Tíminn - 03.04.1966, Blaðsíða 10

i
\
$
w ^ TÍMIWN
MINNING
Guðrún Sigurðardóttir
Flatey, Mýrum
Bg var að koma frá jarðarför
í gærkvöldi. Til grafar var borin
Guðrún Sigurðardóttir húsfr-eyja
í austeribænTnn í Flatey á Mýr-
um. Ellefta þessa mánaðar var
mér sagt frá símstöðinni Árbæ
á Mýrnm, að Guðrún í Flatey væri
látin. Við Flatey var þessi merka
Irúsfreyja venjulega kennd. Það
var eins og Flátey stækikaði þegar
GaBrún var nefnd £ sambandi við
hana Þessi dánarfregn kom
bvcæki mér eða öðrum, sem til
þeffifcta á óvart, það er gangur
HtftÆns hvert sem litið er, að göm-
ui sprek falla, sem næðingar lffs-
ins bafa numið á um langan tíma.
Og, nu var Guðrún komin hátt á
nfmtda árateginn, þegar hún féll
'm.
Gaðrún var talin ein með merk-
uste rfsfreyjnm austur hér. Hún
var greind, vel verki farin og
mannkosta manneskja.
Gnðrún var fædd í austurbæn-
tnn f Fiatey 25. 3. 1879. Þar lágu
beamskusporin, þar varð hún full-
þmáfca heimasæta, þar gekk hún
étf'fiddste alvöru lífsins, hjúskap-
inn.
ÁrfiS 1902 á sólbjörtum sumar-
■ degi gengu þau Guðrún og Jón
Jónsson, ættaður úr Suðursveit, í
hjónaband. Var vel til þessa hjú-
skapar stofnað, enda kom það
fram f sambúð hjónanna, þar
ríkti ást og friður og virðing í
hvívetna frá beggja hendi. Slík
hjénabönd eru til fyrirmyndar í
okkar landi.
Jón var vel gefinn maður, greind-
ur og glöggur á margt, öll verk
fóru honum vel úr hendi og dreng-
skaparmaður var hann hinn mesti.
Hér hallaðist því ekki á um mann-
kosti og myndarskap þeirra hjóna.
Veðurtepptir
í Surtsey •
GB—Reykjavík, laugardag.
Fimm íslenzkir vísindamenn fóru
í morgun með varðskipinu Óðni
suður að Surtsey og síðan í land.
En þeir höfðu ekki lengi verið í
landi á eynni, er hvessti svo og
gerði illt í sjó að ófært varð á
báti milli lands og skips, og voru
vísindamennirnir enn veðurteptir
úti í Surtsey, er blaðið var að fara
í prentun í kvöld.
Frímerkjavat!
Kaupum íslenzk frímerlti
hæsta verði. Skiptum á er-
lendum fyrir íslenzk fri- ,
merki — 3 erlend fyrir 1
islenzkt. Sendið minnst 25
stk.
FRÍMERKJAVAL,
pósthólt 121,
Garðahreppi.
______________________I
LátiS okkur »tilla og herða
upp nýju bitreiSina Fylg
izt vel með bifreiSinni.
