Tíminn - 31.07.1966, Blaðsíða 14

14
TIMINN
SUNNUDAGUR 31. júlí 1966
F. . B.
Vegaþjónusta Félags íslenzkra bií
reiðaeigenda helgina 30. júlí til 1.
ágúst 1966.
Verzlunarmannahelgin.
F.f.B. 1
Rangarárvallasýsla.
F.Í.B. 2
Bjarkarlundur og nærsveitir.
F.f.B. 3
Hellisheiði, Ölfus, Skeið.
F.Í.B. 4
Borgarfjörður, Mýrar.
F.f.B. 5
Kranabifreið, Hvalfjörður.
F.f.B. 6
Kranabifreið, Árnes- og Rangárvs.
F.Í.B. 7.
Sjúkrabifreið, staðsett við Stðru-
Mörk.
F.f.B. 8
Hvalfjörður.
F.Í.B. 12
Út frá Neskaupstað.
F. f B. 13
Þingveliir, Lyngdalsheiði, Laugarv.
F.Í.B. 14
Út frá Egilsstöðum.
F.Í.B. 15
Út frá Akureyri.
F.Í.B. 16
ísafjörður, Vatnsfjörður.
HEIMSMEISTARAR
Framhald af bls. 1.
dropa og leikurinn á Wembley var
svo spennandi frá upphafi til loka
að óvenjulegt má teljast — og
knattspyrnan sat í fyrirrúmi.
Enska liðið vann verðskuldaðan
sigur — og það hefði verið hroða
legt ef mistök dómarans hefðu
rænt það sigrinum.
Fimmtán sek. fyrir leikslok
tókst Þjóðverjum að jafna og
hætt er við — ef rétt reynist að
hinn svissneski dómari Dienst —
hafði orðið þar mjög á í messunni.
Hann dæmdi aukaspyrnu á Eng
land — mjög harður dómur og
yfirsást, er einn Þjóðverjanna sló
knöttinn til Weber, sem jafnaði.
Þýzkaland skoraði fyrsta mark
leiksins á 13. mín., þegar Haller
fékk knöttinn frá Wilson og skor
aði auðveldlega. Aðeins fimm
mín. síðar jafnaði Hurst fyrir
England með skalla eftir auka-
spyrnu. Hraðinn í leiknum var
gífurlegur og knötturinn gekk frá
einu marki til annars. Fyrst í síð
ari hálfleik varð hraðinn minni,
en um miðjan hálfleikinn náðu
Englendingar yfirhöndinni og
sóttu mjög. Á 33. mín bar það upp
skeru, þegar Peters skoraði fyrir
Reyfarahöfundurinn Dumas reit
höfuðrit um matargerðarlist
sV --------s s .....
Feðgarnir Alexander Dumas
eldri og yndri eru meðal víðlesn-
ustu rithöfunda franskra. Þeir eru
í Frakklandi venjulega nefndir Al-
exandre Dumas pére (faðir) og
Alexandre Dumas fils (sonur).
Einkum er faðirinn frægur um all-
an heim sem höfundur skemmti-
sagnanna „Skytturnar“ og „Greif-
inn af Monte Cristo," sem útgef-
endum víða um heim þykir, að
helzt verði ætíð að vera til á
markaði. Þessar sögur eru í aug-
um ungra og gamalla enn meðal
hinna mest spennandi reyfara, og
hér á landi eru þær enn þann dag
í dag hin útgengilegasta vara. Höf-
undurinn skrifaði fjölda annara
sagna, en þær hverfa allar í skugg-
ann af Skyttunum og Greifanum,
og munu örugglega lifa þær all-
ar. En tiltölulega fáir utan Frakk-
lands hafa vitað, að ein merk-
asta bók, sem hann setti saman
um dagana, er á allt öðru r.viði.
Það var matreiðslubók og raun-
ar einstök í sinni röð. Nú er hún
nýútkomin í Frakklandi í vandaðri
útgáfu og nefnist „Le Grand Dicti-
onnaire de Cuisine," 569 blaðsíð-
ur og kostar 69 franka.
Þetta er sérstætt verk á sínu
sviði, raunar merkt heimildarrit
eða menningarsögulegt um mat-
| reiðslulistina. Hún er síðasta bók-
in, sem hann lauk við um sína
daga, en hann lifði ekki að sjá
j hana útgefna á prenti. í Frakk-
landi verður hennar örugglega tek
ið tveim höndum, því að hin síð-
asta útgáfa hennar er uppseld fyr-
ir mörgum árum. Þær fáu útgáfur
, bókarinnar, sem hægt hefur verið
| að fá, eru styttar og óskaplega fá-
|tæklegar í samanburði við heild-
arhandritið, eins og það kom frá
1 hendi höfundar og kemur nú á
markaðinn í verðugri útgáfu.
