Vísir - 03.01.1975, Side 6

6
Vísir. Föstudagur 3. janúar 1975
vism
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri
Fréttastjóri
Ritstjórnarfulltrúi
Auglýsingastjóri
Auglýsingar
Afgreiösla
Ritstjórn
Áskriftargjald 600
t iausasöiu 35 kr.
Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
: Haukur Helgason
: Skúli G. Jóhannesson
: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
: Hverfisgötu 44. Simi 86611
: Slðumúla 14. Simi 86611. 7 Hnur
kr. á mánuði innanlands.
eintakið. Blaóaprent hf.
Blikur á lofti
Útlitið er fremur dökkt á Vesturlöndum um
þessi áramót. Þvi er spáð,aðkreppan haldi áfram
og viða haldi atvinnuleysi áfram að aukast. Svo
virðist sem i fáum löndum hafi stjórnvöld getu
eða kjark til að ráðast af nægilegri hörku gegn af-
leiðingum oliukreppunnar, sem hratt þessu vand-
ræðaastandi af stað.
Þrátt fyrir hrikalega verðbólgu og önnur
vandamál íslendinga, erum við tiltölulega vel
settir i samanburði við aðra. Hér hafa stjórnvöld
getað og þorað að ráðast i óvinsælar aðgerðir. Og
þjóðin hefur sætt sig við timabundna rýrnun
lifskjara, svo að full atvinna megi haldast enn um
nána framtið.
í þessu felst meginmunurinn á ástandinu hér og
i nágrannalöndunum. Þar magnast atvinnu-
leysið, sem viða er komið yfir 5% og nálgast sums
staðar 10%. En hér er aftur á móti töluverð um-
frameftirspurn eftir atvinnu. Verkefnin eru fleiri
en hendurnar fá annað. Hér á landi er engin
kreppa i augsýn.
Þessi gæfa okkar er þó ekki einhlit. Við erum
mjög háðir sveiflum i efnahagsmálum nágranna-
landanna. Og ýmislegt bendir til þess, að slikar
sveiflur geti valdið okkur búsifjum á hinu
nýbyrjaða ári. 1 kreppum hefur verð matvæla oft
tilhneigingu til að lækka snögglega og óttast
menn, að svo verði um allan heim á þessu ári.
Þykir það slæmur fyrirboði, að kjötverð i Banda-
rikjunum hefur þegar hrapað. Og þá er eðlilegt,
að við spyrjum, hvað verði um verð á fiskinum,
sem við flytjum út.
Að undanförnu hefur gengið erfiðlega að halda
uppi verði á islenzkum fiskafurðum á erlendum
markaði. Fari svo,að önnur matvæli lækki veru-
lega i verði, er hætt við, að verðið hrapi einnig á
fiskinum okkar. Þetta er hættulegasta óvissuat-
riðið i efnahag okkar á nýja árinu.
Við erum þjóða háðastir umheiminum, ekki
sérstaklega vegna kaupa okkar á erlendum mat-
vælum, heldur vegna viðtækra innflutningsþarfa
okkar á öllum sviðum. Fyrir allar þessar vörur
greiðum við með hornsteini efnahagskerfis
okkar, fiskútflutningum. Ef tekjur hans rýrna,
fellur annað um sjálft sig. Þá munu ekki nægja
þær ráðstafanir, sem þegar hafa verið gerðar.
Þá verður að gripa til enn óvinsælli ráðstafana, ef
ekki á illa að fara.
Við skulum vona, að svo fari ekki. Við skulum
vona,að fiskverðiðhanginokkurn veginn óbreytt.
Þá erum við tiltölulega vel á vegi stödd, svo
framarlega sem vinnufriður helzt i þjóðfélaginu.
Við munum þá fljótlega sjá,aðfórnir okkar, þótt
nokkrar séu, eru smámunir i samanburði við
fórnir nágrannaþjóðanna, sem hafa af pólitiskum
ástæðum ekki getað gripið til jafnharðra
björgunaraðgerða og islenzk stjórnvöld hafa
getað.
Við verðum að biða og sjá, hvernig þróunin
verður. Við erum aðeins að hluta eigin gæfu
smiðir i þessum efnum. Við getum forðazt að
skapa okkur heimatilbúin vandamál með vinnu-
deilum eða á annan hátt. En jafnframt erum við
berskjaldaðir fyrir afleiðingunum af erlendri
kreppu, ef hún fer að magnast um allan helming.
Við skulum búast við hinu versta, en vona hið
bezta.
-JK.
IIIIIIIIIIII
JM) i'S'MÍ
UMSJÓN: G. P.
Watergate-
málið rifjað
upp
Það gæti fyllt margar
bækur, sem skrifað hef-
ur verið um Watergate-
hneykslið, en það hefur
verið slitrótt og stuttort,
sem rúmazt hefur i dag-
legum fréttadálkum
blaðanna.