BÍLASKOÐUN
Skúlagötu 32 Sími 13-100
Þau Guðrún og Jón eignuðust
fimm börn, þrjár dætur og tvo
sonu, hafa tvö þeirra dvalið heima,
Guðjón og Steinunn, bæði ógift,
og rekið búið með foreldrum sín-
um meðan bæði lifðu, en svo með
móður sinni eftir að faðir þeirra
lézt. Eftir að móðir þeinra var
hjálparþurfi hafa þau verið henn-
ar stoð ásamt Sigurði Vilhjálms-
syni frá Gerði, sem þau hjón Guð-
rún og Jón ólu upp. Hin böm
þeirra festa ráð sitt. Lovísa, gift
Stefáni Einarssyni, Brunnlhól,
Mýrum. Bjuggu þau fyrst á föður-
leifð hans, Brunnhól. Síðan flutt-
ust þau á Höfn, og nú fyrir rúmu
ári til Reykjavíkur. Guðný, gift
Vilhjálmi Guðmundssyni frá
Skálafelli í Suðursveit, sem í
fleiri áratugi hefur verið endur-
skoðandi Kaupfélags Austur-Skaft
fellinga, hafa þau búið á Gerði
í Suðursveit í 28 ár. Nú er víst
ráðið, að þau flytji frá Gerði, í
vor í Höfn, með Halldóri
syni sínum, sem hjá þeim
hefur dvalizt og borið hita
og þunga af búskapnum, ásamt
Gunnari bróður sínum, sem lézt af
slysförum á síðasta sumri á bezta
skeiði. Mikið sjá sveitungar og ná-
búar eftir fólkinu frá Gerði.
Þriðji sonur Guðrúnar og Jóns
var Sigurður, giftist Hildi Hall-
dórsdóttur, systur Snorra héraðs-
læknis á Breiðabólstað á Síðu. Eft-
ir nokkurra ára sambúð missti
Sigurður konu sína, bjuggu þau
þá í Höfn. Eítir lát hennar fluttist
Sigurður til Reykjavíkur og býr
þar.
Tveir piltar voru fóstraðir upp
í austurbænum í Flatey af þeim
Guðrúnu og Jóni og þeirra böm-
um, Sigurður Vilhjálmsson, áður
nefndur og Garðar Sigurjónsson
frá Vestmannaeyjum.
Um langt árabil var Flatey f
þjóðbraut þegar vegurinn lá um
Melafjörur og farið var á bát yfir
Hornafjörð til Hafnar. Á þeim
tíma og að vísu oftar var mann-
kvæmt í Flatey. Þegar ég fór að
ferðast var þar þríbýli, oft mátti
segja að húsfyllir væri í öllum
þessum bæjum af gestum marga
nótt. Allstaðar voru móttökur með
sömu höfðingslund. Oftast var það
svo, að hver gestur átti sinn bæ
sem gististað, þar sem hann gisti
á ferðum sínum og eins var hér.
Það var haustið eftir að ég
fermdist, að ég fór mína fyrstu
ferð með fjárrekstur til slátrunar,
en slátra átti f Höfn í Hornafirði.
Venjulegast voru tólf heimili og
maður frá hverju, sem héldu hóp
með þes^a rekstra. Einn gististað-
urinn meðal annarra var Flatey.
Þá var mannmargt í Flatey nótt
eftir nótt. í þetta sinn vorum við
seint komnir á gististað, sem var
Flatey, aldimmt mátti kalla, þeg-
ar við vorum búnir að hýsa féð.
Hélt þá allur hópurinn heim að
Flatey ásamt nokkrum hedmamönn
um, sem hjálpuðu okkur við hýs-
inguna. En það fór fyrir mér eins
og Skarpíhéðni Njálssyni og fleir-
um að skóþvengur minn bilaði,
dróst ég þá aftur úr hópnum. En
til að hjálpa mér við aðgerðimar
á þvengnum tók ég upp vasahníf
minn, en varð dálítil leit að hon-
um, því að þegar ég ætlaði að
taka hann aftur, hafði ég óvart
sett fótinn í hann svo að hann
valt frá mér. Af öllu þessu dróst
ég það aftur úr ferðafélögum mín-
um, að þeir voru búnir að taka
sér gistingu þegar ég kom heim.
Leiðin lá um hlaðið á austur-
bæmun í Flatey. Ég nam staðar
framan við ibúðarhúsið á þeim
bæ og fór að velta fyrir mér hvar
ég ætti að gista. Ég fór að vappa
þama um og einhver smæðartil-
finning greip mig. Það var eins
og ég væri í vandræðum með sjálf-
an mig. í þessu opnast eldhús-
glugginn og kvenmaður kallar til
mín: — Er þetta Steinþór á Hala.
