Tíminn - 31.07.1966, Blaðsíða 12

SUNNUDAGUR 31. Jóh' 1966
12
ÞÁTTUR KIRKJUNNAR
VERND GUÐS OG
VERZLUNARMANNAHELGI
Mánaðamíótin júlí og ágúst
eru dagar mestu umferðar á
fslandL
I>essi umferð á vondum veg
um, en þannig eru flestir veg
ir þessarar fámennu þjóðar í
stóru, hrjóstrugu landi, skap
ar gffurlega hættur fyrir hvem
vegfaranda.
Og sú var tíðin, að aldrei
urðu fleiri slys á vegum en
M eimmitt þennan dag í hásumar
dýrð landsms.
En nú hin síðari ár hefur
þetta verið öðruvísi. Það hafa
jafnvel birzt stórar fyrirsagnir
í bíöðunum; Slysalaus verzl-
urmaimalielgi eftir að heim var
komið.
Þetta er mjög eftirtektar-
vert. Hrvemig má það verða
að minnst séu slys í mestri
haettu?
Jú, það hefur verið tekið
höndum saman og vakað í vök
ulli aðgæzlu, hvatt til
kurteisi og kærleiksríkr-
ar tilhliðrunarsemi. þessa
daga á vegunum. Og þessi
áróður til skynsemi og menn
ingar hefur haft sín áhrif. Guð
hefur verndað fólkið, var sagt
í gamla daga.
En aðrir mundu segja nú:
„Hvaða vitleysa. Það er bara
fólkið, sem hefur haft vit á
að hlýða og vit fyrir sér‘.
En hvar er Guð og hver er
hann? Er það ekki einmitt
kraftur hins góða í mannssál-
inni sjálfri, „Guð í alheims
geimi, og Guð í sjálfuni þér“,
sagði skáldið og taldi það
tvennt í heimi til átrúnaðar
hollast.
Og vilji þess Guðs er hið
góða, fagra og fullkomna. All
ur boðskapur kirkju og presta
og trúarbragðahöfunda með
Krist í broddi fylkingar er ein
mitt um hlýðni við þennan
kraft góðleikans, þennan Guð.
Og sú hlýðni birtist á mis-
jafnan hátt í umferðinni eins
og á heimilum, vinnustöð-
um og gleðimótum. „Ef fólkið
hefði vit á að hlýða,“ þar lika,
gengi allt betur.
Það eru víðar slys en á veg-
um. Það eru slys á heimilum,
vinnustofum, verkstæðum og í
samkomuhúsum. Og kannski
hvergi ægilegri en þar. Það eru
líka til andleg slys með sálar
og hjartasárum. Þau eru ekki
Isíður sársaukafull og hættu-
leg.
Verzlunarmannahelgin og að
gerðir í sambandi við hana á
síðustu árum bendir þar líka
í rétta átt. Þar hefur verið
kennt af kennslukonum tveim:
Reynslu og Neyð.
Og nú er farið að byrgja
brunninn, loka helzta slysavald
inn, áfengið inni, á mörgum
stöðum. Og áfengislaus gleði
mót ábyrgjast nú holla gleði
og heilbrigt fólk heim aftur af
fallegum fjölmennum stöð
um, þar sem allir voru samt áð
ur í hættu, meðan enginn vernd
aði og vakti.
En hvers vegna ekki að færa
enn meira út veldi góðleikans
og vökunnar og hafa vínlaus
gleðimót alls staðar. „En ein
hvers staðar verða vondir að
vera“, sagði óvætturinn í berg
inu, þegar Guðmundur góði
vígði bergið forðum. Ef svo er,
þá finnst mér, að sá vondi
áfengisdjöfull ætti bara að
vera lokaður niðri i flösku
heima í sinu „ríki“, um verzl
unarmannahelgina, þegar flest
ir eru á bílum sínum á ferða
lagi að leita ljóss og friðar í
faðmi fjalla og dala.
