Alþýðublaðið - 14.05.1981, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 14. maí 1981
Úr frumvarpi rikisstjómarinnar
um raforkuver
Iðnaðarráðherra hefur loksins lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um raforkuver, fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar. Menn hafa beðið eftir þessu frumvarpi
með nokkurri eftirvæntingu, sérstaklega hef ur mönn-
um leikið forvitni á að fá að vita hvað orkuráðherra
hefur hugsað sér i virkjunarmálum. Ekki verður
annað lesiðúr frumvarpi hans en að hann vilji fresta
framkvæmdum og ákvörðunum ennþá frekar og er
það reyndar í samræmi við stefnu Alþýðubandalags-
ins í orku- og iðnaðarmálum. í frumvarpinu, sem er
veglegt aðstærð, er margt athyglisverðra upplýsinga,
m.a. er greinargerð Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsens um einstaka valkosti í virkjunarmálum.
Hér fer á eftir það sem sagt er um Blönduvirkjun i
frumvarpi iðnaðarráðherra og ríkisstjórnar.
Ariö 1949 voru uppi ráðageröir
um virkjun Blöndu. Var þá mælt
land viö Vatnsdalsá og
Friömundarvötn og Pálmi
Hannesson rektor athugaöi gerö
og sklpan jarölaga viö ofan-
veröa Blöndu og Vatnsdalsá aö
beiöni Siguröar Thoroddsen
verkfræöings. Engar áætlanir
um virkjunina munu þó hafa
birzt fyrr en á árinu 1957, og allt
til ársins 1972 var ráögert aö
virkja Blöndu og Vatnsdalsá
saman niöur i Vatnsdal viö býliö
Forsæludal.
Rannsóknir á virkjunarsvæði
Blöndu hófust meö vatnamæl-
ingum Raforkumálastjóra i
Blöndu 1949 og Vatnsdalsá 1948
og hafa samfelldar mælingar
staðiö frá þeim tima. A árinu
1970 hóf Orkustofnun undirbún-
ing aö gerö yfirlitsuppdrStta af
virkjunarsvæðinu og i
framhaldi af þvi var unniö aö
jaröfræöjrannsóknum á veg-
um stoínunarinnar. Vettvangs-
rannsóknir fóru fram á árunum
1974 til 1979 þó i mismiklum
mæli. Féllu þær aö mestu niöur
árin 1975 og 1976, en mest var
unniö aö þeim tvö siöustu árin.
Stiflustæöi, skuröieiöir, jarð-
gangaleiöir og stöövarhússtæöi
hafa verið rannsökuö ýtarlega.
Boraðir hafa verið samtais
nálægt 3200 m til könnunar á
jarölagaskipan. Auk þess hafa
fariö fram jaröeölisfræöilegar
mælingar og bergspennumæl-
ingar og ýtarleg leit og
rannsókn hefur .verið gerö á
byggingarefnum. Meö
rannsóknum þessum er lokiö
nauösynlegum undirbúningi aö
verkhönnun virkjunarinnar.
Rannsóknir á llfriki vatna og
llfriki og nytjum heiöanna hafa
veriö geröar á vegum Orku-
stofnunar. Auk hennar hefur
Ve i ö i m á 1 a s t o f n u n og
Rannsóknarstofnun landbúnaö-
arins staöiö aö þeim rannsókn-
um. Hefur hin siðast nefnda
m.a. metiö beitarþol þess lands,
sem glatast mun meö virkjun-
inni.
Náttúrugripasafniö á
Akureyri annaöist náttúru-
verndarkönnun á árinu 1976, og
á grundvelli hennar hefur
Náttúruverndarráö fjallaö um
fyrirhugaöa Blönduvirkjun. 1
umsögn sinni hefur það ekki
lagzt gegn virkjuninni.
Frumhönnun Blönduvirkj-
unar lá fyrir voriö 1975. Meö
henni var ráögert að virkja 314
m raunfallhæð frá inntaki I fall-
göng' austan I Selbungu niöur I
90 m hæð y.s. I Blöndudal.
Síöari samanburöarathuganir
bentu hins vegar til þess, aö
minni virkjun meö inntaki I
námunda viö Gilsvatn kæmi
mjög til álita I staö virkjunar
VIRKJANASVÆOI
Rannsóknarstig
0rku_ i% 5% 25% 100%
GWMj gögn Forofhugun Frumhönnun Verkhönnun
Hvító — Þjórsé Efri-Þjórsó og Tungnaó Sforisjor Bjollor Vatnsfellsv. Búðorhóls Kvislorveita Nordlingaaldo Efri - Þjórsó
Sulfarfangi Búrfell 11
Neðri-Þjórsó Núpur Urriðofoss
Hvító - Efri Hvitórvotn Abóti Stórover Tungufell Houkholt
Neðri -Hvífó Hestvotn Selfoss
Somtol*: 290Ö0
Súlurit sem greinir frá undirbúnlngtframkvæmdum viö þá vlrkjunar-
kosti sem heizt hafa komiö til greina.
frá Selbungu og er nú miðað viö
þaö.
