Tíminn - 22.07.1966, Page 8

8
TÍMINN
FÖSTUDAGUR 22. júlí 1966
Með ástarkveðju frá Rússlandi
Með ástarkveSju frá Rússiandi.
From Russia with Love. Tóna-
bíó. Ensk frá 1963. Leikstiórn:
Terence Young. Handrit: Rich-
ard Maibaum. Kvikmyndun:
Ted Moore. Tónlist: John
Barry, Lionel Bart og Monty
Norman. Framleiðendur: Harry
Saltzman og Albert R. Brocc-
oli. 110 mín. íslenzkur texli:
Loftur Guðmundsson.
James Bond er kunnasta
hetjan í kvikmyndaheiminum í
dag. Ekki er látið nægja a'ð
kvikmynda hverja bókiná á
fætur annarri eftir Ian Flernm-
ing, þar sem þessi nafntogaða
hetja er höfuðpaurinn, heldur
eru og hafnar eftirlíkíngar á
þessari tegund mynda. Banda
ríkjajpenn vilja hafa .sinn Jam
es Bond, sem sagður er siá
þann enska út, bæði hvað snert
ir áræði óg vinsældir meðal
veika kynsins. Derek Flint er
nafn hins bandaríska 007 (leik
inn af James Coburn) og kem
ur fram í Our Man Flint, sem
væntanlega mun verða sýnd í
Nýja Bíói. Eigi hefur þótt
nægja, að karlmenn skipuða að
alhlutverkin og hafa menn bú
ið til eins konar kven-James-
Bond-hetju, er ber nafnið Mod
esty Blaise. Það, sem vekur
þó mesta furðu er, að enginn
annar en Joseph Losey hefur
tekizt leikstjórn Modesty Blaise
á hendur, en Losey er þegar
orðinn stórt nafn í kvikmynda
listinni með myndum eins og
Þjónninn (Kópavogsbíó) og
Fyrir kóng og föðurland (Bæj
arbíó). Aðalhlutverkin eru í
höndum tveggja mjög góðra
leikenda, Monicu Vitti og Dirk
Bogarde‘s, en varast skal að
búast við of miklu. Terence
Young hefur og gert tilraun til
eftirlíkingar, þegar hann gerði
Ævintýri Moll Flanders eftir
uppskrift Tom Jones, en brást
bogalistin og ætti frekar að
halda sig við James Bond.
James Bond er sendur til
Istanbul að ræna dulmálsvél úr
rússneska sendiráðínu þar í
borg. Alþjóðlegur glæpahring
ur, ,,Speetre“, hefur ástæðu til
að myrða 007 og er harðsvírað
ur kraftajötunn Red Grant
(Robert Shaw) sendur út af
öricinni, þeirra erinda. Við
sögu kemur einnig fögur yng-
ismær, Tatiana Romanova (Dan
iela Bianchi), og er hlutverk
hennar að verða ástfangin af
James Bond, seim eins og
vænta mátti, gengur að óskum.
Riomanova er erindreki Icósu
Klebb (Lotta Lenya), forljóts
bvenskörungs, meðlims „Spect-
re“. f Istanbul aðstoðar Kerim
Bey (Pedro Armendariz )Bond
við að ræna dulmálsvélinni og
halda þeir síðan hið þráðasta
til Englands ásamt Tatiönu. Á
leiðinni til Feneyja er Kerim
drepinn og er margoft gerð til
raun til að ryðja James Bonrl
úr vegi. Hann kemst þó nauð
uglega fram hjá öllum hindr-
unum.