Þetta mál, sem i tvö
og hálft ár hefur naum-
ast vikið af fréttasiðum,
sýnist vera komið á
lokastig, eftir að þrir
helztu ráðgjafar Nixons
fyrrverandi forseta voru
fundnir sekir um
tilraunir til að hylma
yfir.
Það gæti þvi átt vel
við að rifja upp gang
þess i stuttu máli.
Það var árla morguns 17. júni
1972, að komið var að fimm
mönnum, sem brotizt höfðu inn á
aðalskrifstofur Demókrata-
flokksins i Watergatebyggingunni
I Washington. — Þetta var i miðju
kafi kosningaundirbúnings fyrir
forsetakosningarnar i desember.
Næturvörðurinn, Frank Willis,
varð innbrotsmannanna var og
gerði lögreglunni vart um þá.
1 fórum innbrotsmannanna
fundust hlerunartæki. Einn þess-
ara fimm var James McCord,
sem var ráðunautur nefndarinn-
ar, er vann að endurkjöri Nixons i
öryggismálum.
Hljóðritanir áttu siðar eftir að
leiða i ljós, að viku siðar, eða 23.
júni, ræddi Nixon við helztu ráð-
gjafa sina um hugsanlegar afleið-
ingar þessarar handtöku á stjórn-
málabraut hans sjálfs. (Það
kannaðist hann þó ekki sjálfur við
fyrr en 5. ágúst 1974).
15. september setur rikisréttur
tvo fyrrverandi ráðgjafa Hvita
hússins, þá G. Gordon Liddy og
Howard Hunt, á sakabekk með
innbrotsmönnunum fimm.
30. janúar 1973 eftir að inn-
brotsmennirnir fimm höfðu allir
játað sekt sina, voru McCord, og
Liddy dæmdir. En við réttarhöld-
in kom upp úr dúrnum, að viðtæk-
ar njósnir höfðu verið hafðar um
kosningaundirbúning demókrata
fyrir forsetakosningarnar 1972.
7. febrúar 1973 samþykkir
öldungadeild þingsins að setja á
laggirnar þingnefnd til að rann-
saka njósnir og skemmdarverk,
sem unnin höfðu verið gegn
demókrötum 1972.
23. marz er gert opinbert bréf
frá McCord til Sirica dómara, þar
sem hann býðst til að segja allt af
létta um málið. — Þegar þessir
fyrstu sjö Watergatemenn komu
fyrir rétt i upphafi málsins, ját-
uðu allir sekt sina til að hindra að
rannsóknin gengi lengra. Neituðu
allir að upplýsa, á hverra vegum
þeir hefðu verið. Sirica dómari
felldi yfir þá óvenjuþunga dóma i
þeim tilgangi að brjóta niður
mótstöðu þeirra, svo að þeir yrðu
réttvisinni viðtjónkanlegri.
17. april tilkynnir Nixon, að
meiriháttar árangur hefði náðst
við að leiða fram sannleika
Watergatemálsins.
19. apríl lýsir John Dean, lög-
fræðilegur ráðunautur Nixons þvi
yfir, að hann muni ekki láta hafa
sig að sektarlambi. Athyglin var
þá tekin að beinast að Dean, sem
Nixon hafði borið fyrir þvi, að eng
inn af starfsmönnum Hvita húss-
ins væri viðriðinn Watergatemál-
iö, að Dean átti að hafa gengið úr
skugga um það að fyrirmælum
Nixons.
27. aprilsagði L. Patrick Gray,
settur forstöðumaður FBI, al-
rlkislögreglunnar bandarisku, af
sér eftir að hafa gengizt við þvi
að hafa eyðilagt gögn, sem ráð-
gjafar forsetans fólu honum i
hendur.
30. aprilsögðu H.R. Haldeman,
starfsmannastjóri I Hvita húsinu,
og John Ehrlichman, ráðgjafi
Nixons i innanrikismálum — tveir
áhrifamestu menn Nixonstjórn-
arinnar — af sér embættum. John
Dean var sagt upp starfi.
Þann sama dag lýsti Nixon þvi
yfir I sjónvarpsræðu, að hann
hefði ekkert vitað um Watergate-
málið fyrir.
17. mal byrjaði þingnefnd
öldungadeildarinnar undir for-
sæti Sam Ervin, 76 ára demó-
krata, yfirheyrslur sinar.
18. malvar Archibald Cox til-
nefndur sérstakur saksóknari til
að stýra af hálfu dómsmálaráðu-
neytisins rannsókn Watergate-
málsins og sór hann embættiseið
viku siöar.
16. júll upplýsti Alexander
Butterfield, fyrrum aðstoðar-
maður Haldemans, að Nixon for-
seti hafi hljóðritunartæki i Hvita
húsinu og öll samtöl hans undan-
farin þrjú ár hafi verið tekin upp
á segulband. — Þessi uppljóstrun
leiddi til falls Nixonstjórnarinn-
ar.
