Tíminn - 23.04.1966, Qupperneq 9

\
LAUGARDAGUR 23. apríl 1966
TIMINN
HESTAR OG MENN
Hrossaræktarmál
á Búnaðarþingi
— Meðal þeirra mála sem
sfðasta Búnaðarþ. íjallaði um
var hrossaræktin og hvað væn
legast væri að gera henai til
framdráttar. Voru Bú laðar-
þlngsmenn einhuga um að
hafýsa muðsyn bæri til að starf
rækt verði hrossakynbótabú
eins og gert er ráð fyrir í
48. gr. nýju búfjárræktarlag-
anna ásamt afkvæmarannsókn
arstöð og aðstöðu til tamnmga.
— Jafnframt lét þingið í ljós
vilja sinn um bætta aðstöðu
hrossaræktarráðunautsins svo
hann geti sinnt sínu umfangs
mikla starfi óskiptir, en honum
hefur hingað til verið ha'.dið á
hálfum launum o? ekki fengið
veitingu fyrir starfinu. — Bú-
fjárræktarnefnd hafði þetta
mál til meðferðar innan þings
ins og samdi um það efíirfar
andi ályktun ásamt greinar-
gerð:
„Búnaðarping felur stjórn
Búnaðarfélags íslands að vinna
að þvív við ríkisstjómina, að
komið verði á fót afkvæmarann
sóknar- og tamningastöð fyrir
hross, með hliðsjón af 48.
gr. núgildandi Búfjárræktar-
laga.
Jafnframt framkvæmd þessa
máls verði ráðunautur í hrossa
rækt ráðinn með fulium laun
um“ — Greinargerð: — „Með
því að fjöldi íslendinga, engu
síður í bæjuim en sveitum, hafa
vafcandi áhuga á hestum og
þjálfun þeirra til reiðar, er
ræktun hrossa, afkvæmarann
sókn og tamning þýðmgarmikið
verkefni.
Verður því að telja þá til-
högun, sem nú er á hrossa-
ræktarstarfinu óviðunandi, þar
sem greidd eru aðeins hálf laun
fyrir ráðunautsstarfið í þessari
búgrein. Fjöldi fólks hefir lif
andi áhuga á því, ýmist að eiga
hest eða að minnsta kost.i fá
að korna á bak hesti. Hér eiga
hlut að máli börn og unglingar
engu síður en fullorðið fólk.
Fjöldi foreldra í Reykjavík aka
með börn sín langt eða skammt
þangað, sem helzt er hesta að
fá, í þeiim tilgangi að láía að
vilja og þrá barnanna að koma
á hestbak. Þá má benda á, að
hestaeign borgar- og bæjar-
manna er í miklum blóma. Hér
eru aðeins þrjú dæmi:
í Fáki í Reykjavík eru 600
félagar með 1000 hesta. í Gusti
í Kópavogi eru 70 félagar með
200 hesta. f Sörla í Hafnarfirði
eru um 50 félagar með 100
hesta. Nærri má geta um hesta
eign bæjarmanna í sjálíum
hrossahéruðunum.
Geta má þess, að hrossarækt
arsambönd og hrossaræktarfé-
lög taka til alls landsins. Hesta
mannafélögin eru um 30 með
um 2500 félagsmenn. Þau
mynda Landssamband hesta
mannafélaga.
Loks skal getið stærsta og
þýðingarmesta aðilans að
hrossaræktinni í landinu, þess
aðila, sem mesta ábyrgð hefur
borið í þessu máli og lengst og
af mestri alúð hefur að hrossa
rækt unnið, Búnaðarfélag ís-
lands.
Þó að allt bendi til, að nú-
verandi ráðunautur í hrossa-
rækt hafi starfað meira en
segja mætti að honum bæri,
svo sem sést á ferðakostnaði
hans, verður ekki í þessari bú-
grein fremur en öðrum vel
unnið, fyrr en ráðunaulurinn
gefur sig að starfinu að fullu
og komin er á fót starfrækt
framfcvæmdarannsóknar og
tamningastöð ásamt ríkisskóla
þar sem kennd yrði meðhöndl
un hesta í öllum greinum. Góð
an sterkan vilja þarf iil að
koma slíkum athöfnum fram í
þágu hrossaræktarinnar en þeg
ar svo væri orðið og árangur
þess starfs kæmi í ljós, yrði
hesturinn okkar sá kjörgripur
og öðlingur í íslenzku þjóð-
lífi, sem fáir sjá ljóslega nú,
þrátt fyrir þá miklu aðdaun,
sem hann hefir þegar hlotið“
— Þessi ályktun, — ásamt
greinargerðinni — hlaut ein-
róma samþykfci Búnaðarþings
og er vert að þakka þann skiln
inig og stuðning sem þaö hefir
hér með veitt mikilvægu mál
efni.
