Vísir - 30.01.1971, Qupperneq 8

V1SIR . Laugardagur 30. janúar 1971.
Otgefandi: Reykjaprent öf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri • Jónas Kristjánsson
rréttastjóri: Jón Birgit Pétursson
Ritstjómarfulltrói • Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Brðttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiösla Bröttugötu 3b Slmi 11660
Ritstjórn ■ Laugavegi 178 Simi 11660 f5 llnur)
Áskriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
f lausasöíu kr. 12.00 eintakiö
Prentsmiöja Visis — Edda hf.
■12231
Ofíjölgun mannkyns
VJargir munu eflaust hafa horft og hlustað á viðtalið
sem sænska sjónvarpið hafði Við vísindamennina,
sem hlutu nóbelsverðlaunin 1970, en þátturinn var
sýndur í sjónvarpinu hér fyrir nokkrum dögum. Ýms-
ar spurningar voru lagðar fyrir vísindamennina, m. a.
sú, hvaða hættu þeir teldu nú vofa mesta yfir mann-
cyninu. Þeir virtust sammála um, að svo fremi að
nannkynið eyddi ekki sjálfu sér innan skamms í eldi
oeirra ógnarafla, sem því hefur nú tekizt að ná valdi
yfir, væri fólksfjölgunin hættulegust, því að hún hefði
í för með sér svo margvíslegan vanda.
Mannfjöldinn á jörðinni verður orðinn óhugnan-
lega mikill eftir eina öld, ef þróunin verður hin sama
og nú er. Verði ekki á næstu áratugum fundnar upp
aðferðir til þess að framfleyta öllu þessu fólki, árang-
ursríkari en þær, sem nú eru notaðar, er voðinn vís.
Því er haldið fram, að betur og jafnar megi skipta
lífsgæðunum en nú er gert, en jafnvel þótt þar yrði
um bætt, mundi það sem til umráða er ekki endast
öllum nema skamman tíma. Framleiðslan þarf að
aukast svo gífurlega með. hverju árinu, sem líður, ogj
að því hlýtur að koma, að auðlindir hnattarins þrjóti.
Menn héldu lengi, og halda sumir eflaust enn, að
auðæfi hafsins væru óþrjótandi. Það var gengið misk-
unnar- og fyrirhyggjulaust á fiskstofnana, þangað til
menn vöknuðu við vondan draum og fóru að sjá fram
á, að of nærri mundi gengið sumum tegundunum.
Sumir eru enn að reyna að halda í þá von, að síldin
komi aftur og hægt verði að ausa henni upp eins og
þegar bezt lét hér á árum áður. Vafalaust er talsvert
af síld í sjónum ennþá, og vel má vera að göngur
hennar hér að landinu aukist eitthvað aftur að nokkr-
um árum liðnum, en það er varla skynsamlegt að
halda að sú dýrð standi lengi.
Svo er og um þorskinn og fleiri neyzlufiska, sem
sótt er að með síauknum fjölda skipa og fullkomnari
veiðitækjum. Allt stefnir í sömu átt. Það er gengið
um of á auðæfi bæði lands og sjávar. Þar við bætist
svo, að mengunin eykst með vaxandi mannfjölda og
gróður jarðarinnar spillist og eyðist. Svoria eru horf-
urnar á þessu nýbyrjaða ári, þrátt fyrir sívaxandi vís-
indalega þekkingu og að ráðamenn einstakra þjóða
og einmitt þeirra sem mestu ráða um þróun mála í
heiminum, vita mætavel hvað í húfi er.
Vísindamennirnir segjast litlu fá ráðið um ákvarð-
anir stjórnmálamannanna, en þrátt fyrir það verðum
við að trúa því, að „vísindin efli alla dáð“, að það verði
vísindamennirnir, sem finni leiðina út úr ógöngunum
og að ráðum þeirra verði farið, að uppgötvanir þeirra
verði í sívaxandi mæli hagnýttar jarðarbúum til bless-
unar, en ekki öllu lífi og jafnvel hnettinum sjálfum
til tortímingar.
Byltingin
hans Nixons
„Valdið fengið
almenningi“
\\
(
\{
;
|
. ’s
'X
%
•í
I
})
\\
íí
„Við skulum horfast í augu
við staðreyndir," sagði forset-
inn. „Flestir Bandarfkjamenn
eru um þessar mundir lang-
þreyttir á hinu opinbera á öll-
um stigum. Þeir munu ekki og
ættu ekki að þurfa að una leng-
ur við mismuninn á loforðum
og framkvæmdum."
Til aö bæta úr þessu ástandi
hét Nixon „nýrri amerískri bylt-
ingu, friðsamlegri byltingu, þar
sem valdið er aftur fengið í
hendur almenningi".
John Mitchell dómsmálaráð-
herra kaMaði ræðu forsetans
„mikilvægasta skjalið, síðan
stjórnarskráin var rituð“, I upp-
hafi sjálfstæðis Bandaríkjanna.
Þingmenn voru eitthvað tregari
tii að lofsyngja ræðuna. Frétta-
menn segja, aö þingmónn hafi
ékki tekið stefríúvfirlýsingu
Bandarikjaforseta jafn kulda-
lega í tuttugu ár. Margir segja,
að ræða forsetans hafi verið allt
of „uppblásin", enda hætti Nix-
on til þess að hafa stór orð um
hlutina. Hins vegar hafi forset-
inn vafaíaust vi'lja til að gera
umbætur á þjóðlífinu, en ekki
er víst, að hann geti ráðið því.