Og þessi vaka og verndar-
áróður verzlunarmannahelg
arinnar þarf að færast yfir
víðara svæði, kalla á Guð góð
leikans og tillitsseminnar í
fleiri hugum og hörtum,
kenna fólkinu að hlýða —
hlýða röddu skynseminnar á
vegum lífsins og senda út á
sextugt djúp ekki einung
is sundurlyndisfjandann, held
ur líka helkulda kæruleysis
og skammsýni.
Það þarf að vaka betur yfir
vöggunni, beinlínis varna
slysum meðal barna. Eina
viku um daginn varð slys á
barni — dauðaslys daglega
hjá þessari litlu og fámennu
þjóð. Eina helgina týndust
tveir ungir menn í krafti lífs
og á blómaskeiði ævi og æsku.
Annar fannst lífs í fjarlægu
landi. Hinn hefur ekki fundizt
enn, hvorki lífs né liðinn. Hve
margir eru sem enginn veit um
og hirða ekki einu sinni sjálf
ir um að láta sína nánustu vita
um, hvert þeir ætla?
Ekki er ég að halda, að þeir
sem þannig verða fyrir slysum,
eða týnast séu sekari en allir
hinir, síður en svo. Og allir
þeir, sem leita og hjálpa und
ir slíkum kringumstæðum með
fórnfýsi og kærleiksþjón-
ustu, sýna og sanna Guð og
hans mátt í huga, hönd
og hjarta, eða fótum, sem
ganga á friðarvegum.
En það er hinn almenni hugs
KLAUSTURREGLA
Framhald af bls. 9.
unum til samtaka um vélakaup
og búvélanotkun. Sumir bræðr :
anna eru listamenn og innan!
klausturmúranna er nú unnið
að nýtízkumálaralist, keramik
og húsagerðarlist. Bræðurnir
eiga og starfrækja sína eigin
prentsmiðju, sem prentar bæk-
‘ur og tímarit reglunnar og ann
ast auk þess störf fyrir fjöl-
mörg og stór frönsk bókafor
lög.
En bræðurnir frá Taizé starfa
einnig víðsvegar annars staðar
í veröldinni. Þeir eiga mikinn
þátt í endurreisn sáttakirkjunn
ar í Coventry í Englandi, en
þar komast ýmsar hugsjónir
þeirra í framkvæmd. En Taizé
bræður starfa einnig í iðnhverf
um Lyonborgar, fátækrahverf-
inu í Algier og meðal bág-
staddra á Filabeinsströndinni
í Afríku.
Nokkur hluti bræðranna eru
guðfræðingar. Sumir starfa sem
prestar, aðrir helga sig guð-
fræðilegum rannsóknum, sum-
ir eru kennarar i reglunni og
koma upp lærdómssetrum og
fræðslustofnunum, sem serst-'-t
lega eru helgaðar ekki-kiistnu
fólki. Félagsmálastofnun er nú
í úndirbúningi á óskaseðli
bræðranna.
Félagar Taizéreglunnar eru
frá ýmsum mismunandi kirkju-
deildum með hin ólíkustu sjón-
armið og þvf verður alkirkju-
hugsjónin mjög á dagskrá, og
Taizé að verða miðstöð al-
kirkjulegra málefna.
Ennfremur stendur þetta
bræðrafélag mótmælenda í
nánu og stöðugu sambandi við
•kaþólsku kirkjuna og tveim
TÍMINN
unarháttur kæruleysisins,
gleymsku og vökuskorts,
„svartrar svefnhettu síruglað
mók“, sem býr til þessar hætt
ur, ef svo mætti segja. Þessi
hugsunarháttur eða þetta hugs
unarleysi fífldirfskunnar, sem
skapar „flýtur - á - meðan -
ekki - sekkur“ veröld. Og þann
ig var orðið á fjölda mörgum
skipum, í hitteðfyrra. Þannig
var orðið á flugvélum í fyrra.
