Alþýðublaðið - 24.09.1981, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 24. september 1981
5
MFA-ráðstefna um verkalýðshreyfingu i útnorðri:
TILLAGA UM SAMSTARF
VERKALÝÐSHREYFINGAR
A GRÆNLANDI,
FÆREYJUM
Meniiingar- og fræðslusam-
band alþýöu gengst þessa dag-
ana fyrir ráðstefnu i ölfusborg-
um, og ber ráðstefnan heitið
„Verkalýðshreyfingin i út-
norðri". Hana sækja um 30
manns, og eru þaö utan is-
lenskra gesta, forystumenn Al-
þýðusambands Grænlands,
forystumenn stærstu verkalýðs-
félaganna i Færeyjum, og
nokkrir þátttakendur frá öðrum
Noröurlöndum.
í viðtali, sem blaðamaöur Al-
þýðublaðsins átti viö Tryggva
Þór Aöalsteinsson, hjá Menn-
ingar- og fræðslusambandi al-
OG ISLANDI
þýðu, kom fram, að helstu um-
fjöllunarefni á ráðstefnunni eru
sameiginleg hagsmunamál
þessara verkalýðshreyfingar,
en i öllum þrem löndunum
sækja menn lifsbjörg i sömu
auðlindina, Norður-Atlants-
hafið. Þannig er mjög rætt um
auðlindanýtingu, fiskveiöa-
stefnu og önnur skyld mál.
Aðspuröur sagði Tryggvi, að
þetta væri fyrsta rdöstefnan af
þessu tagi sem haldin væri.
Menningar og fræðslusamband
alþýðu á Islandi lagöi fram til-
lögu um þessa ráðstefnu á vett-
vangi sambands slikra samtaka
Nokkrir þátttakendur á ráðstefnunni að ölfusborgum.
á Norðurlöndum, en samstarf
milli þeirra er mikið. Þar fékk
tillagan góðar undirtektir, og er
haldin með styrk frá norræna
menningarmálasjóönum.
Tryggvisagðiað þvi væriekki
að leyna, að þó i grunninn væri
atvinnulif i þessum löndum
mjög svipað, væri þó að sumu
leyti nokkur munur þar á. Sér-
lega, hvað varðaði Grænland,
sem er tengt Efnahagsbanda-
lagi Evrópu, en þannig horfa
spursmál um veiðiréttindi og
veiðakvóta nokkuð öðruvisi viö
Grænlendingum en okkur. Það
hefði þó komið fram á ráðstefn-
unni, að Grænlendingarnir virt-
ust ekki efast um, aö i fyrirhug-
aðri þjóðaratkvæðagreiðslu á
Grænlandi, um aðildina að
EBE, yrði útkoman sú, að henni
yröi hafnaö. Það mætti þvi jafn-
vel lita á þessa ráðstefnu sem
undirbúning, aö vissu leyti.
A ráðstefnunni hefur komið
fram tillaga, frá Færeyingum
um að stofna samstarfsnefnd,
skipaða fulltrúum verkalýÖ6-
hreyfingar i Færeyjum, Græn-
landi og á Islandi, þar sem
hugað yröi reglulega að sam-
eiginlegum hagsmunamálum.
Þessi tillaga hefur ekki enn
hlotið afgreiðslu, sagði Tryggvi
Þör,og erekkiað búast við þvi,
fyrr en á lokadegi ráðstefn-
unnar, sem verður á föstudag.
Þá hefur ekki verið gengið frá
þvi nánar, hvaða verkefni
nefndin ætti aö vinna.
Að lokumtókTryggvi Þórþað
fram.aðþósvo ráðstdnan sam-
þykkti slika tillögu, væri þaö
ekki á neinn hátt bindandi fyrir
verka lýðshreyfingarnar i
hverju landi. Þær yrðu að taka
ákvörðun um slikt, hver fyrir
sig. Hinsvegar væri þvi ekki að
leyna aö slfk samþykkt hlyti að
hafa mikil áhrif, þó hún væri
ekki bindandi.
ekki efni á að byggja smátt”
Hornsteinn var lagður aö
Þjóðarbókhlöðunni i gær viö
virðulega athöfn. Forseti Is-
lands, Vigdis Finnbogadóttir,
lagði hornsteininn, sem hefur aö
geyma blýhólk með upplýsing-
um um undirbúning og bygg-
ingaframkvæmdir viö Þjóöar-
bókhlöðuna allt til haustsins
1981. Menntamálaráðherra,
Ingvar Gislason, flutti hátiöar-
ræðu og formaður bygginga-
nefndar, Finnbogi Guðmunds-
Hornsteinn lagður
að Þjóðarbókhlöðunni
i gær:
„Höfum
son landsbókavöröur,flutti stutt
ávarp.