Meö núverandi áætlun um
virkjun Blöndu er ráögert aö
nýta 277,2 m raunfallhæð frá
stlfiu I Gilsá skammt neöan viö
Gilsvatn niður i 125 m hæö y.s. I
Blöndudal. Meö tilhögun þess-
ari, sem nefnd hefur verið virkj-
un viö Eiösstaði, veröur orku-
vinnsla nálægt 11 af hundraöi
minni en meö virkjun frá Sel-
bungu. Kostir hennar eru hins-
vegar einkum þeir, aö áætlaöur
stofnkostnaöur á orkueiningu er
lægri og rekstur er talinn betur
tryggöur með stærra inntaks-
lóni og styttri skuröi aö inntaki.
Ráögert er að stifla Blöndu
viö Reftjarnarbungu, þar sem
hún er i 439 m hæö y.s. Hjástifla
veröur I Lambasteinsdragi og
grafiö veröur fyrir yfirfalli á
ásnum þar á milli. Þá er fyrir-
hugaö aö stlfla Kolkukvisl milli
Kolkuhóls og Afangafells. Yfir-
fallshæð veröur 478 m. y.s. og
meö niöurdrætti I 465 m. hæö
y.s. verður nýtanleg miölun 400
Gl.
Flatarmál miölunarlóns
verður 56,6ferkm. miöað við 478
m hæö y.s. og er lónstæöiö aö
verulegum hluta gróiö. Beitar-
gildi þess landsvæöis sem fer
undir vatn eöa af öörum
ástæöum veröur ekki nýtt eftir
virkjun, hefur veriö metiö af
Rannsóknarstofnun landbúnaö-
arins. A Auðkúluheiöi vestan ár
er taliö, aö glatast muni 1770 ær-
gildi en 560 austan ár á
Eyvindarstaöaheiöi. Neöan
miölunarlónsins munu auk þess
tapast 270 ærgildi meö virkj-
unarframkvæmdunum.
Samtals er hér aö ræöa 2600
ærgildi, en eitt ærgildi telst beit
fyrir eina á ásamt 1,4 lömbum I
75 daga. Vonazt er til, aö samn-
ingar takist viö heimamenn um
bætur fyrir landspjöll, sem
óhjákvæmilega fylgja virkj-
unarframkvæmdum.
Frá miðlunarlóninu er vatni
veitt um 25 km leiö aö inntaki
fallganga. Fyrst um skurö meö
lokuvirkjum gegnum hálsinn
milli Kolkuflóa og Þrlstiklu-
vatns. Þaöan liggur veitan um
Smalatjörn, en útrennsli hennar
(Fannlækur) veröur stlflaö, og
skurö I Stuttalæk, sem fellur I
Austara-Friðmundarvatn. Frá
Austara-Friömundarvatni ligg-
ur veitan um Fiskilæk, Gilsvatn
og Gilsá I inntakslóniö á Eld-
járnsstaöaflá. I kostnaöaráætl-
un er gert ráö fyrir verulegum
kostnaöi viö skurögröft og
styrkingar á veituleiö frá
Smalatjörn I Gilsvatn, þannig
aö tryggt veröi, aö vatniö hald-
ist I farvegi slnum.
Inntakslón virkjunarinnar
myndast meö stiflu I Gilsá 2,5
km neðan viö Gilsvatn. Stiflaö
er upp I 410 m hæö y.s. og meö 5
m niöurdrætti er gert ráö fyrir
20 G1 miölun I lóninu.
Frá inntakslóni verður um
1300 m langur aörennslis-
skuröur að inntaki I lóörétt stál-
fóöruö fallgöng. Fallgöngin
greinast I tvenn lárétt göng að
vatnshverflum. Stöövarhús er
neðanjarbar með tveimur 80
MW vélasamstæðum, og aö-
koma að þvl veröur um 1000 m
löng göng. Tengibúnaður veröur
neðanjaröar i sérstökum helli
samslöa stöðvarhellinum.
Spennar eru einnig neðanjarð-
ar.
