Tíminn - 26.08.1966, Síða 5

FÖSTUDAGUR 26. ágúst 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karisson. Aug-
Iýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands — t
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Einstaklingsframtakið
Forustugrein Tímans um fyrirtækin og eflingu at-
vinnuveganna virðist hafa komið mjög illa við kaun
Morgunblaðsins. Segir Morgunblaðið, að það sé „há-
mark hræsni og skinhelgi“, þegar Framsóknarflokkurinn
sé nú að „gera hosur sínar grænar fyrir þeim, sem að
atvinnsurekstri standa“.
Tíminn benti á, að fjöldi atvinnurekenda væri nú að
reka sig á það, að þeir ættu ekki samleið með Sjálfstæð-
isflokknum. Það ætti ekki að koma neinum á óvart, þegar
svo er komið í þjóðfélaginu, að eitt iðnfyrirtækið af öðru
hrynur, ekki hægt að gera út báta undir 150 tonnum og
hina nýju og stóru af því einu, að síld mokveiðist núna.
Frystiiðnaðurinn á heljarþröminni, nauðsynlegustu i'ram-
kvæmdir hins opinbera til þjónustu við atvinnurekstur-
inn, svo sem vega- og hafnárgerð að komast í strand.
Tíminn benti á, að áratuga áróður kommúnista og Al-
þýðuflokksins gegn einkafyrirtækjum og eigendum
þeirra almennt, svo og lygaáróður í þessu sambandi gegn
Framsóknarflokknum vegna stuðnings hans við samvinnu
hreyfinguna hefði valdið því, að mönnum, sem komizt
hefðu yfir atvinnutæki, hefði þótt allt að því óhugsandi
annað en skipa sér undir merki Sjálfstæðisflokksins —
og það jafnvel, þótt það hafi verið fyrir atbeina og áhríf
Framsóknarflokksins á atvinnumála- og efnahagsmálalög-
gjöf landsins, að þeim var gert kleift að eignast fyrir
tæki: Af þessu stöfuðu óeðlilega mikil áhrif Sjálfstæðis-
flokksins hér á landi, samanborið við t.d. íhaldsflokkana
á Norðurlöndum.
Lævís áróður Sjálfstæðisflokksins hefur borið árangur.
Hann hefur haldið því fram, að hann væri eini flokkurinn
á íslandi, sem styðja vildi framtak einstaklinganna. En
hvert er það einkaframtak, sem Sjálfstæðisflokkurinn
raunverulega vill styðja, og nú hefur komið áþreifanlega
á daginn? Það er framtak hinna fáu stóru og útvöldu,
sem stjórna flokknum, eiga hann og gera út. Það er trú
íhaldsmanna um allan heim, að þjóðfélaginu sé bezt borg-
ið, þegar atvinnutækin og framleiðslan eru sem mest á
fárra höndum. Sjálfstæðisflokkurinn á íslandi er þar síð-
ur en svo nokkur undantekning. Almennt einstaklings-
framtak fjöldans dregur úr áhrifum hinna stóru, sem
flokknum ráða. Því eru þeir á móti því og þar með flokk-
urinn, þótt annað sé látið í veðri vaka. Það er engin til-
viljun, að þröngt gerist nú fyrir dyrum margra atvinnu-
rekenda.
Framsóknarflokkurinn er I rauninni eini flokkurinn,
sem vill styðja hið almenna og frjálsa einstaklingsfram-
tak fjöldans og það sýnir reynslan og áhrif Framsóknar-
flokksins á löggjöf undanfarna áratugi, er beinzt hefur í
þessa átt. Framsóknarflokkurinn er hms vegar andvígur
því, að stórfyrirtæki, sem úrslitaþýðingu geta haft fyrir
afkomu þjóðar eða byggðarlaga, séu í höndum fárra auð-
manna. Flokkurinn trúir, að með því að styðja einstak-
lingsframtak fjöldans séu leyndir kraftar leystir úr læð-
ingi, er auki þjóðarframleiðsluna, stuðli að meiri hag-
kvæmni í rekstri og betri nýtingu atvinnutækja.
Stefna Framsóknarflokksins finnur nú æ sterkari nljóm
grunn með öllum stéttum þjóðfélagsins. Aukin velmegun
fæst aðeins með eflingu og bættum rekstri fyrirtækjanna
og menn gera sér ljóst. að Framsóknarflokkurinn liefur
mesta möguleika til að verða það afl, er laðar launþega
og atvinnurekendur til samstarfs um heilbrigða mark-
vissa. stefnu. sem líklegust er til að skila sem mestum og
skjótustum arði til beggja aðila.
