Alþýðublaðið - 12.11.1981, Page 5

Fimmtudagur 12. nóvember 1981
5
' s V
'

.......-...
„Ef sovéski herinn ræöst inn i
V-Evrópu mun NATO að sjálf-
sögðu nota smærri kjarnorku-
vopn til að draga úr hraöa
sóknar hans, og til að sýna
varnarvilja sinn. Enginn val-
kostur annar er til undir þeim
kringumstæöum, ef verja á
Evrópu i Evrópu, nema sá, að
sýna málamynda varnartil-
burði og gefast siðan snarlega
upp.” Þetta skrifaði hinn i-
haldssami bandariski
blaðamaður, William Safire i
New York Times fyrir nokkru.
Safire er auðvitað ekki opin-
Bandarikin varið Evrópu, ef
Evrópa vill ekki varnir. (Það er
skilið að hér er átt við, með
kjarnorkuvopnum)? Væri það
skynsamlegt af Bandarikjunum
að reyna slika vörn, undir
slikum kringumstæðum? Safire
telur að mótmælahreyfingin
gegn kjarnorkuvopnum i
Evrópu muni leiða til svipaðrar
hreyfingar i Bandarikjunum: —
Ef við megum ekki styrkja heri
okkar i Evrópu með kjarnorku-
vopnum, getum við allt eins
dregið þá til baka!
Safire minnir á það, að fyrr-
Bansfields væri ekki lagt fram,
svaraði hann: „Það er ekki
hægt að nota það lengur sem
hótun. Það yrði liklega
samþykkt.”
Eorsendan fyrir ágreiningn-
um beggja vegna Atlantshafsins
er auðvitað uppsetning Cruise-
og Pershing 2 eldflauga i V-
Evrópu. Safire og Reagan halda
þvi fram, að hin nýja SS-20 eld-
flaug Sovétrikjanna muni veita
þeim algera hernaðaryfirburði.
Og það eru þessir yfirburðir,
sem Vesturveldin verða að
vinna upp aftur með Cruise-
hernaðaryfirburði yfirEvrópu,
sem Sovétrikin höfðu ekki áður
en ein einasta SS-20 eldflaug
hafði verið sett upp. Það er ekki
einasta að eldri gerðir eld-
flauganna SS-4 og SS-5, hefðu
nægt Sovétrikjunum fullkom-
lega til kjarnorkuvopnaárásar á
Evrópu, heldur það sem meir er
um vert: Hver einasta sovésk
eldflaug, sem miðað er á
Bandarikin, nær einnig til
Evrópu. Fjöldi þessara eld-
flauga er slikur, um 2500, og
kjarnaoddar þeirra svo margir,
um 7000, að innan við hálft
Valdajafnvægi í Evrópu
ryndís Schram
NLEGG
; Sólveig tók við, ekki af þvi að
hún léki ekki vel, heldur vegna
þess að við trúðum á þá fyrri og
vildum fylgja henni á bálið. Við
vildum, eins og börnin, gleyma
I þvi,að við værum i leikhUsi. Við
vildum upplifa örlög Jóhönnu.
Ragnheiður og Sólveig eru
* undarlega áþekkar og hafa báð-
ar til að bera þann sannfæring-
arkraft, sem til þarf á leiksviði.
j Af öðrum leikendum ber helzt
að geta Arnórs Benónýssonar,
1 sem brá sér i mörg gervi og
gerði þeim öllum ágæt skil, Var
sérstaklega gaman að hlýða á
norðlenzkan framburð hans.
Erla B. SkUladóttir var nUtima-
konan eða spyrjandinn. Nokkuð
margþætt hlutverk, sem reynir
bæði á likamsmýkt, sönghæfni
og leik. Erla reyndist mjög
sveigjanleg, kannski örlitið hik-
andi i leik sinum, en söng af
1 þrótti. Hvert orð af frábærum
texta Þorsteins frá Hamri
1 komst til skila.
> Þeir Ellert, Kjartan og Pálmi
, sýndu lika á sér margar hliðar,
! en kannski ekki alveg eins
öruggir með sig og skólasystur
þeirra.
Umgerðin, svo sem eins og
tónlist, leikmynd, bUningar og
lýsing, var mjög heilsteypt og
[ stilhrein. Það er ekki litils virði
fyrir lærlinga að finna þá alUð
og virðingu, sem greinilega er
I lögð i umgerðina að sýningu
’ þeirra. Lýsingin var t.d. frábær
svo að til þess var tekið, og fat-
j aðist hvergi Ólafi Erni stjórnin.
■ Tónlist Hjálmars var mjög i
anda verksins, ennfremur bUn-
ingar,hverra litir og lögun voru
skemmtilegt innlegg i stil
verksins. Leikmyndin vandist
mjög vel, og pollurinn, sem
ýmist var sólbjört laug eða is-
köld dýflissa, var einstaklega
sterkur effekt.
