Alþýðublaðið - 28.02.1981, Blaðsíða 8

Tvær kvikmyndir um Dersú Uzala
sýndar í MIR-salnum
í STYTTINGI
Handbók bænda
1 siðastliðinni viku kom út hjá
Búnaðarfélagi Islands 31.
árgangur Handbókar bænda. Nýr
ritstjóri tók við bókinni s.l. haust,
'var það Olafur R. Dýrmundsson,
landnýtingarráðunautur
Búnaðarfélagsins. 1 formála að
bókinni skrifar Ólafur m.a.:
„Reynt hefur verið að hafa efni
Handbókarinnar sem fjöl-
breytilegast, en áhersla er lögð
á ýmiss konar handbókarupp-
lýsingar, i texta og töflum, um
hinar fjölmörgu greinar land-
1 búnaðar. Þannig hefur bókin
veriö færö nær þvi formi, sem
hún var i upphaflega. Margir
nýir þættir hafa verið teknir
upp, en annaö efni endur-
skoðað. Svo sem fram kemur i
efnisyfirlitinu hafa veriö
gerðar nokkrar breytingar á
niðurröðun og kaflaskiptingu,
og leitast hefur verið við að
dreifa auglýsingum um bókina
með hliðsjón af efninu. Sem
dæmi um nýja efnisþætti,
mætti nefna upplýsingar um
útgáfustarfsemi i landbúnaði,
leiðbeiningar um notkun
varnarefni á gróður, itarlegt
yfirlit og ýmsar gerðir búvéla,
leiðbeiningar fyrir áhugamenn
um loðdýrarækt og f iskrækt, og
greinar um tryggingamál land-
búnaðarins og forfallaþjónustu
i sveitum. Með köflum um hey-
verkun, búfjárrækt og búfjár-
sjúkdóma eru skrár um allt,
sem birst hefur um þau efni i
Handbók bænda siðast liðinn
áratug.”
Sjaldan hefur verið jafnmikið
efni i Handbókinni og nú, en hún
er 466blaösiður. Bókin var prent-
uð i Gutenberg og fæst hjá
Búnaðarféiagi Islands og kostar
55,- kr.
Kröfur L.M.F.
1 tilefni þess, að ár er liðið frá
útifundi þeim er L.M.F. hélt
til stuðnings kröfum sinum um
mötuneytismál vill sambandið
minna á að ekkert hefur gerst i
þeim málum. Þvi vill L.M.F.
leggja áherslu á eftirfarandi
kröfur:
1) að viðunandi mötuneytis-
aöstöðu veröi komið upp við
alla framhaldsskóla á landinu.
2) rikið greiði launakostnað við
mötuneyti þessi, og vill sam-
bandið minna á að rikissjóður
greiðir starfskröftum i mötu-
neytum kennara laun.
Þrátt fyrir stöðugar viðræður
við ráðamenn fjár- og mennta-
mála hefur ekkert gerst i málinu.
Sambandið er þvi orðið lang-
þreytt á aðgerðaleysi stjórn-
valda, eftir áraianga baráttu.
Arið 1902 fór rússneski land-
könnuöurinn Vladimir Arsenjev
i rannsóknarleiðangur um
Ússúri-landsvæðin i Austur-
Siberiu og hitti þá í fyrsta sinn
Dersú Úzala, veiðimann af kyn-
þætti Golda. Dersú geröist leiö-
sögumaður Arsenjevs um
óbyggðir og skóga þar eystra og
reyndist honum betri en enginn
oft þegar i álinn syrti, bjargaöi
reyndar lifi hans. Dersú jók
skilning Arsenjevs á hinni stór-
brotnu náttúru og viröingu fyrir
lögmálum skógarins, i senn
óbilgjörnum og mildum. Dersú
var fylgdarmaður Arsenjevs i
tveimur siðustu rannsóknar-
ferðum hans 1906 og 1907 og
tókst meö þeim mikil og einlæg
vinátta.