„Myrkri nótt lokið“
„Við 'höifum þraukað af langa
og myrka nótt hins ameriska
anda. En nú er nóttinni að
ljúka“ Þannig mælti forsetinn
og ræddi vonir ungu kynslóðar-
innar og þeldökkra landsmanna
TiMögur Nixons um umbætur
þurfa að ná samþykki á þinginu,
bar sem andstöðuflokkur hans,
demókratar, ha'fa meirihluta.
Af ti'llögum Nixons, sem fram
komu í ræöunni, eru þær breyt-
ingar helztar á döfinni, að ráðu
neytum verði fækkað og rikis-
sjóður leggi mikið fé af mörk-
um ti'l sveiíarstjóma og fylkis-
stjórna. I»á heldur forsetinn á-
fram til streítu fyrri tiílöigum
um breytta tiihögun trygginga
og fleira.
Forsetinn vill fækka ráðuneyt
um niður í átta. Aðeins utan-
ríkis-, fjármála-, varnarmála-
og dómsmálaráðuneytin munu
standa óhögguð, en í stað ann-
arra ráðuneyta koma fjögur ný.
Sérstakt þróunarráðunevti kem-
ur ti'l skjalanna. Sérstakt ráðu-
neyti fyrir náttúruauðlindir bein
ist að mengunarvörnum. Sér-
stakt ráðuneyti fjaliar um
„manninn" og leysir af hölmi
heilbrigðismála-. menntamðla-
og félagsmálaráðuneyti. T.oks
gerir Nixon ráð fyrir ráöuneyti,
sem fjal'Ii um málefri samfélags-
ins.
Hllllll
m mm
ddbdhddddddd
Umsjón. Haukur Helgason:
— eðo „vindur i vatnsglasi"?
• Richard Nixon forseti Bandaríkjanna og maður liægfara
í stjórnmálum boðar nú byltingu £ þjóðmálum lands
síns. í stefnuyfirlýsingu forsetans, er þing kom saman,
kvaðst Nixon mundu gjörbreyta aðstæðum I Bandaríkj-
unum.
Forsetinn byggir tillögur sín-
ar á á'liti nefndar, sem hann
skipaöi ti'l þess. Hann telur, að
þessi nýskipan muni leiða til
betri þjónustu hins opinbera
við fuMnægingu á þörfum þjóð-
félagsborgaranna. Nixon vill
með þessu gerast forvígismaður
umbóta og ganga sem slíkur til
forsetakosninganna 1972.
• Öllum fjölskyldum
tryggð lágmarkslaun
Umbætur felast hins vegar
ekki í nafnabreytingum einum
eða endurskipulagningu ráðu-
neyta. Mun forsetinn væntan-
lega fýlgja eftir með tillðgum
um gagngerar umbætur, Til
þessa hefur hæst borið áætlun
ríkisstjórnarinnar um fjölskyldu
hjálp, sem ekki náöi fram að
ganga á síöasta þingi vegna
„tímahra'ks", en mun nú vera
tryggður framgangur. Með frum
varpinu mundu sérfwerri
fjölskyldu vera tryggðar
lágmarkstekjur á ári. — Tekj-
ur þessar kæmu inn annað
hvort vegna vinnu eða vegna
opinberra styrkja. RíkisStjórnin
hyggst ganga betur fram í því
en gert hefur verið, að fólk,
sem nýtur opinbérrar aðstoðar
geri eitthvað að ráði til þess að
reyna að afla sér tekna. Nixon
hefur einmitt gagnrýnt ákaft
það, sem hann kallar „eyðslu-
hít", er margir hafi. styrki, svo
sem atvinnuTeysisstyrki, án þess
að reyna nokkuð til að fá vinnu.
Nixon telur, að margir „lifi á
hinu opinbera af því einu að
þeim þyki það þægiiegast".
Gegn því, aö bætt yrði úr
þessum ágöllum styrkjakerfis-
ins, yrði fjölskyldum tryggöar
lágmarkstekjur að minnsta
kosti.
Auka sjúkratryggingar
Nixon vi'B auka sjúkratrygg-
ingakerfið en jafnframt eyða
ágölilum þess og einnig hér
finnst 'honum of mikiu evtt.
Mörgum frjálslyndum þingmönn
um mun þykja gott um þessa
stefnu forsetans, en Nixon vill
ekki ganga mjög langt í þessum
efnum að svo stöddu.
F.itt hið m;kilvæ.aasta. sem
forsetinn lagði til i stefnuyfir-
lýsingu sinni, er mikil tilfærsla
fjármuna, sem ríkið fær í skatta
tekjur Nixon vi'll, aö fylkis-
og sveitarstjórnir fái mikið fé af
þessu, og megi þær ráðstafa þvi
eins og þær viljj.
Mjög óvíst er. að þingið muni
samþvkltia betta. Á sama hÁu:
-y,’'
Égmm:-'-' I
E
Nixon bak við gler. Forsetinn
situr einn í stofu sinni og hugs-
ar, ef til vill uin umbótaáætlan-
ir sínar.
er aTls óvíst,.að þingmenn sam-
þykki breytingar á skipan stjóm
kerfisins.
Byltingin hans Nixons er í
burðarliönum. Segja má, að
lítið sé enn fram komið af
henni. Margir segja, að þetta sé
eintómur vindur í vatnsglas'
Forsetinn elski stór orð og geri
fátt. Frjálslyndir repúblikanar
binda hins vegar vonir við bess-
ar yfirlýsingar og vaenta frarn-
hald*.