— Nú nýlega voru 46 hross
send héðan til Sviss. Fóru þau
öll með flugvél sem send var
himgað eftir þeim. — Þykir
það efcki lengur tíðindum sæta
að hestar séu fluttir með flug
vélum landa á milli og vissu
lega er það bezta meðferðin á
skepnum sem fluttar eru um
langleiðir. — Verð á þessum
hrossum var ekki hátt og í
sumurn tilfellum mun lægra en
algengt er hér manna á milli.
Nú er auglýst eftir gæðingum
sem senda á út seinna í vor og
verða þeir einnig fluttir flug-
leiðis. Verð á þeim mun ekki
verða sfcorið við nögl, en þetta
eiga að vera viljugir og gang
góðir hestar, fulltamdir og
hrekkjalausir. — Er þarna um
athyglisverðan útflutning að
ræða sem gæti orðið góð auglýs
ing fyrir okkur og skapað sölu
möguleika á vaxandi útflufn
ingi.
Fáksferðin
— Hin árlega hópferð Fáiks
upp í Hlégarð verður iarin
núna á sunnudaginn (24. p. m.)
Er þetta einn mesti útreiðar-
túr ársins, þar sem þátttakend
ur sfcipta hundruðum og hest
arnir að sjálfsögðu mun fleiri
en mennirnir. Fleiri en Fáks
menn hafa tekið þátt í þessum
ferðum því Hafnfirðingar o. fl.
hafa jafnan verið þar með. Og
nú bætast við nýju hestamanna
félagarnir í Kópavogi og Garða
hreppi og Harðarfélagar munu
einnig verða þarna nálægir.
MINNING
Þorsteinn Hjábnsson
Bergsteinn A. Bergsteinsson:
F. 19. nóv. 1921. D. 9. apríl 1966.
Veturinn var senn á enda, það
var vor í lofti, páskahátíðin var
að ganga í garð, — en þá kom
helfregnin „hann Steini frændi er
dáinn.“
Engum af okkur frændum og
vinum kom þessi fregn þó á óvart,
því áralöng barátta við erfiðan
sjúkdóm var að baki, en sárt er
að sjá á eftir duglegum og vel
gerðum manni í blóma lífsins að-
eins 44 ára að aldri.
Þorsteinn fæddist 19. nóv. 1921
að Hofstöðum í Stafholtstungum,
var elzta barn foreldra sinna
Steinunnar Guðmundsdóttur og
Hjálms Þorsteinssonar, er þar
bjuggu. Hann ólst upp í stórum
systkinahóp, er hörð örlög lustu
það heimili, svo að mikil ábyrgð
og vinna kom snemma á hans
ungu herðar. Foreldra sína, bæði
á bezta aldri, misstu þau systkin-
in með árs millibili, þá ölJ á æsku-
og bernskuskeiði. En með íramúr
skarandi dugnaði og sámheldni
héldu eldri systkinin helmili og
önnuðust uppeldi þriggja yngstu
systra sinna, og samheldni og
systkinatryggð þeirra er órofa.
Árið 1945 fór Þorsteinn að
vinna í Sundhöll Reykjavíkur >g
vann þar nærri tvo áratugi, eða
svo lengi sem heilsa og kraftar
leyfðu. Rúmlega tvítugur að aldri
kenndi hann alvarlegs sjúkdóms,
er að lokum leiddi hann til dauða,
hinn 9. apríl s.l., en síðustu tvö
árin hafa verið þrotlaus barátta
á sjúkrahúsum.