Vladimir Arsenjev lýsti siðar
þessum vini sinum i bókunum
,,A ferð um ússúri-lönd” og
„Dersú Úzala”. Maxim Gorki
bar mikið lof á þessar bækur og
Þriðjudaginn 10 mars n,k. er
lOmanna sóvéskur ballettflokk-
ur væntanlegur hingað tillands í
boði Þjóðleikhússins. t hópnum
eru margir af fremstu ein-
dönsurum nokkurra stærstu
óperu- og ballettleikhúsa Sovét-
ríkjanna, m.a. Bolsoj-leikhúss-
ins i Moskvu, Kiev-óperunnar,
Estonia-Ieikhússins I Tallin o.fl.
Ráðgerðar eru 4 sýningar í
Þjóðleikhúsinu, 11., 12., 13. og 15
mars.
Sovésku dansararnir koma
hingað til lands frá Stokkhólmi
en þeir hafa verið á sýninga-
ferðalagi um Danmörku, Noreg
og Svi’þjóð undanfarnar vikur og
hvarvetna sýnt við mikla
aðsókn og hrifningu.
í hópnum er dansarar starf-
andi við óperu- og ballettleikhús
í fjórum sovétlýðveldum, Rúss-
landi, Úkraínu, Grúsiu og Eist-
landi. Skal nú getið nokkurra
þeirra:
Frá Stóra leikhúsinu i Moskvu
(Bolsoj) koma m.a. Marina
Sidorova og Júri Vladimirov.
Þau hafa bæöi verið um árabil i
hópi fremstu eindansara við
leikhúsið og dansað fjöldann all-
an af hlutverkum, stórum og
smáum. Viðfrægur varð Vladi-
mirov fyrir tUlkun sina á hlut-
hafa þær notiö mikilla vinsælda
viða um heim um áratuga skeið,
enda þýddar á fjölmargar þjóð-
tungur. Einn þeirra mörgu, sem
las bækurnar um Dersú Úzala
fyrir um það bil fjórum ára-
tugum og fékk þegar áhuga á
gerð kvikmyndar eftir þeim,
var Japani nokkur er starfaði
þá sem aðstoöarleikstjóri við
Toho-kvikmyndaveriö
japanska. Þessi maður átti
siðar eftir að verða einn af
kunnustu kvikmyndaleik-
stjórum heims, sjálfur Akira
Kurosawa, en hin gamla hug-
mynd hans varð að veruleika,
þegar hann réðst sem leikstjóri
til sovéska kvikmyndafyrir-
tækisins Mosfilm. Kvikmyndin
um Dersú Úzala var fullgerð
1975 og hlaut strax mikið lof og
margvislega viðurkenningu og
verðlaun, en myndin var að
verulegu leyti tekin i skógum
Ússúri-héraðs, sem Arsenjev
verki ívans grimma i sam-
nefndri ballettkvikmynd sem
sýnd hefur verið hér á landi.
Hann hefur hlotið verðlaun i
alþjóðlegri samkeppni ballett-
dansara I Varna, Búlgariu, og
Moskvu.
Frá rfkisóperunni i Kiev
koma þau Alla Lagoda, Tatjana
Tajakina, Valeri Kovtun, Ljúd-
mila Smorgatsjeva og Sergei
Lúkin, allt dansarar i fremstu
röö. Þannig hefur Tatjana Taja-
kina t.d. hlotið verölaun i 5.
alþjóðlegu ballettkeppninni i
Moskvu og æskulýðshátið i
Berlin. Aðaldansari hennar,
Valeri'Kovtun, hlaut m.a. verð-
laun i alþjóðlegu ballettkeppn-
inni IVarna 1970 og hlaut silfur-
verðlaun i keppninni i Moskvu
1973, en árið 1977 sæmdi Dans-
akademian I Paris Valeri minn-
ingarverðlaunum V. Nisjinskis
sem besta dansara heims. Ljúd-
mila Smorgatsjeva og dans-
félagi hennar, Sergei Lúkin, eru
einnig i hópi helstu eindansara
við Kiev-öperuna og þau unnu til
verðlauna i alþjóðlegri keppni
dansara i Tókió 1978.