Yfir sýningu nemenda Leik-
listarskóla tslands var ferskur
andblær, sem ég vona, að þeir
flytji með sér inn i atvinnuleik-
hUs borgarinnar seinna meir.
Bryndis
sem ekkert er fyrir vörnum Evrópu séð, meöan menn Bréznéfs
halda áfram að stilla sinum fiaugum upp. Þetta mál krefst lausnar
með samningum.
ber talsmaður stjórnvalda, en
það er samt vert að ihuga það
sem hann segir. Ekki aðeins
vegna þess, að hann skrifar eins
og Ronald Reagan talar, þegar
hann sleppur undan handa-
jaðrinum á ráðgjöfum sinum,
heldur vegna þess, að afstaða
hans er sU sama og stórs hóps
bandariskra ráðamanna. Þegar
riki er varið, landfræðilega, af
tveim'heimshöfum, er eins og
skynjun manna á raunveruleik-
anum fari á skjön. Það kann að
virðast, sem beiting kjarnorku-
vopna sé mögulega fýsilegur
valkostur, frá sjónarhóli manna
i Washington,, svo ekki sé talað
um menn i Laramie, Wyoming,
en málið horfir eilitið öðruvisi
við frá sjónarhóli EvrópubUa.
Þess utan setur Safire fram
spurningu, sem Ut af fyrir sig er
ekki ný, en sem gæti krafist
nýrra svara nUorðið: „Geta
um leiðtogi demókrata i banda-
risku öldungadeildinni, Mime
Mansfield, lagði til árlega, að
bandariski herstyrkurinn i
Evrópu yrði dreginn til baka i
áföngum. Að visu átti þessi
tillöguflutningur aldrei neinu
umtalsverðu fylgi að fagna þar,
en bandariskir forsetar notuðu
sér ærið oft tillögurnar þannig
að þeir tjáðu evrópskum leið-
togum,aðþeir gætu fengið fylgi,
ef fjárframlög EvrópubUa
sjálfra til varnarmála yrðu ekki
aukin.
Þá segir Safire: — NU er ekki
aðeins gengið Ut frá þvi sem
visu, að Bandarikjamenn muni
verja Evrópu, heldur erum við
skammaðir fyrir að vilja verja
Evrópu og það án þess, að
ábyrgir aðilar i Evrópu sýni
nokkurn vilja til að svara fyrir
okkur, svo orð sé á gerandi. Ef
ekki breytist eitthvað i þessum
málum og það fljótlega, munu
menn fara að hugsa hið
óhugsandi hérna megin Atlants-
hafsins. Þegar einn af leiðtog-
um Oldungadeildarinnar var
spurður aö þvi hversvegna
frumvarp á borð við frumvarp
og Pershing 2 eldflaugum sin-
um.
En það eru ekki allir sem
viðurkenna að þessir yfirburðir
séu fyrir hendi, eða að SS-20
eldflaugarnar breyti einhverju
til eða frá. Breski herfræðingur-
inn Michael Howard hefur t.d.
sagt að uppsetning. hinna nýju
eldflauga sé „ónauðsynleg, dýr
og m jög óliklegt að þörf sé fyrir
eldflaugarnar til þess að
viðhalda jafnvæginu, þvi það
riki mun meiri stöðugleiki i
þessum málum, en flestir geri
sér grein fyrir.”
B’yrrum öryggismálaráðgjafi
Kennedys Bandarikjaforseta,
McGeorge Bundy gengur mun
lengra: „SS-20 eldflaugarnar
veita Sovétrikjunum enga þá
prósent þeirra hefur meiri
eyðingarmátt, en menn óttast
að allar SS-20 eldflaugarnar
hafi”.
Bundy, sem áfellist áætlana-
smiði innan og utan NATO fyrir
það að einfalda staðreyndir og
aðstæður segir siðan að
Pershing eldflaugarnar, (sem
verða 108 talsins skv. áætlun-
inni) nái frá Evrópu til Sovét-
rikjanna á fimm minútum og
þannig er kominn upp sá mögu-
leiki, að hægt er að ráðast á
Sovétrikin með svo skömmum
fyrirvara, að það mun vissulega
hræða Rússa. Bundy segir að
lokum, að það sé engin ástæða
til að þvinga Evrópubúa til að
endurnýja kjarnorkuvopna-
búnaðinn, meðan aðrir mögu-
leikar eru fyrir hendi.
Rökin fyrir því, að setja upp Cruise- og Pershing 2 eldflaugar f Evr-
ópu eru kannski ekki jafn gild og herforingjar vilja vera láta. En
þau eru hinsvegar ekki svo slæm, aö V-Evrópa hafi efni á lausn, þar