Það má nærri geta, að það hef-
ur verið erfitt að ganga aldrei
heill til skógar öll sín beztu mann
dómsár, og mikil þrekraun ung-
um manni, leiðin í gegnum sjúkra
salina, en Þorsteinn hafði sterka
trú á lifið og leit á björtu hlið-
ar þess og þráði að geta haldið
áfram að starfa fyrir fjölskyidu
j sína, en nú um skeið vissi hann
| vel að hverju stefndi og horfði
æðrulaus og ókvíðinn fram á hið
ókomna, því hann átti sterka guðs
I* trú í brjósti sér.
Hinn 24. júl.í 1948 kvæntist
hann eftirlifandi eiginkonu sinni,
Eugeniu Nielsen, sem ávallt hef-
ur staðið við hlið hans og einskis
látið ófreistað með ástúð sinni og
fórnfýsi, að gera honum lífið létt-
ara, enda veit ég að konu sína
mat Þorsteinn mikils og hún var
honum ómetanlegur lífsförunaut-
ur. Þau eignuðust tvo sonu sem
eru báðir á æskuskeiði.
En nú er „Steini frændi" allur,
hann var fyrsta systkinabarn mitt,
sem leit dagsins Ijós og einnig
fyrstur af þeim til að kveðja þenn
an heim. Þar er góður drengur
genginn. Hann var hreinlyndur
og heilsteyptur og trölltryggur,
enda átti hann marga góða kunn-
ingja og aldrei slitnaði átthaga-
tryggðin, því böndin voru sterk
sem bundu hann við æskustöðvarn
ar í blessuðum Borgarfirðinum
okkar. — Nú kveð ég þig Steini
minn og þakka þér alla tryggðina,
hlýju handtökin og góðlatlegu
glettnina, sem þú áttir svo mikið
af. Eftirlifandi eiginkonu þinm,
sonum og stjúpsyni, votta ég
mína innilegustu samúð. Ég veit
að konan þín verður hér eftir, sem
hingað til hin sterka hetja.
Vorið er að koma, sólin hæk-kar
á lofti og jörðin klæðist nýju lífi
en þú ert horfinn á vængjum morg
unroðans „meira að starfa guðs
um geim.“
Far þú í friði. frændi minn.
Ragnheiður Guðmundsdóttir.
Hreinlæti vio mat
vælaframleiðslu
Undanfarna daga hafa birzt í
ýmsum dagbl. Reykjavíkur grein-
ar um hreinjæti og umgengni á
veitingastöðuai og við matvæla-
framleiðslu almennt.
Eftir lýsingar á framansögðu mál
efni í ýmsum þessara greina, væri
eðlileg spurr ing hvaða ráðstafan-
ir hefðu verið I gangi undanfar-
ið t.d. við hina ýmsu matvælafram
leiðslu, sem tryggja ættu sjáifsagð
ar ráðstafanir um hreinlæti.
í einu dagblaðanna kom fram
frásögn um, að nú væri klór bland
að í vatn, sem notað er við fisk-
vinnslu í hraðfrystihúsum, og
einnig að þar væru notaðar papp-
írshandþxxrrkur í stað tauhand-
klæða. Þetta er rétt, en ég vildi
i þessu sambandi upplýsa nánar,
að notkun þessara hreinlætisráð-
stafana í hraðfrystihúsum er lög-
boðin með fyrirmælum frá Fisk-
mati ríkisins, útg. 23. des. 1963.
Frá þessu er aðeins skýrt hér
til þess að upplýsa, að um þessi
atriði hafa verið og eru opinber-
ar ráðstafanir.
Hins vegar er þetta ekki upp-
lýst í þeim tilgangi að telja slíkt
allra ipeina bót i þessum efnum.
Hreinlæti er aðalsmerki menning-
arþjóða.
Frá sjónarmiði þeirra er meira
eða miuna hafa ferðazt erlendis
og kynnt sér matvælaframleiðslu
eða gistihúsamál svo eitthvað sé
nefnt, mun það ekki orka tvímæl-
is, að menningarþjóðir telja al-
mennt hreinlæti eitt af sjálfsögð-
um skyldum þjóðfélagsins og
þegna þess.
Einkum ber að líta svo á, að
þjóðir, sem t.d. byggja afkomu
sína á framleiðslu matvæla eða
þjónustu við erlenda ferðamenn,
eigi þar mikillar ábyrgðar að gæta.