Frá óperu- og ballettleikhús-
inu I Novosibirsk koma Ljúbov
Gersjúnova og Anatoli Berdy-
sjev, bæði verðlaunahafar i
hafði kannað á sinum tima. Júri
Solomin, einn af kunnustu
leikurum Litla leikhússins
(Mali-teatr) i Moskvu fer með
hlutverk Arsenjevs i myndinni,
en Maxim Munzuk, reyndur
leikari við leikhúsiö i Túva, leik-
stjóri, höfundur og þjóðlaga-
safnari, leikur Dersú Úzala.
Kvikmynd Kurosawa um
Dersú Úzala var ekki sú fyrsta,
sem gerö var eftir frásögnum
Arsenjevs. I eigu MIR er kvik-
mynd, sem litlar upplýsingar
eru um aðrar en þær, að hún
mun vera um 30 ára gömul og
gerð undir stjórn Babajans og
Makarovs.
Báðar kvikmyndirnar um
Dersú Úzala veröa sýndar i
MIR-salnum, Lindargötu 48, 2.
hæð, á næstunni og mun vafa-
laust mörgum leika nokkur for-
vitni á að bera þær saman.
Eldri myndin verður sýnd
laugardaginn 28. febrúar kl. 15
og mynd Kurosawa laugardag-
inn 7. mars kl. 15.Fyrri myndin
er með skýringartexta á ensku,
hin siðari á islensku.
samkeppni dansara innan og ut-
an Sovétrikjanna, hún sigraði
t.d. I samkeppninni i Varna
1972.
Irina Dsjandieri og Viadimir
Duluhadze eru i hópnum, bæði
dansarar við rikisóperuna i
Tbiiisi, höfuðborg Grúsiu.
Frá Estonia-óperunni i Tall-
inn koma þau Elita Erkina og
Tiit Harm, bæði I hópi kunnustu
eindansara þar og hann við-
frægur, mjög fjölhæfur lista-
maður og jafnvigurá klassiskan
dans og nútimaballett.
Nokkrir sovésku dansaranna
sem núkoma hingaðvoru einnig
i hópi ballettfólksins, sem sýndi
i Þjóðleikhúsinu haustið 1972,
m.a. Júri Vladimirov, Ljúbov
Gersjúnova, Anatoli Berdysjev
og Tiit Harm.
Efnisskrá danssýninga
sovésku listamannanna verður
mjög fjölbreytt og samsett úr
atriðum ýmissa kunnra leik-
dansa, bæði sígildra og nýrra.
Sem dæmi má nefna tvidans úr
„Esmeröldu” eftir Pugni (Alla
Lagoda og Valeri Milin), adagio
úr „Þyrnirósu” Tsjaikovskis
(Ljúdmila Smorgatsjeva), at-
riði úr „Don Quixote” eftir
Minkus (Smorgatsjeva og
Sergei Lúkin), hluti úr 2. þætti
„Svanavatnsins” eftir Tsjai-
kovski (Ljúbov Gersjúnova og
Anatoli Berdysjev) og þættir úr
„Krossfaranum” eftir Adam.
Sem fyrr var sagt eru ráð-
gerðar 4 ballettsýningar i Þjóð-
leikhúsinu, sú fyrsta miðviku-
dagskvöldið 11. mars og siöan
12., 13. og 15. mars. Sala að-
göngumiða hefst 6. mars m.k.