Ingvar Gislason mennta-
málaráðherra geröi hugmynd-
ina að stofnun Þjóðarbókhlöð-
unnar að umræðuefni i upphafi
ræöu sinnar og sagöi siðan:
Hugmyndin um þjóðarbók-
hlöðu i þeirri mynd, sem nú er
að unnið, er oröin býsna gömul.
Þaö er langt siðan að framsýnir
menn, sem stjórnuðu málefnum
Háskóla tslands og Landsbóka-
safns,fóru aö ræöa þá hugmynd
að sameina bæri þessi tvö vis-
indalegu bókasöfn. Ég veit
engin skil á þvi, hver kann aö
hafa hreyft þessari skynsam-
legu hugmynd fyrstur manna,
en hver sem hann er, þá á hann
lof skilið og allir þeir sem undir
hana tóku i öndveröu. Enda eru
orðin til alls fyrst.
Menntamálaráöherra rakti
siðan sögu byggingamála
Þjóðarbókhlöðunnar frá upp-
hafi og minnti á, aö markviss
undirbúningur hefði fyrst hafist
i menntamálaráðherratiö
þeirra Gylfa Þ. Gislasonar og
Magnúsar Torfa úlafssonar.
Sfðan sagði menntamálaráð-
herra:
1 dag er 23. september. Sá
dagur er i minnum hafður hér á
landi sem dánardægur Snorra
Sturlusonar, frægasta og e.t.v.
mesta rithöfundur Islendinga
fyrr og siðar. Ahrif Snorra á is-
lenska menningu, ekki sist is-
lenska bókmenningu, eru meiri
en flestra annarra manna. Það
fer þvi vel á þvi að hornsteinn
þjóðarbókhlööu sé lagöur á ártið
hans sem táknmynd þess að
menning þjóöarinnar er ein og
söm i 1000 ár. Sú staðreynd virö-
ist raunar blasa viö að fortiðar-
menn hafi I engu staðið nútima-
mönnum aö baki i ýmsum list-
um og bókmenntum. Þaö á
a.m.k. viö um Snorra. Þess
vegna litum við upp til Snorra
Sturlusonar og tengjum stór-
virki samtimans — sem við telj-
um vera — minningunni um af-
reksverk hans á sviði bók-
mennta; afreksverk sem unnin
voru fyrir fullum 700 árum.
Ráðherra rakti siöan nokkuö
sögu safnahússins viö Hverfis-
götu og tengdi hana Þjóðarbók-
hlööunni. Hann þakkaði siðan i
ræöu sinni þeim fjölmörgu, sem
lagt hafa hönd á plóginn við
þetta verk, svo sem stjórnmála-
mönnum, arkitektum, bygg-
ingamönnum og embættis-
mönnum.
Finnbogi Guömundsson, for-
maður bygginganefndar
Þjóðarbókhlöðunnar, minnti i
ávarpi sinu á ummæli Hall-
grims Melsteds landsbóka-
varöar, er hann haföi i bréfi til
arkitekts Safnahússins gamla
við Hverfisgötu, en þar lét Hall-
grimur eftirfarandi orð falla:
„Auövitað gæti verið nóg rúm
handa fræöimönnum og öðrum
„lesendum” i einum og sama
sal, ef hann væri nægilega stór.
En hér verö ég aö leyf a mér dá-
litið frávik og vikja aö stærð
safnsins i heild. A þaö verður
ekki minnt of rækilega, aö vér
Islendingar erum fátæk þjóð og
höfum ekki efni á að byggja of
smátt (og neyöast svo til aö
nokkrum áratugum liönum að
leggja fyrir róða það, sem þá
var ætlaö aö endast um langan
aldur, eins og þegar núverandi
húsrými safnsins var innréttað
og hugsaö var I heilli öld, þótt
það siðan nægði ekki nema i
aldarfjórðung). Fyrir þvi þykir
mér rétt, að vér kostum hlut-
fallslega þó nokkru til aö koma
upp byggingu, er svari kröfum
timans, en eigi jafnframt all-
langa framtiö fyrir sér”.
Þetta var knálega mælt I upp-
hafi þessarar aldar, sagði Finn-
bogi Guðmundsson, enda hefur
Safnahúsiö enst Landsbókasafni
og Landsskjalasafni i marga
áratugi, þótt þau séu nú bæöi
margfaldlega sprungin.
Finnbogi Guðmundsson sagöi
siðan að lokum:
Þessi nýja bygging, sem hér
er i smiðum, er ætluð sam-
einuöu Lands- og háskólabóka-
safni, en Þjóðskjalasafn mun fá
allt Safnahúsið viö Hverfisgötu
til sinna nota, þegar Lands-
bókasafn flyzt hingaö vestur á
Melana. Þjóðarbókhlaöan leysir
þvi i raun og til verulegrar
frambúðar húsnæöisvanda
þriggja höfuðsafna, en á það
verða menn aö lita, þegar þeir
meta þessa miklu framkvæmd.
Þ