Eg játti því. Komdu inn, góði,
þú gistir hjá okkur í nótt. Ekki
hafði ég rænu á því að þakka fyr-
ir boðið, en labbaði hálf rænu-
leysislega að dyrunum. Kemur þá
kona fram í dymar. Ég heilsaði
henni heldur stuttarlega eins og
mörgum unglingum er títt, en hún
tók því hlýlegar kveðju minni,
bauð mér inn, en bætti við. Þú
gistir framvegis hjá okkur þegar
þú ert hér á ferð. Ég játti þessu
án þess að láta neina ánægju í
ljósi yfir boðinu. Þetta var þá
húsfreyjan í austurbænum í Flat-
ey, Guðrún Sigurðardóttir. Þetta
voru okkar fyrstu kynni, en þau
óttu eftir að aukast.
Þetta var þá fyrsta nóttin, sem
ég gisti í Flatey. Hún er sérstak-
lega minnisstæð fyrir það, hvað
viðtökurnar voru vinalegar. Ég
hefði haft gaman af að eiga tölur
yfir þær nætur, sem ég gisti í
Flatey, en það eitt er víst, að þær
voru margar. Það var alltaf gam
an að koma á þetta heimili. Við-
tökurnar voru hinar ljúfmannleg-
ustu, þá talar maður ekki um það,
sem fram var reitt í mat og dryk
og fóður handa hestum. En það
sem mestu skipti, fólkið, var svo
einstaklega glatt, og við gestim-
ir reyndum að vera það líka. Sum-
um okkar var glens í blóð borið
og á svona heimili var ekki legið
á því.
Þetta gerði margar stundir í
austurbænum í Flatey ógleyman
legar og gerði gestum og heima-
fólki létt lífið.
Það er gaman að rifja upp þess-
ar liðnu stundir og því ánægju-
legra þegar maður finnur hvað
þær voru sannar.
Sólin var að síga bak við vestur-
fjöllin, þegar ég sté inn í bílinn
við félagsheimili þeirra Mýra-
manna eftir að hafa þegið þar
ásamt öðrum, sem við jarðarför
Guðrúnar frá Flatey voru, miklar
góðgerðir. Þó kaldur marzdagur
væri fór einhver innri ylur um
miig þegar ég var seztur í bílinn.
Ég hugsaði til konunnar, sem ég
hafði nýlega séð lagða í skaut
móður jarðar, ég hugsaði um þá
heiðríkju, sem ævinlega var í sál
hennar, og þann góðvilja, sem
hún sýndi bæði mönnum og dýr-
um.
Mér varð hugsað til þess, að
þessi kona hafði sérstaka ánægju
af því að sjá lífið gróa f hvaða
mynd sem var, og hún lagði ótrauð
hönd á verk að það mætti verða.
Þetta munum við, sem eldri erum
og mundum Guðrúnu vel.
Er það ekki svo með okkur öll,
þegar við förum að spreka, þá
gleymumst við smátt og smátt, hul
tímans fellur jafn vel yfir það,
sem við höfum bezt gert. En við
lokadægur, þegar skeiðið hefur
verið runnið, rifjast alltaf eitt-
hvað upp aftur í huga þeirra, sem
eftir standa og mæna til hins
látna og svo mun hafa verið með
þá mörgu, sem fylgdu Guðrúnu
sálugu til grafar. Minningarnar
komu og töluðu sínu máli, þá stóð
ljóst fyrir augum allra, sem komu
að Flatey þennan dag, að við vor-
um að kveðja merka konu.
Skrifað 20. 3 1966.
Steinþór Þórðarson.
BIFVÉLAVIRKJAR
ramhald af 24. siðu.
mögulegt að 'hafa þessa fjarlægð
enn styttri.