Mikið orð fór af áhuga og ást
Alexanders eldra á kræsingum mat
arborðsins. Til eru margar teikni-
myndir af honum, þar sem hann
birtist sem hið mesta átvagl, en
þær kunna að vera nokkuð ýktar.
En hitt er víst, að hann bar mik-
ið skynbragð á mat, og hann hef
ur örugglega verið gestur við fræg
asta veizluborð á öldinni, sem leið,
kennt við Grimod de la Reynieres.
Þessi sælkeri og listamaður í
sinni grein gaf út „Almanach des
Gourmands" (almanak sælkera),
eyddi í það verk mörgum árum,
og þrátt fyrir bæklun sína var
hann einn frægasti samkvæmismað
ur á 19. öldinni. Hendurnar á hon-
um voru eins og hreifar og hann
skýldi því eftir megni og tókst það
C "* * ;
England fyrir fyrirsendingu Ball.
Og þegar heimsbikarinn virtist
örugglega í höndum Englendinga
jöfnuðu Þjóðverjar svo óvænt —
og að því er virðist ekki réttilega
og framlenging var óhjákvæmileg.
En enska liðið sýndi sínar beztu
hliðar og tókst að skora eitt mark
í hvorum hálfleik framlengingar-
innar. England hefur alltaf sigrað
V-Þýzkaland í knaatspyrnu og
sigraði einnig í þýðingarmesta
leiknum, sem löndin hafa leikið.
FRÍMERKI
Fyrir hvert islenzkt fri-
merki, sem þér sendið
mér, fáið þér 3 erlend.
Sendið minnst 30 stk.
JÓN AGNARS,
P.O. Box 965,
Reykjavík.
EITURLYF
Framhald af bls. 1.
lögreglan hefur ekki gefið upp
nafn landsins. Lögreglan hefur
ekki áður komizt í tæri við þenn
an mann, og talsmaður lögregl-
unnar sagði í dag, að ekki væri
enn vitað, hvort hann seldi eitur-
lyf á eigin hönd, eða hvort hann
starfaði fyrir einhver smyglsam-
tök.
Hinn Bandarikjamaðurinn, sem
lögreglan segir, að sé námsmaður,
hefur sagt lögreglunni, að hann
hafi hitt norska stúlku í Mið-
Austurlöndum og slegizt í fylgd
með henni norður eftir meginland
inu. Hefði hann keypt eiturlyfin
á leiðinni til Noregs. Kvaðst hann
hafa ætlað að nota eiturlyfin sjálf
ur.
BLADBURÐARFÓLK
óskast til að bera blaðið í Stórholt og Vesturbrún.
Upplýsingar á afgreiðslu blaðsins, Bankastræti 7,
sími 1 23 23.
TREFJAPLAST
PLASTSTEYPA
Húseigendur! Fylgizt með
tímanum. Ef svalirnar eða
þakið þarf endurnýjunar
við, eða ef þér eruð að
öy99Ía, þó látið okkur ann-
j ast um lagningu trefja-
< plasts eða plaststeypu é
i þök, svalir, gólf og veggi á
húsum yðar, og þér burfið
ekki að hafa áhyggjur af
því í framtíðinni.
Þorsteinn Gíslason,
málarameistari,
sími 17-0-47.
Alexandre Dumas saddur og sæll, þakkar fyrir matinn með því að gefa
gestgjafanum nýja skáldsögu sína og konu Hans hálsfesti. Mynd úr
bókinni miklu um matargerðarlistina, Le Dictionnaire de Cuislne.
Hjartanlegar þakklr færi ég öllum þeim, er auðsýndu mér samúð
og vinarhug, við andlát og jarðarför eiginmanns míns,
Filippusar Jónssonar
Hinnig þakka ég innilega læknum og starfsliði á sjúkrahúsinu Víf-
ilsstöðum, fyrir alla umönnun í veikindum hans á síðastliðnu ári.
Guð blessi ykkur öll.
Valgerður Matthíasdóttir.
listilega, var snillingur í þvx að
beita „mansjettunum“ á skyrt-
unni við matreiðsluna.
í einni af skáldsögum sínum læt
ur Alexander eldri hinar frægu
veraldarsögulegu persónur Danton
og Marat hittast við dagverðarborð,
sem Grimod hefur tilreitt. Meðal
borðgesta telur hann málarann
David, leikarann Talma, Kamelíu-
frúna Desmoulins og einhvern dr.