Listviðburður i Reykjavík:
Sovéskar ballettstjörnur
á sviði Þjóðleikhússins
A RATSJÁNNI
Islendingar eru litiö gefnir fyrir
matematikk. Það má hverjum
manni vera ljóst, og þarf ekki
annaö en að benda á hversu illa
þjóðin tók þvi, aö vera talin, hér
um daginn. Og manntalning er
ekki eina mateamtikkin, sem Is-
lendingum er illa við. Takið eftir
þvi, að i hvert sinn, sem íslend-
ingur verður að nefna nákvæma
tölu.en þaö gerir hin venjulegi Is-
landsmann ekki ótilneyddur, þá
hefur talan alltaf formálann
„Hérumbil” „þvi sem nát”,
„rúmt reiknað” og svo fram-
vegis.
Fróðir menn vilja rekja þetta
hatur landans á nákvæmum töl-
um og öörum upplýsingum langt
aftur I timann. Þagall vill ekki
dónalegar, og nefna þær ekki sin
á milli.
En nýjasta dæmið um and-
styggð lslendinga á tölum og
talningu er skrefatalningin sem
svo mikiö hefur veriö rætt um upp
á sfðkastiö. Þar hafa margir lagt
orö I belg og ekki alltaf jafn gáfu-
lega. Sigurjón Pétursson
„borgarmálaleiðtogi Alþýöu-
bandalagsins”, eins og hann er
kallaður i Dagblaðinu I gær, er
ekki beinlinis á móti skrefa-
talningunni. Nei nei. En hann vill
fyrst fá aö vita, hvernig hún
verður framkvæmd! Fram-
kvæmd!? Þetta mál verður alltaf
flóknara fyrir okkur þessa ein-
földu menn, sem lærðum „reikn-
ing” I skóla, áður en farið var að
sóknarmenn I Framsóknarflokki
og Alþýðubandalagi fundu upp,
og köiluðu „niöurtalningu”.
(Fyrir þá, sem ekki hafa það á
hreinu, hvaö niöurtalning er, þá
vill Þagall geta þess hér að það er
það sem Bandarlkjamenn kalla
„countdown”, og praktiséra
menn það gjarnan fyrir tungl-
farir, i þvi landi).
„Niðurtalningin”, gerir simtöl
á Islandi geysilega visindaleg. Nú
vaknar sú spurning hvað gerist i
simaþjónustunni, ef einhver talar
svo lengi, að simteljarinn kemst
niður á núll. Liklega er lausnina
að finna I bandariskum visinda-
ævintýrakvikmyndum. Þar eru
hlutirnir venjulega hafðir þannig,
að innibyggt i allt, er það sem
Af niðurtalningu og niðurskurði
segja, hversu gamall þessi sjúk-
dómur er með þjóðinni, en vill þó
geta þess, að llklega hefur sjúk-
dómurinn komið fram I sinu
hreinasta formi á þessari öld,
þegar Jónasfrá Hriflu sagöi: „Ég
kærimigekkium aðhafa þaðsvo
nákvæmt”. Siðan hefur þaö verið
viðloðandi stjórnmálamenn á Is-
landi, að þeim finnast staðreyndir
kalla hann „stærðfræöi”.
Nú virðist af orðum Sigurjóns,
sem til séu margar talningarað-
feröir. Ekki bara 1.2.3.4...út i
hiö óendanlega. Eftir að hafa
hugsaö sig um nokkra stund
komst einn kunningi Þagals að
þeirri niðurstöðu, aö Sigurjón
vildi liklega þá tegund nýskap-
aðrar stærðfræði, sem fram-
kaninn kallar „self-destruct mec-
hanism”, en Þagall vill endilega
þýða það á islensku, sem „sjálfs-
eyðingarhvati”. Þegar málglaður
maður er búinn aö tala teljarann
niður á núll, kemur til kasta
„sjálfseyðingarhvatans”, sem
fer igang, meö þeim afleiðingum,
að simtóliö bráönar -i höndum
hins málglaða. Þannig er hægt að
koma i veg fyrir ofnotkun á sima
og munnræpu, emð niðurtáln-
ingu.