Með ástarkveðju frá Kúss-
landi er yfírleitt ekki eins
skemmtilega útfærð og Dr. No,
sem skapaði nýtt andrúrasloft
í hetjuframleiðsiu kvikmýnd-
anna. Líklega er það vegna
þess að Rússneska ástarkvcðjan
er ekki eins nýjungagjörn og
ofnotkun á slíkri framleiðslu,
að hún hrífur mann ekki líkt
og fyrsta myndin gerði; og
sennilega verða James Bond
kvikmyndirnar orðnar hvim-
leítt fyrirbrigði, þegar til
lengdar lætur, ef haldið verð
ur á sömu braut. Spenna kvik-
myndarinnar er ekki látlaus, en
magnast, þegar á líður. Sum
atriði eru tæknilega vel gerð
og ber þar af einvígi Bond's
og Grant's, sem er unnið af
mikilli hugkvæmni, hröð mynd
skípting, góð myndataka og á-
horfandinn situr stjarfur í sæt
inu. Hefur sjaldan sést betur
gerð handalögmál tveggja and-
stæðinga í kvikmynd. Flótti
James Bond‘s undan þyrlunni
er og ágætlega gerður, en
Young hættir til að gera of
mikið úr hetjuskapnum, þeg-
ar Bond gerir nokkra hraðbáta
ósjófæra með eldsneytisspreng
ingum. Það er eínkennileg ráð-
stöfun, að aldrei megi sjást
framan í yfirmann glæpahrings
ins. Maður býst við, að það sé
einhver óvænt persóna, sem
komi ef til vill fram annars
staðar í myndinni, sem ósköp
alþýðulegur borgari, og því cigi
leikslokin að koma manni þann
ig á óvart, eins og tíðkast í slík
um kvikmyndum. Af þessum
sökum verður éndirinn nokkuð
bragðdaufur.
Sean Connery er eins og
sjálfkjörinn James Bond og
hæfir mjög hlutverkinu. Tón
list myndarinnar er mjög á-
heyrileg og mótar ánægjuleg
an geðblæ hjá áhorfendum.
Textaþýðing Lofts Guðmunds
sonar virtist mér hnökralaus
og gerð af vandvirkni.
Borið saman við Istanbul-
manninn ætti James Bond að
vera óhætt. Það væri frekar
Harry Palmer (Michael Caine.i,
aðalsöguhetjan í Leyniskjölun
um (The Ipcress File, Háskóla-
bíó), sem Bond þyrfti að gæta
sín á, en sú mynd var tæknilega
betur unnin en Með ástar-
kveðju frá Rússlandi.
Sigurður Jón Ólafsson.
MINNING
Jdn Þorsteinsson
á Hamri
Vorið 1894 hófu ung hjón bú-
skap á Hamri í Þverárhlíð í Mýra
sýslu, Þorsteinn Sigurðsson frá
Neðranesi í Stafholtstungum og
kona hans Þórunn Eiríksdóttir.
Eigi er þeim sem þetta ritar kunn
ugt um frumbýlisefni þeirra, þó að
líkur bendi til, að þau hafi ein-
hver verið, því að bæði áttu hjón
in til búfólks að telja, og þeim juk
ust brátt efni, og Þorsteinn var
sína búskapartíð einn með efna-
sterkustu bændum sveitar sinn-
ar, enda fór hann ætíð í allri bú-
sýslu að hyggnari bænda hátt-
um: að eiga jafnan betra spilið
£ bafehöndinni, enda öll umhírða
utan húss og innan mótuð sér-
stakri fyrirhyggju og reglusemi;
þar hallaði eigi á hlut húsfreyjunn
ar í þeim efnum. Þau eignuðust
fimm börn, sem til fullorðinsald-
urs komust, eina dóttur og fjóra
syni. Öll ólust þau upp í for-
eldrahúsum og áttu þar dvalar-
heimili fram undir þann tíma að
þau hvert fyrir sig stofnuðu sitt
eigið heimili. Öll voru börnin vel
gefin, enda hafa þau orðið sjálf-
um sér nóg í þjóðfélagínu og
heldur betur. Þannig gat heima
skólinn stundum verkað.
velferð heimilisins. En hún lézt
2. ágúst 1964. Það varð því
skarnmt í milli stórra högga á
heimilinu.
Þau eignuðust tvo syni, sem
eru Þorsteinn skáld og rithöfund
ur, sem kennir sig við Hamar, og
Þórarinn, sem nú býr á Hamrí
með unnustu sinni, Karen Weld
ing frá Reykjavík. Á síðastliðnu
hausti keypti Þórarinn meiri
hluta bústofns af föður sínum
ásamt umrpðarétti á jörðinni til
búskapar, og er vel eins og þarna
stendur á, að maður komi manns
£ stað, auk þess sem hann er mörg
um fremur líklegur til að vera
þvi manngervi búinn að reynast
hvarvetna fær um að ganga undir
fallið merki föður og standa und-
ir því.