Það hefur einmitt komið fram,
að eitt af mestu erfiðleikum í að-
stoð við svokölluð þróunarríki er
að ráða bót á aldagömlum venjum
í sambandi við óþrifnað.
Þörf samstilltra endurbóta.
Hér er um mikið mál að ræða,
sem ekki er unnt að gera fullkom-
in skil í stuttri grein. Hins vegar
mætti benda á ýmsar ráðstafanir,
sem ættu að vera sjálfsagðar án
þess að velta málinu lengi fyrir
sér. Ég vil í þessu sambandi minn
ast á nokkrar ráðstafanir er telja
má sjálfsagðar.
A. Það orkar ekki tvímælis, að
pappírshandþurrkur skammtaðar
úr þar til gerðum áhöldum, hafa
hvað hreinlæti snertir algera yfir-
burði yfir tauhandklæði. Einstök
tauhandklæði eni óhrein eftir að
hafa verið notuð einu sinni.
Tauhandklæði á rúllum eru held
ur ekki örugg að því leyti að alls
ekki er útilokað að tveir eða fleiri
þurrki sér á sama skammti, t.d. á
fjölmennum veitingarstöðum eða
vinnustöðum.
Pappírshandþurrkur fyrir starfs
fólk og gesti ætti því að fyrirskipa
a.m.k. á eftirtöldum stöðum
1. Við alla matvælaframleiðslu
,hverju nafni er nefnist
2 í öllum eldhúsum veitinga-
staða, hotela og hvers konar staða
er framreiða matar- eða drykkjar-
vörur til neyzlu
3. í öllum matvöruverzlunum,
mjólkur- og brauðbúðum.
4. í öllum skólum og samkomu-
stöðum.
B Klæðnaður verkafólks.
Hreinn klæðnaður og höfuðbún-
aður verkafólks við matvælafram-
leiðslu er nauðsyn
Það veldur miklum erfiðleikum í
þessu sambandi hér á.landi, hvað
fólk skiptir oft um störf. Varla
er önnur lausn á þessu en fram-
leiðslufyrirtækin leggi verkafólki
til hæfan klæðnað á vinnustað og
væru fyrirtækin ábyrgð á því sviði.
C. Á snyrtiherbergjum allra
vinnustaða er framleiða matvæli
þarf að vera sérstakur eftirlits-
maður er lítur eftir allri umgengni
starfsfólks, m.a. því að fólk þvoi
sér um hendur.
Fljótandi sápulögur i föstum
áhöldum er nauðsyn Sama ætti
að gilda um alla veitingastaði,
skóla og samkomustaði.
D. Þá þurfa að vera lögboðnar
vatnsrannsóknir alls staðar, hvort
um er að ræða vatn til notkunar
við matvælaframleiðslu, eða vegna
almennrar neyzlu.
E. Til þess að unnt sé að krefj-
ast hreinlætis af starfsfólki i mat-
vælaiðnaði og annars staðar þarf
strangar kröfur um að t.d. snyrti-
herbergi og öll aðstaða á vinnu-
stað sé í fullkomnu lagi.
F Ef það er ekki nú þegar í
skólum landsins, ætti að gera að
skyldunámsgrein kennslu í hrein-
læti við meðferð matvæla á vinnu-
stöðum og annars staðar.
Sérstök allsherjar löggjöf í þess-
um efnum er tímabær en um leið
þarf að gera sér ljóst, að slík lög-
gjöf er ekki mikils virði nema að
hún sé skynsamleg og örugglega
séð fyrir framkvæmd hennar.
Fyrirmæli um hreinlætisráðstafan
ir við vinnslu á fiski sem er fryst-
ur til útflutnings.
1. gr.
Allt vatn eða sjór, sem notað er
til þvotta á fiski, áhöldum, hús-
næði eða til handþvottar fyrir
verkafólk skal blanda með klór eða
öðrum jafngildum gerileyðandi
efnum.
Styrkleiki blöndunnar svo og all-
ur útbúnaður til blöndunarinnar
er háð samþykki Fiskmats ríkis-
ins.
2. gr.
Handþurrkur á hreinlætisher-
bergjum eða annars staðar til notk
unar fyrir verkafólk, sem starfar í
hraðfrystihúsum, skulu framvegis
vera úr pappír. énda ekki leyfðar
handþurrkur úr öðru efni
Framhaid a 14. siðu
i
I