Vísir - 25.01.1975, Blaðsíða 4

4
Vísir. Laugardagur 25. janúar 1975.
Dagrún Kristjánsdóttir:
GAMLI OG NÝI TÍMINN
Þaö eru liklega fáir sem vildu
hverfa aftur i-éámla timann og
þá baráttu sem þá var háö viö
myrkur, kulda og erfiöar sam-
göngur aö vetrarlagi.
Síöustu áratugir hafa breytt
svo högum manna aö fólk um
fertugt er nær ókunnugt á þeim
slóöum sem foreldrar og afar
þess og ömmur urðu aö troða.
Enn yngri kynslóðir geta vart
hugsaö sérhvernig það lif hefur
verið, þegar hvorki var
rafmagn, simi, innlagt
vatn, kannski ekki
einu sinni kolaeldavél, eða hiti I
hýbýlum manna utan það sem
hlóðareldurinn gaf, þó ekki sé
talaö um bila, flugvélar, snjó-
bíla eða -sleða. Af eðlilegum
ástæðum þá heldur engar frysti-
kistur, kæliskápar, hrærivélar,
grillofnar, ryksugur eða raf-
magnstannburstar! Sjálfvirkar
þvotta- og uppþvottavélar,
kaffikönnur og rafmagnsfata-
burstar o.fl. o.fl.
Það má igrunda það hvernig
fólk hefur getað lifað hér i rúm
þúsund ár án þessara lifsnauð-
synlegu tækja og litlu skemur
við algerar vegleysur, fábreytt
mataræði og skort. Það hefði
verið stórfróðlegt, ef það hefði
veriðhægt að gera samanburð á
þvi hvort sú kynslóð er nú lifir,
eða þær sem lifðu i þessu landi
frá þvi að það byggðist og fram
á byrjun 20. aldar — hefur vinn-
inginn hvað áhrærir þrek, dugn-
aö, þolgæði, nægjusemi, heil-
brigði, gáfur, góðsemi og höfð-
inglegan hugsunarhátt. Hvort
mun sú kynslóð er nú lifir vera
sælli og ánægðari með lifið en
áar hennar sem einskis fengu að
njóta af öllum þessum verald-
legu gæðum. Það er eðlilegt að
halda það, að þeir hljóti að vera
hamingjusamari sem nú lifa við
öll þessi þægindi en hinir sem
fóru alls þessa á mis, en er það
nú víst að svo sé? Það hlýtur að
læðast sá grunur að manni að
hamingjan sé ekki ýkja mikil
hjá flestum, þrátt fyrir allt
þetta. Grunurinn er byggður á
rökum sem ekki er hægt að
DlOmASAlUR
Fjölbreyttar veitingar. Munið kalda borðið.
Opiðfrá kl. 12—14.30 og 19—23.30.
VÍAIAAPSBAR
HOTEL LOFTLBÐIR
hrekja. Nútimafólk er ekki
nægjusamt, þegar eitt er fengið,
þá er meira heimtað og þegar
þær óskir eru uppfylltar koma
nýjar. Þessar kröfur eru fram
bornar af óánægðu fólki — þvi
sem aldrei getur orðið ánægt,
þvi það veit ekki hvað það er að
neita sér um hlutina — hvorki
ónauðsynlega eða þarfa. Nú
virðist sem flestir meti jarð-
neska hamingju á mælikvarða
þess sem þeir geta aflað sér af
föstum og lausum fjármunum
og álita að hafi þeir svolítið
tneira, sé sælan fengin. Nú
reynist æði mörgum þetta hill-
ingar, því þegar þetta svolítið
meira er fengið, þá er sælan
hvergi I seilingu, hún hefur fjar-
lægzt enn og þá er það auðvitað
þvl að kenna að það er ekki nóg
sem komið er og enn verður að
afla nokkurs fjár til viðbótar til
að geta veitt sér meiri þægindi,
meiri skemmtanir, fleiri ferða-
lög. Hvað skeður þegar þvl
marki er náð? Ekkert — alls
ekkert. Gæfan bankar ekki á
dyr og segir: ,,Hér er ég, nú
getið þið hætt að eltast við mig,
þið hafið nú nógtil að lifa af góðu
llfi, þið getið veitt ykkur öll
möguleg þægindi, skemmtanir,
feröalög, þið eigið heimili,
maka og börn, þið getið greitt
skuldir ykkar og skatta, þið
þurfið ekki meira”. Nei, svo
auðvelt er þetta ekki, þvi þótt
allt þetta sé fyrir hendi, þá er
nægjuseminni og þar með
ánægjunni og gleðinni yfir
fengnum gæðum bægt frá með
lönguninni I enn meira og sú
löngun leiðir margan út á hála
braut. Ef ekki er hægt að full-
nægja kröfunum með þvi sem
unnið er heiðarlega fyrir og þvl
sem ríki og bær gerir til að auka
llfsþægindin, þá er oftar en
nokkurn tlma kemur opinber-
lega I ljós gripið til ýmissa ann-
arra ráða til að auka sjóðinn I
eigin vasa, skltt með þann sem
verður að gjalda þess, beint eða
óbeint.