Jón á Hamri var bóndi og bú-
maður af lífi og sál. Hann unni
íslenzkri sveitanáttúru og öllu
því bezta sem hún hefur upp á
að bjóða og trúði á mátt hennar tiL
velsældar fyrir boma og ó-
borna, og sjálfur sýndi hann trú
sína í verki: hann byggði allar
athafnir á traustum grunni sem
bóndi. Þar var hvergi flogið á
annarra fjöðrum þvf skuldir voru
Það sem gefur þessum línum | hans s,varnir ávinir; og í búskapar
, tilefni er, að einn af sonum þeirra 1 báttum notfærði , hann sér við
hjóna, Jón Leví að nafni, hrepp- eigandi tækni nútímans en fór
MINNING
Eiríkur Jónsson
bóndi í Sandlækjarkoti
Fæddur 2. febrúar 1880.
Dáinn 14. maí 1966.
GAMALL merkisbóndi í Gnúp-
verjahreppi, Eiríkur Jónsson í
Sandlækjarkoti, andaðist 14.
þ.m., 86 ára að aldri. Lauk þar
löngum og farsælum starfsdegi,
sem hófst á öld lestaferða og út-
róðra, en 'endaði á öld véltækni
og raforku.
Eirifeur j Sandlækjarkoti var
ágætur fulltrúi aldamótakynslóðar-
innar, sem vér eigum svo margt
gott að þakka. Þó að hann hefði
jafnan vakandi auga á öllum nýj-
ungum, sem til heilla horfðu, þá
brást honum aldrei hin ágæta kjöl
festa, er hann hafði þegið í arf,
hyggindi og forsjálni bóndans, sem
byggir á langri lífsreynslu kyn-
slóðanna, er á undan fóru.
í Sandlækjarkoti hafa forfeður
Eiríks búið £ hartnær 200 ár. Árið
1789 fluttist þangað frá Ásólfsstöð
im Jón bóndi Oddsson og k.h.
Guðlaug Bjarnadóttir. Jón var son
ar, bónda I Ásum, Eiríksson-
ar, bónda í Stóru-Mástungu, Bein-
teinssonar, bónda í Lunansholti og
Hjallanesi á Landi, Ólafssonar.
Þegar þau hjón, Jón Oddsson
og Guðlaug Bjarnadóttir fluttu
að Sandlækjarkoti, bjó á Sandlæk
Loftur Freysteinsson, Rögnvalds-
sonar, bónda s.st., Freysteinsson-
ar. Höfðu þeir ættmenn búið a
Sandlæk allt frá árinu 1735. Jón
Oddsson mun hafa keypt
hálfa Sandlækjartorfuna á móti
Lofti Freysteinssyni. Hafa jarðirn
ar Sandlækur og Sandlækjarkot
síðan talizt jafnar að landrými.
Oddur hreppstjóri, sonur Jóns
Oddssonar, kvæntist .Þóru Lofts-
dóttur frá Sandlæk og bjó í Sand-
lækjarkoti. Þeirra sonur var Bjarni
hreppstjóri Oddsson, sem kvænt
ist Guðrúnu Vigfúsdóttur frá
Núpstúni. Tóku þau við búi í Sand
lækjarkoti árið 1839. Vigfús í Núps
túni var sonur Þórðar bónda Vig-
fússonar á Minna-Hofi, Þórðarson-
ar, bónda á Hurðarbaki í Reyk-
holtsdal. Kona Vigfúar í Núpstúni
var Þuríður Ámundadóttir, snikk-
ara og málara. Jónssonar, systir
séra Halldórs á Melstað.
Sonur Bjarna hreppstjóra Odds-
sonar og Guðrúnar Vigfúsdóttur
var Jón er tók við búi í Sand’
lækjarkoti árið 1876. Kvæntist
hann Margréti Eiríksdóttur. bónda
í Árhrauni, Ingimunarsonar
með gát út á lftt kannaða af-
leggjara £ þeim efnum. Hann var
fjármaður ágætur og áttf óvenju
afurðagott sauðfjárbú sem .
stækikaði nokkuð með ári
hverju, og í meðferð þess gaf
■ ihann ávallt gaum að leiðarmerkj-
um fyrir reynslu sinnar, sem prett
uðu hann hvergi. Hann fóðraði bú
pening sinn yfirleitt með ágæt-
um og fór vel með hey sin i allri
meðferð, enda oftast stór hluti
þeirra f fymingu á vordögum;
þannig var ásetningurinn á haust-
in.