19. ágúst dæmdi Sirica dómari
Nixon forseta til að láta hjóð-
ritanir af niu mikilvægum sam-
tölum hans af hendi við Cox sak-
sóknara. Nixon, sem hafði áður
neitað tilmælum uni slikt, áfrýj-
aði.
20. ókt.vék Nixon Cox saksókn-
ara úr embætti fyrir að neita að
láta niður falla málshöfðunina til
að fá segulbandspólurnar i hend-
ur. — Elliot Richardson, dóms-
málaráðherra, sagði þá af sér
ráöherraembætti i mótmæla-
skyni. Um leið var William
Ruckelshaus, aðstoðardóms-
málaráðherra, vikið úr embætti
fyrir að neita að reka Cox.
23. okt. lét Nixon undan dóms-
úrskurðinum og afhenti Sirica
dómara segulböndin.
1. nóv. gengst Nixon inn á, að
Leon Jarwoski sé settur sérstak-
ur saksóknari yfir rannsókn þess
opinbera á Watergatemálinu.
28. des. leggur þingnefndin
fram réttarskipanir, sem krefjast
framvisunar 100 hljóðritana for-
setans og skjala viðkomandi
Watergatemálinu.
3. apríl 1974 leggur skatt-
rannsóknarlögreglan til, að Nixon
greiði 476 þúsund dali i van-
goldna skatta eftir endurskoðun á
ofmetnum frádrætti á fyrra
framtali.
18. april l974voru tveir fyrrver-
andi ráðherrar Nixons, John
Mitchell (fyrrum dómsmálaráð-
herra) og Maurice Stans, náðaðir
af ákærum um samsæri og fyrir
að hindra réttvisina i starfi og
fyrir meinsæri. Báðir höfðu starf-
að að endurkjöri Nixons.
30. aprlllét Nixon hljóðritanirn-
ar af hendi og i ljós kom, að af-
ritanir, sem hann hafði áður látið
i té — og áttu að geyma „allt sem
máli skipti” — höfðu sleppt ýms-
um mikilvægum áfellandi atrið-
um. — Hneykslaði marga að
heyra oft og tiðum klúrt málfar
forsetans, þegar hann ræddi við
ráðgjafa sina.
9. mai hófust fyrir luktun dyr-
um umræður i dómsmálanefnd
fulltrúadeildar þingsins um,
hvort grundvöllur væri fyrir þvi,
að láta Nixon svara þinginu til
saka fyrir hans þátt i Watergate-
málinu og yfirhylmingum yfir
þvi. En slikt gat leitt til þess, að
Nixon yrði knúinn af þingheimi til
að segja af sér embætti.
21. júni 1974var Charles Colson,
fyrrum ráðgjafi Nixons, dæmdur
til allt að þriggja ára fangelsis
fyrir að hafa torveldað framgang
réttvisinnar i málaferlunum gegn
Daniel Ellsberg. — Ellsberg hafði
verið sóttur til saka fyrir að birta
Pentagonskýrslurnar svonefndu
um striðið I Vietnam. I ljós kom,
að nokkrir hinna sömu, sem brut-
ust inn i Watergate, höfðu einnig
brotizt inn a skrifstofu sálfræð-
ings Ellsbergs til þess að komast
yfir trúnaðarviðræður hans við
sjúkling sinn. Var þá málið gegn
Ellsberg látið falla niður.
27. júligreiddi dómsmálanefnd
fulltrúadeildarinnar atkvæði með
þvi, að Nixon verði stefnt fyrir
þingheim fyrir þátt sinn i þvi að
hindra framgang réttvisinnar.
31. júlivar Ehrlichman dæmd-
ur I allt að 5 ára fangelsi fyrir
sinn þátt I þvi að heimila innbrot-
ið I skrifstofu sálfræðings Ells-
bergs. Hann var látinn laus, með-
an málinu var áfrýjað.
2. ágústvar John Dean dæmdur
I allt að 4 ára fangelsi fyrir þann
þátt, sem hann játaði á sig, við að
hylma yfir Watergatemálið.
5. ágúst játaði Nixon, að hann
heföi vitað um yfirhylmingar
Watergatemálsins nánast frá
upphafi, og hann hefði reynt að
hefta rannsókn FBI á málinu.
9. ágústsagði Nixon af sér for-
setaembætti.
8. september náðaði Ford hinn
nýi forseti forvera sinn, Nixon, af
öllum hugsanlegum sakargiftum
vegna Watergatemálsins.
1. okt. hófust réttarhöldin
vegna tilrauna embættismanna
til að hylma yfir Watergatemál-
ið.
29. okt. gekkst Nixon undir
skurðaðgerð vegna blóðtappa, en
sá sjúkdómur kom I veg fyrir að
hann yrði leiddur i vitnastúkuna i
réttarhöldunum.
31. des. 1974 úrskurðaði kvið-
dómur þá Mitchell, Ehrlichman
og Haldeman seka um samsæri
og tilraunir til að hindra gang
réttvfsinnar.