I öllum þessum gauragangi og
Hfsgæðakapphlaupi, sem flestir
taka þátt I og allmörgum viröist
ganga nokkuð vel, vantar alltaf
það sama, — nægjusemina og
hamingjuna. Fáir kunna að
snfða sér stakk eftir vexti og
láta sér duga. Enn færri eru það
sem skilja að gegndarlaust óhóf
eykur ekki hamingju neins.
Hjón geta rifizt og slegizt heima
hjá sér, þó að þau hafi allt til
alls og séu á sífelldum þeytingi
til að koma I lóg þvl sem aflað
er. Það er óvíst hvort þau eiga
nokkuð sameiginlegt nema það
að reyna að vera sem sjaldnast
heima I ró og næði — sjaldnast
vegna þess, að hamingjuna I
einkalifinu vantar. — Til að
feykja burt óánægjunni, ósam-
lyndinu og reyna að eyða eða
breiða yfir ógæfusamt heimilis-
llf, er enn meiru eytt I alls konar
afþreyingu utan heimilis. Það
sama gildir um unglingana og
aðra einstaklinga. Hamingjan
lætur ekki kaupa sig, — hvorki
fyrir rándýrar íbúðir, bila,
utanlandsferðir þrisvar fjórum
sinnum á ári eða annað álika.
Hinar svokölluðu skemmtanir
skilja svo oft eftir eyði og tóm,
sem verður æ erfiðara og erfið-
ara að fylla, en reynt samt með
þvi að kasta sér oftar og oftar út
I hringiðuna, þrátt fyrir það að
fáir finna þá ánægju þar, sem
þeir leita og vænta.
Ef hægt væri að slá þvl föstu
að hlutfallið sé það sama á milli
allsnægta og þæginda nútimans
og örbirgðar, erfiðleika og lifs-
þægindaskorts fyrri tlma — og
hlutfallið er á milli lifsánægj-
unnar nú og fyrr, þá er dæmið
afar einfalt. Fortlðin og allt
sem henni tilheyrði hlýtur að
hafa verið eitt kolamyrkur —
hreint viti — fyrst fólk nú, með
öll lifsins þægindi sem flestir
geta veitt sér — I öllu falli
margfalt á við það sem fyrri
alda kynslóðir gátu veitt sér —
er þó svo óánægt með kjör sln og
svo óhamingjusamt að ekki
linnir kröfum, innbrot, þjófnað-
ir og eiturlyfjaneyzla færast I
vöxt, öfund og afskiptaleysi um
hagi náungans vex, hjónaskiln-
uðum fjölgar, hvers konar laus-
ung og hippalif þrifst með ágæt-
um, agaleysi tröllrlður þjóðinni
ásamt óheiðarleik sem virðist
aukast og margfaldast jafn-
framt þvl sem hann verður stór-
felldari og almennari með
hverju árinu sem líður. Það
hljóta allir að sjá að með þvi að
leysa dæmið á þennan hátt
gengur það ekki upp — ekki sá
hluti þess sem áhrærir gengnar
kynslóðir. Þær hafa áreiðanlega
ekki verið hlutfallslega eins
óánægðar og fólk er nú, þrátt
fyrir alla erfiðleikana. Það sem
skiptir máli er það að llfið og
gæði þess voru metin á allt ann-
an hátt þá en nú. Þá þurfti
minna tilefni til að gleðjast,
börnin voru sæl og glöð ef þau
fengu kerti og spil á jólum og
fullorðna fólkið fór ef til vill á
tvær þrjár samkomur yfir árið
og þótti hátlð. Nú dugar ekki
minna en þúsunda króna gjafir
fyrir börnin og helzt skemmtan-
ir og bló oft I viku ásamt ferða-
lögum til útlanda og margt,
margt fleira, samt er enginn
ánægður. Fáir munu það vera
nú sem heldur kjósa að lesa
góða bók heima hjá sér en að
fara „eitthvað” aðeins til þess
aðþurfaekki aðvera heima, þvi
I hugum flestra er það það sama
og láta sér leiðast, eða lenda I
þrasi við fjölskylduna út af ein-
hverjum smámunum. Allt þetta
stafar af röngu llfsviðhorfi,
rangri lifsskoðun. Flestir, ef
ekki allir, búa svo um sig hér á
jörðinni eins og þeir ætli sér hér
eillft lif og hér fái þeir að njóta
þess sem þeim tekst að afla sér
með réttu eða röngu, um alla
ævi til enda veraldar. En hve
sár verða ekki vonbrigðin, er
þeir uppgötva að þeir hafa verið
að eltast við einskisverðan hé-
góma, mestan hluta llfsins, látið
ginnast af innantómu hjómi, en
steingleymt kjarnanum sem
einn er einhvers virði og ekki
forgengilegur. Að sjálfsögðu
veröur ekki fram hjá þvl gengið
að lögmál jarðneskrar tilveru
gera það að nauðsyn að hver og
einn hafi I sig og á, þak yfir
höfuðið og leggi hæfilegan skerf
I hinn sameiginlega sjóð, sem
nefnt er rlki og sveitarfélag, en
þar með er ekki brýn nauðsyn
að leggja sál slna að veði fyrir
gull, ræna hana þeim arði sem
henni ber, vegna dauöra hluta.