Jón var varúðarmaður hvar-
vetna og átti sem og fleiri hans
nánustu næma athyglisgáfu. Þvi
fóru öll störf vel úr höndum han«.
og þótt hugur hans væri öðru
fremur helgaður eigin búsýslu, þá
skorti hvergi á að hann ræktl þau
störf af samvizkusemi sem honum
voru falin fyrir aðra, og á ég þar
við það sem hreppsfélaginu við
kom, svo sem hreppsnefndarstörí
og fleira. Um umbætur hans á á-
býlisjörð sinni skal eigi fjölyrt;
þegjandi vitni skrökva sízt, og
hverjum sem hjá garði fer á
Hamri á þessum tíma árs gefst
að líta grösug tún og hressilegar
byggingar yfir fólk og fénað. Fram
koma Jóns í daglegri umgengni
var frekar mótuð alvörukennd, en
bónda í Miklholti og Efstadal, Tóm fLIE Xm ** *h.T
reyndist ávallt viðbumn að taka
Jón bóndi Bjarnason og Margrét “pp hressandl. samræður með
Eiríksdóttir bjuggu í Sandlækjar- kunmngjum^sínurn og gera ser'
koti góðu búi eins og þeir lang- °,aðar “tundlr eft5r onn dagsms
feðgar höfðu raunar allir gert. Var , T svo har nndlr’ og með Joni
þeim átta barna auðið, sex dætra f , amn er.iainn 1 vaiinn stor'
og tveggja sona. Dæturnar giftust hondl °® hofðinglyndur heim að
allar myndar- og dugnaðarbændum sæh-ia'
í héraðinu. Yngri sonurinn, Bjarni, ®vo vii °° enda þessar línur
andaðist á unglingsaldri. Hinn son um Samian sveitunga minn með
urinn, Eiríkur, f. 2. febr. 1880, tók svofeiidum orðum, ásamt því að
við búi í Sandlækjarkoti af föður votta hans nánustu samúð mína:
sínum árið 1921 Eiríkur var kvænt Bondi er bústólpi, bú er land-
ur Kristínu Ingimundardóttur, stólpi. því skal hann virður vel.
bónda í Andrésfjósum á Skeíðum, Guðjón Jónsson
hinni mestu gæða- og atgervis- frá Hermundarstöðum.
konu, er lifir rnann sinn. (Af sérstökum ástæðum eru þess
Eiríkur Jónsson tók >dð olðm ar línur seinna á ferðinni en venja
legu búi af föður sin .m Hafði er til undir slíkur kringum-
Framhald á bls. 15. Istæðum).
stjóri og bóndi á Hamri, lézt snögg
lega að heimili sínu 14. júní s. 1.
og var jarðsettur að Norðtungu
20. s. m. að viðstöddu óvenju-
lega miiklu fjölmenni eftir því
sem gerðist við slik tækifæri
Hann var fæddur á Hamri 22.
marz árið 1900 og ólst þar upp
sem áður er sagt. Má því segja
að þar hafi.verið hans dvalarstað-
ur frá vöggu til grafar. Að vísu fór
hann að heiman í bili að liðnum
unglingsárum að læra sérstaka
smiðaiðn og hugðist gera hana að
ævistarfi sínu, því hann var í
bezta lagi hagleikshæfileika gædd
ur sem fleiri ættmenn hans; en
sveitalifið hafði bundið hug har.s
þeim böndum sem eigi urðu leyst,
og hvarf hann aftur til æsku-
stöðva sinna að skömmum tíma
liðnum og vann að búi föður síns
á tímabili, eignaðist margt sauð-
fé sem hann hafði í fóðrum heima
og heiman á vetrum og gaf hon-
um drjúgar tekjur. En vorið 1936
keypti hann jörðína Hamar ásamt
búi af föður sínum og hóf bú-
sfeap á eigin ábyrgð og kvær.tist
nokkru síðar austlenzkri stúlku,
Guðnýju Þorleifsdóttur að nafni,
sem reyndist manni sínum sam-
hent í starfi og fómfús fyrir allri