Við stilling ljósanna kemur ým
islegt fram. f notkun eru margar
gerðir af ljósum, sumar gerðir
henta ekki og er ekki hægt að
stilla þar sem svo mikill munur
er á háum og lágum geisla. Þá
eru ’hægri handar umferðarljósin
vandamál hér. Allir bílar, nema
þeir, sem fluttir eru inn frá Bret
landi og Sviþjóð, eru með stilling
ar fyrir hægri handar akstur og
þarf að gera breytingu á þeim bíl
um. Það er dálítill kostnaður sam
fara því að þurfa að henda hlut-
um, sem annars eru í lagi. Þá er
ekki samræmi í styrkleika per-
anna — í reglugerð segir, að styrk
leiki þeirra eigi að vera 40- 50
en í reynd eru þær 60—75.
Ljósastillingar áður fyrr voru
oft ákaflega hroðvirknislegar, þó
að beðið hafi verið um vottorð
um, að ljósin væru í lagi. Nú hafa
bílainnflytjendur látið stilla ljós
in á nýjum bjlum í samræmi við
nýju reglurnar, sem eru í sam-
ræmi við evrópskar reglur.
Áður átti styttir geislinn að
Iýsa 18 m fram á veginn, nú 30.
Lengri geislinn átti að lýsa 70 m
nú 100 m. Mörgum ökumönnum
finnst akstur öruggari nú en oft
er þó kvartað yfir, að of margir
bílstjórar lækki ekki ljósin í tæka
tíð.
Nú, eins og áður þurfa menn að
hafa lokið öllum nauðsynlegum
lagfæringum áður en komið er
með bflana til skoðunar. Hjá
mestu trössunum er oftast nær
margt athugavert og ekki er hægt
að gefa ótakmarkaðan frest. Þeir
sem ekki hlíta reglunum verða
að láta sér lynda að fara ferða
sinna fótgangandi.
Að lokum sagði Gestur, að allt
of þröngt væri við Borgartún og
hefði fyrir löngu þurft að reisa
sérstakt hús við stórt opið svæði
í sambandi við skoðun bifreiða.
Einhver von er til, að þetta breyt
ist til batnaðar á nœstunni. Þeg
ar allt að 300 ökutæki koma við
í Borgartúni á einum og sama
degi, hafa margir orðið að þola
langa bið og koma þá eðlilega
fram óánægjuraddir hjá þeim,
sem þurfa að bíða eftir afgreiðslu
Bifreiðaeftirlitið er á móti því
að þurfa að innheimta öll gjöld
um leið og skoðun fer fram ef
gjöldin eru t.d. greidd um árarnót
gæti Bifreiðaeftirlitíð byrjað mun
fyrr að taka bílana til skoðunar
og þyrfti þá ekki að eyða hálfu
ári til að gefa skoðunarvottorð.
LOKAÆFINGIN
Framhald af bls. 19.
var sem líkust því, sem er á
tunglinu.
Verkfræðingarnir voru ekki
lengi að því að finna upp hluti,
sem hæfðu vel þessum tilgangi.
Ein aðferðin er sú, að við er-
um látnir hanga í böndum, á
þann hátt, að við göngum með
aðeins einn sjötta af þyngd
okkar á hallandi borði. Önnur
aðferð er einna líkust því, þeg
ar leikarar eru látnir fljúga
yfir leiksvið í leikhúsi.
Sum æfingatækin okkar eru
svo margbrotin að þau kosta
milljónir dollara. Þau munu þó
hafa þjónað tilgangi sínum, ef
þau eiga eftir að koma í veg
fyrir slys síðar meir. í sam-
bandi við eitt þessara tækja er
rafeindaheili, en í því æfum
við allt það, sem gera þarf á
leiðinni til tunglsins. Geimfar
inn fær upplýsingar um aHt,
sem er að gerast, í gegnum
tækin, og út um gluggann sinn
sér hann tunglið nálgast óð-
fluga. í þessu tæki æfum við
hvert einstakt atriði, þangað
til það kemur eins og af sjálfu
SUNNUDAGUR 3. apríl 1966
sér. Ef við gerum einhverja
vitleysu styðjum við einfald-
lega á hnapp, og ferðin hefst
aftur. Við höfum verið að gera
að gamni okkar og sagt, að
komumst við í einhver vand-
ræði í hinni raunverulegu tungl
ferð, sé ekkert líklegra, en að
við förurn að fálma eftir þess-
um lagfæringarhnappi, til
þess að allt komist í lag.