Þetta hugsunarleysi getur
gripið um sig eins og sjúk-
dómur, andleg lömun á sumum
tímum og vissum sviðum. Og
svo líða þar saklausir fyrir
seka eins og alltaf er. Al’.ir
verða hálfblindir.
Kona eða móðir, sem skilur
eftir bremsulausan barnavagn,
í halla á mikilli umferðargötu,
í borg, eða telpa, sem gleymir
við leik sinn barni, sem hún
á að passa, svo að það veltur
bjargarlaust og bundið í eða
með kerrunni sinni út af gang
stétt. Þær eru kannski lifandi
tákn fyrir slíkan hugsunarhátt.
En ennþá verra er, þegai
þesi hugsunarháttur verð-
ur til þess að heil menn
ingarborg eins og Reykja
vík hefur leikvöll barnasinnaá
hættulegum, fjölförnum breið-
strætum. Þar mætti hrópa dag
og nótt: „Burt með börnin
af götunni." Guð góðleikans
í mannlegri sál krefst þess. Þið
ættuð að hlýða þeirri rödd.
Vern Guðs kemur ekki
fyrirhafnarlaust. Vakið. Það
segi ég öllum sagði Kristur.
Vakið yfir vöggunni. Vakið
yfir börnunum. Vakið yfir
æskulýð landsins. Vakið á sjó,
landi og í lofti. Eitt augnablik
í aðgæzluleysi svefnhettunnar,
verður að synd, verður að
hættu, verðuur að harmi,
verður að dauuða, því verður
hver að halda vöku sinni, vöku
Guðs í sjálfum sér, vöku hins
verðandi kærleika.
Og vakið, þegar þið fleyg-
ist til fjallanna og dalanna í
dýrð miðsumarsins. Hvers
virði verður • tign tinds-
ins, flúð fossins, ilmur
hvammsins, söngur fugls,
eða flug fiðrildis, ef horft
er eða hlustað með augum og
eyrum, deyfðum af áfengiseitri
og tóbaksreyk. Lokið þá djöfla
niðri í flösku og pakka heima.
Þeir eiga enga samleið, eru
meira að segja í skerandi ósam
ræmi við íslenzka hásum
ardýrð.
Þjónið svo Guði góðleik-
ans í ykkar eigin sál á vegum
gististöðum og skemmtisvæð-
um. Leyfið vernd Guðs um
verlzunarmannahelgi. Veitið
vernd Guðs um verzlun
armannahelgina.
Árelius Níelsson.
#
fulltrúum frá Taizé var boðið
á síðasta kirkjuþing, sem hafið
var af Jóhannesi páfa 23, en
lauk í fyrra. Þeir voru boðnir
sem áheyrnarfulltrúar og not-
uðu sér það rækilega aiit þingið
út, en raunar var það fjórskipt
eða kom fjórum sinnum. sam-
an.
Bæn um einingu eða sam-
starf kirkjunnar er rauður þráð
ur í öllu guðsþjónustuhaldi
Taizébræðra. Guðfræðiieg mót
um alkirkjuleg viðfangseftö ertt
haldin með stuttu millibili,
jafnvel nýja „Sáttdiárkjan"
þeirra er vígð sem kaþólsk
kirkja, svo að þar geta kaþólsk
ir gestir verið eins og heima
hjá sér við helgiháld. Og nú hef-
ur verið lagður hornsteinn að
grískkaþólskri kirkju í mjög
nánu sambandi við sáttakirkj-
una.
Taizé er þannig á tvennan
hátt staður sátta og samstarfs.
Sættir og samstarf allra krist-
inna manna og þjóða er sættir
milli kirkju Guðs og Guðs góða
heims er uppistaða og ívaf þess
helgiklæðis, sem þessi nútxma
bræðraregla, sem hóf starf sitt
á hrundum herragerði 1940 vill
gefa veröldinni í krafti heilags
anda.
Það eru ekki háar tölur og
mannfjöldi, sem setur svip á
bæinn í þessum samtökum nú-
tímans til eflingar Guðsríkis
hugsjón Krists.