Frárennsli verður um 2100 m
löng göng út i Blöndu, þar sem
Sumardvöl
sykursjúkra
Sfðastliðiö sumar efndu Samtök
sykursjúkra, Reykjavik til
sumardvalar fyrir sykursjúk
börn og unglinga. Var þaö I fyrsta
skipti, sem til sllkrar starfsemi
var stofnaö.
Arangur þessarar sumardvalar
var mjög góður og þvl verður nú I
sumar aftur efnt til sumardvalar.
Aö þessu sinni verða
sumarbúöirnar haldnar aö
Reykholti I Borgarfiröi, þar sem
er hin ákjósanlegasta aðstaða,
eins og kunnugt er. Veröur þetta
frá 23. til 29. júnl.
Eins og sl. sumar veröur starf-
semin rekin undir stjórn sér-
fróöra manna, hvaö viövikur
sérþarfir barna um hjúkrun,
mataræöi og annaö. öllum sykur-
sjúkum börnum og unglingum á
landinu er boöin þátttaka og
veröur kosnaöi haldiö i lágmarki,
þar sem Samtök sykursjúkra,
Reykjavlk munu meö beinum
fjárframlögum bera uppi hluta af
dvalarkostnaöinum.
Nánari upplýsingar veita:
Steinunn Þorsteinsdóttir, simi
21779 — Snorri Snorrason, slmi
75129 — Þór Þorsteinsson, simi
86166 (36904) — og örlygur
Þóröarson slmi 16811 (38829), og
eru aðstandendur hvattir til ab
hafa samband viö þau hiö allra
fyrsta.
Kaupmannasamtök
r
Islands mótmæla
skatti á atvinnu-
húsnædi
Framkvæmdastjórn Kaup-
mannasamtaka Islands Itrekar
fyrri mótmæli sln viö sérstökum
skatti á verzlunar- og skrifstofu-
hún er I 125 m hæö y.s. skammt
ofan ármóta viö Gilsá.
Rennsli Blöndu hefur nú veriö
mælt viö Guölaugsstaði I rúm-
lega þrjátíu ár. Meðalrennsli til
virkjunarinnar hefur veriö
reiknaö meö hliðsjón af þessum
mælingum og telst þaö nálægt
1227 Gl/a eöa 38,9 rúm. /s.
Miðaö viö þaö og þekkta
rennslishætti hefur orku-
vinnslugeta virkjunarinnar I
samrekstri viö núverandi lands-
kerfi aö vðbættri .
Hrauneyjafossvirkjun og r\
stiflu á Sultar- L/
húsnæöi, sem núverandi rlkis-
stjórn ætlar aö framlengja,
samanber frumvarp til laga, 1958
mál, sem nú liggur fyrir Alþingi.
Framkvæmdastjórn Kaup-
mannasamtakanna telur aö
skattlagning þessi sé i hæsta
máta óréttlát, þar sem hún mis-
munar eigendum fasteigna og
einnig atvinnuvegum lands-
manna.
Framkvæmdastjórnin mælist
þvl til þess viö háttvirt Alþingi aö
skattur þessi veröi ekki fram-
lengdur heldur felldur niður.
Embættisskipan í
menntamálaráðuneytinu
Indriði H. Þorláksson, deildar-
stjóri byggingadeildar
menntamálaráðuneytisins, hefur
fengiö eins árs leyfi frá því starfi
til þess aö gegna deildarstjóra-
starfi 1 launadeild fjármála-
ráöuneytisins.
í hans staö hefur Hákon Torfa-
son, verkfræöingur, fulltrúi I
ráðuneytinu, verið settur deildar-
stjóri.
Þorsteinn Einarsson,
iþróttafulltrúi og deildarstjóri I
iþrótta- og æskulýösmáladeild,
hefur fengið lausn frá störfum
samkvæmt eigin ósk frá 1. júni
n.k. aö telja, en hann veröur sjö-
tugur á þessu ári.
I hans stað hefur Reynir G.
Karlsson, æskulýösfulltrúi, veriö
setur deildarstjóri og er faliö aö
gegna starfi Iþróttafulltrúa um
sinn.
I starf æskulýðsfulltrúa hefur
verö settur Niels Arni Lund,
félagsmálakennari, vara-
formaöur Æskulýösráös rlkisins,
frá 1. júni n.k. og fyrst um sinn
uns ööruvisi kynni aö veröa
ákveðiö.
Valgeröur Vilhjálmsdóttir,
skjalavöröur, hefur veriö skipuö
deildarstjóri I ráöuneytinu frá 15.
'ars sl. aö telja.
Innlend syrpa