Þrátt fyrir alla okkar þjálf-
un, mun tunglferðin sjálf
krefjast töluvert mikils af gam
aldags flugstjórn, og þegar tvö
geimför eru látin mætast úti
í geimnum verður að fara að
eins og þegar verið er að
leggja báti að bryggju um há-
nótt með aðeins tvo lítra af
benzíni á tönkunum. En þakk-
að sé æfingatækjunum, getgát-
urnar verða ekki stórvægileg-
ar.
Sum tækin eru svo raunveru-
leg, að varla má á miHi sj'á,
hvort þau eru tilbúningur eða
raunveruléiki. Dag nokkum,
þegar geimfararnir Gordon
Cooper og Tom Stafford sáta
í stjórnklefanum á Gemini-
æfingatækinu, ýtti stjómand-
inn allt í einu á einn takk-
ann sinn. Stjórnklefinn fyRt-
ist af reyk og mikil brunalykt
kom. Gordon og Tom tilkynntu
strax að eldur væri laus. En
þá komust þeir að raun um,
að verið var að reyna þá. TS-
búinn eldur hafði verið settar
í gang, ef svo mæitti að orði
komast — reykjarlyktin var
fullkomlega eðlileg.
LANDAMÆRI
Framhald af bls. 13.
heillar seríu kenninga — kenn-
ingu friðarins, sem grundvölluð
yrði á virðingu fyrir öðrum þjóð
um og afskiptaleysi af innra ör-
yggi annarra ríkja, — sagði
Gromyko.
Hann kom síðan að málefnum
Evrópu, og sagði, að Evrópa hefði
sérstöðu í utanríkisstefnu Sovét-
ríkjanna. Þýzkalandsvandamálið
væri eitt lykilvandamálið í örygg
ismálum Evrópu. Benti hann á, að
bandamenn Sovétríkjanna á stríðs
árunum hefðu fjarlægt Potsdam
samninginn, en það hafi hefnt sín.
— Hvarf þeirra frá þessum
samningi hefur leitt af sér kröf
ur um nýjar breytingan á Evrópu
kortinu og um vestur-þýzkan víg
búnað. Sovétríkin, og vinir þess,
munu aldrei gefast upp í baráttu
sinni gegn öllum áætlunum um
að veita Vestur-Þýzkalandi kjaru-
orkuvppn, sagði Gromyko.
— I hinni nýju orðsendingu
Vestur-Þýkalnads til Sovétríkj-
anna er að finna kröfu um endur
skoðun núgildandi landamæra í
Evrópu. Spurningin um landamær
in í Evrópu er leyst í eitt skipti
fyrir öll, sagði hann, og var þess
ari setningu mjög fagnað.
Um ræðu Erhands sagði Gro-
myko: — Ræðan sýnir mjög greini
lega, að það er Vestur-Þýzkaland
en ekki Sovétríkin, sem verða að
sanna friðsamlegar fyrirætlanir
sínar. Vestur-ýzkaland á enn
langt í land að skapa nokkurs
konar virðingu fyrir sér í flestra
augum, sagði hann. Hann undir
strilcaði, að Sovétríkin vildu taka
upp eðlileg samskipti við Bonn,
— ef Bonnstjórnin tekur upp
raunhæfa stefnu, grundvallaða á
friðsamlegri sambúð. Friður í Evr
ópu er ekki aðeins hlutur, sem
Sovétríkin og önnur sósíalistisk
ríki berjast fyrir. Allar þjóðir Evr-
ópu þarfnast friðar, sagði hann.