TÍMINN
Arnaud de Borchgrave:
Valdajafnvægi í Evrópu II.
Breytt afstaöa vestur-þýzkra
Jafnaöarmanna er góðs viti
Ríkisstjórnin í Bonn verður að leggja sinn skerf að mörkum til framtíð-
arfriðar í Evrópu. Bjóða ætti ríkjum Austur-Evrópu aðild að Evrópu-
ráðinu og reyna að auka samvinnu á efnahagssviðinu. Sameiginlegar
varnarráðstafanir allrar álfunnar eru framtíðarlausnin.
UPP á síðkastið hefur orðið
til trafala, að de Gaulle vill
hersveitir Bandaríkjamanna á
burt úr Evrópu. Af því hefur
leitt ótta við, að brotthvarf
Bandaríkjamanna yrði túlkoð
sem undanlátssemi við de
Gaulle. í raun og veru er de
Gaulle sannfærður um, að ekk
ert vit sé í því fyrir Banda-
ríkjamenn að hverfa á burt
með hersveitir sínar frá Vest-
ur-Þýzkalandi fyrri en að á-
tyllan til átaka sé úr sögunni,
og Evrópuhelmingarnir tveir
séu runnir saman í eina evr-
ópska heild, en sú þróun hlýtur
að taka minnst tíu til fimmtán
ár. En de Gaulle kemur ekki
auga á neinn grundvallar-
mun á því, hvort Bandaríkja-
menn hafa sex herfylki í Þýzka
landi, eins og þeir hafa nú, eða
aðeins fjögur eða jafnvel þrjú.
Valdamenn í Washington
virðast hafa gersamlega að
engu þá staðreynd, að kalda
stríðið var eitt sinn sainevr-
ópskt fyrirhæri, en nú virðist
hvergi ríkja spenna nema í
Þýzkalandi einu. Ríkisstjórnir
Austur-Þýzkalands og Vestur-
Þýzkalands mega heita einu
virkin til varna óbreyttu á-
standi.
Enn er því haldið opinberlega
fram í Bonn, að efnahagsleg og
stjórnmálaleg eining Vestur-
Evrópu, að Vestur-Þýzkalandi
meðtöldu, sé öruggasta leiðin
til endursameiningar Þýzka-
lands. Við getum áhættulaust
hallað okkur aftur í sæti og
notið öryggis, þegar Rússar
séu búnir að ganga inn á end
ursameiningu með frjálsum
kosningum í Austur-Þýzkalandi.
Flestum þegnum Þýzkalands er
þó orðið ljóst, að þessi úrelta
kenning stuðlar síður en svo
að endursameiningu og öryggi
heldur kemur í raun og veru í
veg fyrir þá þróun mála.
AUGLJÓST er, að lausn fæst
ekki á Þýzkalandsmálinu íyrr
en Evrópuhlutarnir tveir eru
búnir að nálgast hvor annan
smátt og smátt um alllangt
skeið (og Þýzkalöndin tvö
hvort annað). Leiðtogar Sovét
ríkjanna og de Gaulle geta ekki
komið þessu til leiðar upp á
sitt eindæmi. Evrópa verður
heldur ekki sameinuð með
flengingu. hvort sem beitt er
bandarískum eða rússneskum
vendi.
Æ fleiri málsmetandi menn
i Þýzkalandi, Austur. og Vest-
ur-Evrópu og Bandaríkjunum
brýna fyrir valdhöfunum í
Bonn nauðsyn þess að gera nú
þegai ráðstafanir til að sann
færa valdhafana i austri um,
að Þýzkaland sé í raun og sann
leika orðið annað en það var
og hin nýja kynslóð láti aldrei
henda sig að endurtaKa skyss-
ur fortíðarinnar. McGeorge
Bttndy, fyrrverandi aðstoðar-
maður Bandaríkjaforseta lýsti
Willy Brandt
yfir við utanríkisnefnd öldunga
deildar Bandaríkjaþings, að
Vestur-Þjóðverjar ættu „að
birta opinberlega tvímælalausa
yfirlýsingu um það, sem við
vitum allir, að er sannleikanum
sapkvæmt”, —. etfa að Ær friö.
arsamningum geti bví aðeins
orðið, að stjórnin í Bonn viður
kenni hin tuttugu ára gön.'lu
landamæri Þýzkalands og Pól-
lands við Oder/Neisse, svo og
afnám Munchen-sáttmálans frá
1938, sem limaði Tékkóslóvakíu
í sundur, og hafni í alvöru og
einlægni öllu tilkalli til kjarn
orkuvopna.