Að lokum vill Þagall endilega
vikja að myndinni, sem birtist
hér meö, en hún hefur ekkert að
gera með efni pistilsis hér að
ofan. Með mynndinni birtist eftir-
farandi texti: ,,.... þeir ágætu
munir sem fremsteru á myndinni
eru skornir af Sigurði”. (Tíminn,
27. feb. 1981) Þagall heföi gjarna
viljaö sjá Sigurö áður en munirnir
voru skornir af honum____Þagall
alþýðu-
blaðið
Laugardagur 28. febr.1981
KÚLTÚRKORN
| Ýmislegt á döfinni
í Norræna húsinu
Ýmislegt verður á döfinni i
| Norræna húsinu vikuna 2.—8.3.,
fyrirlestrar, kvikmyndasýning og
bókakynning.
Norræna húsið hefur boðið
hingað Hans Fredrik Dahl frá
ilNoregi, en hann er menningar-
j málaritst jóri við Dagbladet i
Osló. Hans Fredrik Dahl er fædd-
ur 1939 og sagnfræðingur að
mennt. Hann hefur skrifað nokkr-
ar bækur, þar á meðal bókina
„Kringkastningens historie i
Norge”.
| Hér heldur hann tvo fyrirlestra:
Þann fyrri þriðjudaginn 3. mars
kl. 20:30 og nefnist hann „Mass-
j mediedebatten i Norge”, hinn
3 siðari fjallar um stefnur i sagnrit-
un i Noregi i dag eða „Nye
I tendenser i norsk historieskrivn-
: ing” og verður föstudaginn 6.
mars kl. 17:15.
Einnig er von á sænska kvik-
I myndaleikstjóranum Stefan Jarl.
Hann heldur fyrirlestur i
Norræna húsinu fimmtudaginn 5.
mars kl. 20:30, og ræðir þar um
kvikmyndagerð sina og mynd hans
„Förvandla Sverige” verður
sýnd, en hún fjallar um lifsskil-
yrða okkar. Stefan Jarl er einkum
iþekktur fyrir samfélagsádeilu i
kvikmyndum sinum. I myndun-
um „Dom kallar oss mods” og
„Ett anstandigt liv” tekur hann
fyrir Bf ungra eiturlyfjaneytenda.
Þessar tvær myndir ásamt sið-
ustu stuttu mynd hans „Memento
mori” verða einnig sýndar i til-
efni af heimsókn Stefans Jarls til
Islands. I Regnboganum I
Reykjavlk 4.—8..3., á Egilsstöð-
um 28.2—1.3., og á Akureyri 1.3.
Sýning á „Dom kallar oss
mods” verður fyrir blaðamenn i
Regnboganum föstudaginn 27.2
kl. 16:00.
Það eru Fjalakötturinn, sænska
sendiráðið og Norræna húsið sem
standa að þessari heimsókn
Stefans Jarls.
Kynning sendikennaranna á
bókum frá Norðurlöndum.
Laugardaginn 7. mars kl. 15:00
munu sendikennararnir i
jnorrænum málum við Háskóla
Islands kynna bækur, sem hafa
komið út 1980. Claus Lund kynnir
danskar bækur, Ros-Mari Rosen-
berg kynnir finnskar bækur, Tor
Ulset norskar bækur og Lennart
Pallstedt sænskar bækur.
Af þessu tilefni hefur Norræna
húsið boðið hingað rithöfundinum
Christina Andersson og mun hún
ræða um ritverk sin á bókakynn-
ingunni.
„Full samstaða var um
málið I rikisstjórn. Hjörleifur
Guttormsson var ekki á fund-
inum.” Þetta sagði útvarpið
um afgreiðslu rikisstjórnar-
innar á togaramálinu.
t framtiðinni má gera ráð
fyrir svohljóðandi fréttum:
„Rikisstjórnin fjallaði um, og
afgreiddi málið á fundi sinum
i morgun. FuII samstaða var I
rikisstórn, enda þeir fjarver-
andi, sem ekki voru sam-
mála.”
bolabAs