En ég fæ ekki betur séð en að
andleg hrörnun vaxi I jöfnu
hlutfaíli við aukna velsæld.
D.agrún Kristjánsdóttir.
I s^idi
Ráðstefna um
lág laun.
Kjör láglaunakvenna eru til
umræðu á ráðstefnu sem Starfs-
stúlknafélagið SÓKN, ASB, fé-
lag afgreiðslustúlkna I brauða-
og mjólkurbúðum, Iðja, félag
verksmiðjufólks, Starfsmanna-
félag rlkisstofnana og rauö-
sokkahreyfingin boða til I fyrra-
málið kl. 10. Ráðstefnan er öll-
um opin. NIu konur flytja stutt
framsöguerindi, en slðan verður
unnið i hópum fram að almenn-
um umræðum. „Markmiðið
með ráðstefnu þessari er fyrst
og fremst að draga fram sér-
stöðu kvenna I atvinnulifinu og
hvatning til þeirra að krefjast
úrbóta”, sögðu fundarboðendur
I gær. Ráðstefnan fer fram I
Lindarbæ og verður matur
framreiddur á staðnum.
Börnin misnota
neyðarsimana
Fyrir nokkru var dreift meðal
skólabarna á Akureyri miðum
með neyðarsimanúmerum
slökkvistöðvarinnar og lög-
reglustöðvarinnar, 22222 og
23222. Með þessu átti að vekja
athygli almennings á númerun-
um. Þetta virðist þó hafa orðið
til þess að talsvert ber á hring-
ingum án tilefnis og virðist sem
börn, sem miðana hafa fengið,
hafi verið að hringja af forvitni,
sem auðvitað er bagalegt.
Bókasöfnin, —
vetrarleiðinn
Bókasöfnin eru kjörinn staður
til að láta vetrarleiðann hverfa
út I veöur og vind. Þessi mynd
var tekin I amerlska bókasafn-
inu á Nesvegi 5, en það er eitt
margra bókasafna hér i
Reykjavlk. Vilji menn komast I
snertingu við ameríska menn-
ingu þá er þar urmull af bókum
á ensku um ótrúlegustu málefni,
hljómplötur eru lánaðar út,
video-bönd, og I lesstofunni er
hægt að lesa öll nýjustu timarit
Bandaríkjanna og nokkur dag-
blaðanna.
Tungumálanám
á hörðum vetri
Þær eru margar aðferðirnar
við að nema erlend tungumál.
Nýlega gaf Bókaverzlun Sigfús-
ar Eymundssonar út nýstárlegt
fræðslutæki fyrir þá sem vilja
læra tungumál, málaspilið. 1
hverri öskju eru 4 raðspil með
mismunandi myndum, sem
settar eru saman úr mörgum
allavega löguðum reitum. Leik-
urinn felst I þvl að búta niður
hverja plötu og raða síðan
myndinni saman á ný. A botni
hverrar plötu eru prentuð á
ensku heitin á þvi, sem hver
smámynd sýnir. Til skýringar
fylgir hverri plötu hvltt spjald
meö þýðingum á Islenzku á öll-
um ensku orðunum. Jafnframt
fylgja I öskjunni tvær bækur,
önnur með enskum texta, en hin
með íslenzkri þýðingu, þar sem
prentaðar eru nokkrar einfaldar
setningar tengdar hverri mynd.
Agætt gaman á hörðum vetri,
ekki satt?