Guillotin. Þótt það megi te'jast
skáldskapur, að þessir gestir hafi
setið saman við þetta borð, er
matseðillinn líkast til sá sami og
fylgdi matborðinu fræga, sem Alex
ander eldri sat hjá matarmeistar-
anum Grimod, og hann hljóðnr á
þessa leið:
Ostrur frá Ostende, á discretion,
ferskar úr sjónum sendar með
hraði, opnaðar og bornar á borð.
Potage á 1‘osmazome.
Kalkúni, 3—3 kíló að þyngd,
fylltur með kúlusveppum frá Péri-
gord.
Stór Rínarkarfi, fluttur lifandi
frá Strassborg til Parísar, stungið
lifandi í sjóðandi vatn, tilreiddur
og ríkulega skreyttur.
Lynghænur með uxamerg, fyllt-
ar með kúlusveppum, steiktar í
smjöri.
Fljótagedda fýllt með fleski og
krabbafiski.
Fleskfylltur fasanhani á la
Soubise.
Spíant í akurhænufeiti.
Sætabrauð með Vanille á la
rose.
Borðvín: Madeira, bordeaux,
shampagne, bourgogne af bezta ár-
gangi
Vín með eftirrétti: Alicante, La-
laga, sherry frá Sýrakúsu, Kýpur
og Cap Constantia."
Og höfundur lætur Grimod segja
þau orð, sem alveg eins gætu ver-
ið mælt fram af höfundi sjálfum-
Skáldskaparlistin á sýna gyðju,
Melpomene, alveg eins og matar-
gerðarlistin á sína, sem kallast
Gasterea, og af því nafni er mynd-
að orðið „gastronom" (sælkeri
eða matargerðarmeistari). Báðar
eru þessar gyðjur vænar meyjar
og því ber okkur að dýrka þær
báðar, en hvorki láta illt orð falla
í garð þessarar eða hinnar.
í þessum anda hefur Alexander
Dumas eldri ritað hina ódauðlegu
„dictionnaire" sína, og heimurinn
getur verið þakklátur fyrir, að hon
um auðnaðist að ljúka við þetta
ritverk, eins og við stöndum í þakk
arskuld við hinn fræsa chef oe
náinn vin Alexanders Dumas,
eldra Vuillemot, fyrir að hann
endurskoðaði og leiðrétti handrit-
ið að höfundi látnum, fékk útgef-
anda og .las meira að segja próf-
arkir að því fyrir prentun. Dumas
sjálfur hafði lagt síðustu hönd á
þetta verk og afhent það til út-
gáfu, og raunar var byrjað að
setja það, er fransk-prússneska
stríðið brauzt út, og það var nóg
til að stöðva útgáfuna. Dumas af-
henti handritið til útgáfu í marz
1870, en Frakkland lýsti yfir stríði
á hendur Prússlandi 19. júlí, og
sama ár lézt Alexander Dumas
eldri.
En þetta æviverk hans lifir.
Vitaskuld er „le dictionnaire" nú
á dögum fyrst og fremst menn-
ingarsöguleg heimild. Og það var
það raunar, er það kom út með
tveim löngum formálum höfundar,
„Quelques mots au Lecteur" (nokk
ur orð til lesandans) og bréfið
til vinar hans, Jules Janin, þar
sem hann gerir grein fyrir menn-
ingarsögu eldhússins og grundvall-
arreglum þess, 1 lifandi formi fullu
með skemmtilegum smásögum og
skrítlum. En það er ekki einungis
menningarsöguheimild heldur fylli
lega nothæf handbók þann dag í
dag. Ekkert verk allt frá Larousse-
alfræðibókinni til „Dictionnaire de
1‘académie des Gastronomes“
tveim merkustu samtímaritverkum
um matargerðarlist, hefur verið
fullgert án þess að njóta góðs af
verki Dumasar. Og í styttum út-
gáfum hefur þetta verk verið mörg
um hreinasti skemmtilestur.
í bókinni greinir frá því, að
Antonius keisari gaf kokknum sín-
um heila borg með 35 þúsund íbú-
um í þakklætisskyni fyrir góða
þjónustu, og Dumas mælist til
þess, að þjóðhöfðingjar samtím-
ans sýni lit á því í líkum mæli,
að þeir eigi meira undir matgerð-
armeisturum sínum en mörgum öðr
um. Vera má að það hafi orðið
til þess, að sumir helztu kokkar
voru sæmdir æðstu heiðursmerkj-
um.
Höfundur fræðir okkur um það,
að örninn sé konungur fuglanna
vegna stærðar, tigins útlits og
dirfsku, en að kjötið af honum
sé langt frá því að vera ljúffengt,
heldur þvert á móti seigt og bragð
vont og Gyðingum forboðið að
bragða á því. Á hinn bóginn sé
miklu minni fugl, lævirkinn, bæði
lofsunginn af skáldum og lostæti
hið mesta.