Fáeinar konur við kirkju-
byggingu úr brunarústum
helgisýningar og söngva í Darm
stadt. Hálft annað hundrað
óbreyttra manna við andakt í
grænu túni í nánd við klaust-
urrústa á Ionaey, nokkrir
litlu bræður Jesú í fiskibátum
fjarlægra stranda eða búandi
í vörubílum í fátækrahverfum
stórborganna, nokkrir tugir
hvítklæddra bræðra, sem taka
einkum unga menn tali á förn-
um vegi og telja gamalt eyði-
býli í Austur-Frakklandi eina
athvarf sitt í þessum heimi,
þetta er fólkið í þessum minni
hluta hinna mörgu milljóna,
sem telur sig kristið fólk. En
er þetta samt ekki góði hlut-
inn, sem það hefur valið? Er
þetta ekki fólkið, sem eins og
María í Betaníu forðum gleym-
ir öllu öðru, þegar þjónustan
og fylgdin við Jesú — anda
hans og kraft er annars vegar?
Svo ólíkt sem þetta fólk er
að þjóðerni, játningum, skoðun
um og trúarlegri aðstöðu, þá
er því eitt sameiginlegt, þjón
ustan, kærleiksþjónustan og
fylgdin við Krist. Það hefur
eins og María setzt að fótum
hans meðan hinn nafnkristni
heimur atast í öllum áhyggj-
um sínum og mæðist í mörgu
eins og Marta. Og þessi kraft-
mikli, róttæki minnihluti hefur
kynnzt aflsuppsprettu þagnar
og kyrrðar, viðurkennt bless-
unarlindir bænar og hugleiðslu
og bergt af þessum brunnum
andlegrar orku, og það veit
að kirkjan í heimi nútímans,
kirkjan á atomöld í eftirkrist-
inni veröld getur ekki lengur
byggt tilveru sína á viðurkennd
um hefðum og helgivenjum.
messusiða og forréttinda, held-^
ur verður hún að byggja á
ósíngjarnri kærleiksþjónustu í
hversdagalífinu sjálfu, starfi og
samtökum. Þannig verður hinn
róttæki minnihluti sá, er velur
góða hlutann, súrdeigið meðal
þjóðanna og kirkjudeildanna.
Reykjavík, 17. júní 1966.
LÆKNASKORTUR
Framhald af bls. 9.
ið góðan miða. Hinn kemur út
niðurbrotinn maður og verða að
hyggja á nýjar leiðir í lífinu. Hann
hafði dregið slæman miða.
Kennsluhættir.
Þá er að minnast á kennsluna.
Hún er fyrstu 4 árin nær ein-
göngu bókleg. Kennslutæki eru
ófullkomin eða engin. Ekki er t.d.
unnt að segja, að læknadeildin
eigi nokkurt líffærasafn. Samband
nemenda og kennara er slitrótt.
Pórfessorar kenna að vísu sínar
4—6 klst. á viku, en þeir hafa
engan sérstakan viðtalstíma fyrir
nemendur, sem þurfa að fá leyst
úr torskildum atriðum. Sjálft nám-
ið er teygt yfir óeðlilega langan
tíma, því að kennsla byrjar ekki
fyrr en í október — og í alvöru
ekki fyrr en eftir 1. vetrardag,
þegar háskólinn er formlega sett-
ur.
Um miðjan desember gerast
kennslustofur þunnskipaðar, er
sumir nemendur fara að vinna sér
inn skilding í jóla annríkinu og
aðrir taka sér frí. Engin kennsla
fer fram í janúar. Kennt er í
febrúar og marz, en um páska
leyti þynnast kennslustofur á ný,
er súmir nemendur hefja próflest-
ur og aðrir byrja sumarstarfann.
Full kennsla er þannig aðeins
4—5 mánuði á ári.
