrir fjörðinn með aðal-
veginn eða yfir og þá hvar.
Veturinn 1978—79 voru, að
undangengnum rannsóknum,
gerðar samanburðarathuganir á
leiðum. Einkum voru athugaðar
þrjár leiðir, ein fyrir f jarðarbotn-
inn og tvær yfir fjöröinn. Niður-
stöður arðsemisathugunar urðu
þær að ysta linan væri hagkvæm-
ust og var hún endanlega valin á
útmánuðum 1979. Viö þessa vega-
gerð styttist leiðin isafjörð-
ur—Þingeyri um tæpa 6 km og
leiðin Flateyri—Holtsflugvöllur
um 10km,húnereftir styttinguna
um 10 km, eða nálægt helmingi
styttri en áður. 1979 var lagður 2.2
km langur vegur sunnan fjarðar
af gamla veginum 1
yfir ós Bjarnadalsár og að sjó
utan við Holt 2. Auk þess var Val-
þjófsstaðavegi breytt og lagður
l. 5 km spotti 2—3. Brú var byggö
á Bjarnadalsá 24 m löng. Loks
var lagður vegur niður að
væntanlegu brúarstæði norðan
fjarðar. Fjárveitingar voru 86
m. kr. i veginnog 40m.kr. i brúna.
Þessar fjárveitingar voru ekki af
sérverkefnum.
1 sumar var svo lagður vegur
yfir fjörðinn sjálfan um 1 km og
byggð brú 80 m löng. Þar sem
vegurinn liggur yfir f jörðinn heita
Vöðog er þar svo grunnt að i stór-
am fjörum flæðir að mestu leyti
útaf þvi svæði sem vegurinn ligg-
ur um, nema smáál þar sem
brúnni var valinn staður, en hann
er þó á fjöru væður á vöðlum.
Botninn er i kóta nálægt -0.5 og
veghæð +2,8. Fyllingarhæð er þvi
um 3 til 3.5 metrar lengst af, en
mun hærri við brúana.
Til þess að vinnu yrði lokið á
skikkanlegum tima i sumar var
ljóst að byrja þurfti snemma og
nota timann sæmilega vel. Efnis-
námi var þannig háttað að fyll-
ingarefni átti að taka úr skriðu
norðan fjarðar, en burðarlagsefni
sunnan fjarðar. Mest af grjótinu i
grjótvörn var tekið úr sömu
skriðu og fyllingarefnið, var það
sorterað frá um leið og þvi var ýtt
fram.
Vinnutilhögun við brúargerðina
var i stórum dráttum þannig að
búið var til plan i brúarstæðinu
um 20 m breytt og vel lengd
brúarinnar. Þetta plan var notaö
fyrir vinnuaðstöðu. Staurar i
undirstöðu reknir niður i gegn um
það og uppsláttur undir yfirbygg-
ingu brúar settur á það. Um leið
og þetta plan var gert var gengið
frá grjótvörn við stöpla brúar.
Grafið var fyrir grjótvörninni við
stöplana og raunar við alla leiði-
garðana.
Um miðjan april byrjaði vega-
vinnuflokkur við gerð plansins og
jafnframt var komið fyrir grjót-
vörn við stöpla. Við gröftinn og
útlangingu grjóts var notaður
Priestmankrani vegagerðarinn-
ar. A sama tima vann brúar-
vinnuflokkur við að steypa niður/
rekstrarstaura, en þeir voru
steyptir á staðnum. Um 10 mai
gat niðurrekstur hafist og gerð
plansins lauk skömmu siðar.
Sami krani var notaður við niður-
reksturinn.
Eftir að gerð stöpla lauk losnaði
kraninn úr brúnni og var þá hafist
handa við leiðigarðana og jafn-
framt var ekið efni i vegfylling-
una utan við brúna, ekið var á
planinuöðrumegin brúarinnar en
brúarvinnuflokkurinn hafði plan-
ið hinu megin fyrir aðstöðu.
Þegar brúin var steypt var gerð
leiðigarða langt komin og aöeins
eftir um 300 m vegfylling, en það
var i lok júli.
Seinnipartinn i águst var svo
búið að rifa undan brúnni og
brúarvinnumenn farnir með sitt
drasl og var þá hægt að fara að
grafa undan brúnni. Efninu var
ýtt upp i fyllingu við brúarend-
ana. Grafiö var niður i uppruna-
legan botn (-1) en gert var ráð
fyrir að vatnið græfi siöan mun
lengra niður (-2---3).
10 september var siðan búið að
loka skaröinu i vegfyllingunni, og
hægt að aka yfir. Eftir það var
unnið við breikkun og hækkun á
fyllingu. Farvegurinn undir
brúnni grófst niður i kóta -3 við
millistöpul, en grynnkar að end-
um i báðar áttir.
Eins og sést á þessari upptaln-
ingu var hér um nokkuð samspil
að ræða á milli vegavinnu- og
brúarvinnuflokks og held ég það
hafi tekist allvel.
Heildarefnismagn i vegarkafl-
ann á Vestfjarðarvegi 1—4 (sjá
mynd) er um 175 þús rúmmetrar.
Á næsta ári 1981 þarf að ganga
frá veginum yfir fjörðinn og setja
á hann slitlag. Auk þess á að laga
veginn inn i fjörðinn að sunnan-
verðu, þannig að hann verði snjó-
léttari. Hinu megin veröur ekkert
gert, en sá kafli var verstur áður.
1 núgildandi vegáætlun er gert
ráðfyrir lOOm.kr i önundarfjörð
á næsta ári.