Þegar loks komið er á sjúkra-
húsin, mætir nemandanum tóm-
læti. Einn þeirra, greindur vel og
góðum hæfileikum búinn, sagði ný
lega: „Aðeins fáir læknar á sjúkra
húsunum leggja sig fram um að
kenna okkur. Flestir láta sér fátt
um finnast, nema þegar gera þarf
verk, sem þeir eru of fínir til
þess að inna af hendi.“ þessi nem-
andi hætti, en heldur nú •námi
sínu áfram við erlendan háskóla.
Kröfur út í bláinn.
Þegar læknakandidatar koma út
í lífið, eru þeir að vonum haldnir
vanmáttarkennd og kjarkleysi.
Þeir vilja ekki taka á sig hín
„erfiðu tilfelli" læknishéraðanna,
heldur sitja á snotrum stofum í
höfuðborginni, skrifa lyfseðal og
vísa til sérfræðinga. Er þetta ofur
eðlilegt, þegar litið er á alla mála-
vöxtu. En skraf þeirra um lækna
miðstöðvar og hópstarf er aðeini
píp. Slíkar læknamiðstöðvar eru
fyrir hendi í fjórðungssjúkrahús-
unum, sem sum voru stofnuð fyrir
stórhug óg elju einstakra lækna,
eins og t.d. á Blönduósi. Og ekki
er unnt að tala um hópstarf
þriggja lækna, nema til þess eins
að dreifa ábyrgðinni. Raunverulegt
hópstarf krefst þrjátíu fremur en
þriggja lækna auk fullkominna
rannsóknarstofa. Slíku er vegna
kostnaðar aðeins unnt að koma
á fót í höfuðborginni.
Hvað sem um læknamiðstöðv-
,ar og hópstarf má annars segja.þarf
dreifbýlið sína sveita- eða héraðs
lækna. Það á heimtingu á slíkir
þjónustu ,enda um landauðn að
ræða að öðrum kosti. Kona í barns
nauð eða fólk, sem hefur orðið
fyrir slysi, vill ekki bíða eftir
lækni í 150 km. fjarlærgð eins
og greinarhöfundur telur gott og
gilt. Ef læknadeild Háskóla f slands
er þess ekki umkomin að útskrifa
menn, sem geta og vilja gegna
störfum, verður að leita út fyrir
landssteinana.Dekur við kandidata
stoðar ekikí, heldur fæðir af sér
æ nýjar kröfur. Greinarhöfundur
vill ókeypis skemmtiferðir héraðs
lækna til höfuðborgarinnar. Hvað
ætli þeim detti í hug að biðja
um næst?
Læknadeild eða erlendir námsstyrk
ir.
Þetta mál vekur til umhugsunar
um það, hvort raunverulega borgar
sig að reka læknadeild við léleg
skilyrði í háskólanum. Ef reiknað
er, hve háa fjárhæð kostar af al-
mannafé að brautskrá hvern lækna
kandidat á íslandi, kynni að koma
í ljós, að ódýrara sé fyrir ríkið
— og um leið haldbetra fyrir heil-
brigðisþjónustuna — að senda út
til náms með fullum styrkjum þá
tölu hæfileikamanna, sem árlega
þurfa að bætast í íæknastéttina.
Auðvitað yrði að setja það skilyrði
fyrir námsstyrk, að nemandinn
starfaði hér heima að námi loknu
— og þá væntanlega um skeið á
sjúkrahúsi í æfingaskyni, áður en
hann byrjaði að „praktiséra."
Freistandi væri að ræða hér
tekjusjónarmið og áróður þeirra
manna, innan stéttarinnar, sem á
undanförnum árum hafa reynt að
breyta hinu veglega líknar-
starfi læknisins í fjáraflafyrirtæki
en ekki er slíkt unnt tímans og
rúmsins vegan — a.m.k. ekki að
sinni.
G.
( Blaðið telur rétt að birta þessa
grein, því að nauðsynlegt er að
ræða þetta vandamál frá öllum
hliðum, þótt það taki ekki afstöðu
til málsins og geri sjónarmið henn
ar engan veginn að sínu.
Ritstj.)