Paul Henri Spaak fyrrver-
andi utanríkisráðherra Belgíu
og framkvæmdastjóri Atlauts-
hafsbandalagsins hefur einn-
ig sagt: „Við höfum rétt til
þess að biðja Vestur-Þjóðverja
. . . að leggja sinn skerf að
mörkum til bættrar sambúðar
Austurs og Vesturs . . . með
því að viðurkenna núgildandi
landamæri og afneita öllum
kröfum um aðild að kjarnorku
vopnum. Með þessu móti gætu
Vestur-Þjóðverjar gert sitt til
að skapa nauðsynleg skilyrði
þess, að endursameining kom-
Síðari greín
ist á og stuðlað á nytsaman
hátt að friði í Evrópu.
NOKKRAR vonir vekur að
Jafnaðarmannaflokkurinn, ann
ar stærsti flokkur Vestur-Þýzka
lands, er farinn að hafna kredd
unum og viðurkenna verujeik
ann. Willy Brandt, borgarstjóri
í Vestur-Berlín túlkar viðhorf
ungu kynslóðarinnar, þegar
hann viðurkennir opinnerlega
að Austur-Þýzkaland se ríki
sem ekki gufi upp af sjalfu sér
hvort sem mönnum iíki það bet
ur eða verr. Jafnaðarmenn á
lykta sem svo. að engin áhætta
sé orðin því samfara að ræða
við Austur-Þjóðverja. oai sem
íbúar Vestur-Þýzkalands, og
raunar allrar Vestur-Evrópu —
séu orðnir ónæmir fyrir komm
únismanum.
Sú álcvörðun Jafnaðármanna
að hætta á að leysa endursam
einingarmálið úr læðingi hefur
þegar fært þeim mikinn kosn-
ingasigur í aðra hönd. Sigur
þeirra í kosningunum í West
falen markar tímamót. Nýaf-
staðin skoðanakönnun í Þýzka
landi leiddi í ljós, að 76% Vest
ur-Þjóðverja voru hlynntir
þeirri tillögu Jafnaðarmanna
að stofna til rökræðna við Aust
ur-Þjóðverja. Ef íhaldsmenn í
Bonn draga ekki réttar álykt-
anir af þessu neyðast Banda-
ríkjamenn til að nálgast Jafn-
aðarmenn smátt og smátt, eða
verða að öðrum kosti utan
garðs gagnvart mesta vanda-
máli Evrópu.
EITT af undirstöðuatriðum
þessa vanda felst í þeirri stað
reynd, að Þýzkaland er aðeins
eitt af 25 ríkjum í Evrópu.
Draumur de Gaulle um einingu
Evrópuríkja frá Atlantshafi til
Úralfjalla gæti sem bezt lei.it
til vandræða, ef árangur loka-
lausnarinnar er ekki þrauthugs
aður- og undirbúinn af kost-
gæfni. Finna verður einhverja
haldbetri og lífrænni lausn.
Margir halda, að viturlegra
væri að undirbúa samninga um
einhverjar sameiginlegar varn
aðarráðstafanir álfunnar allrar
en að horfa aðgerðalaus upp á
hernaðarsamtökin tvö leysast
upp án þess að nokkuð koini í
staðinn, en það bæti einmitt
myndað háskalegt tómarúm.
Fyrsta undirbúningsskrefið
í þessa átt ætti að mega stíga
á efnahagssviðinu. Hafi sex
Evrópuríkjum lánazt að sam-
einast til frambúðar í Efnahags
bandalagi Evrópu og öðrum
sjö ríkjum í EFTA (European
Free Trade Area) ætti englnn
óyfirstíganleg hindrun að verða
á vegi þess, að þessi bandalög
rynnu í eitt og yrðu að samtök-
um þessara ríkja allra. Þessi
þrettán ríki ættu síðar að geta
breytzt í 25 ríkja Evrópusam-
tök, sem kommúnistar væru
þáttakendur í, á svipaðan hátt
og þeir eru virkir þátttakendur
í franska og ítalska þinginu. í
sem fæstum orðum sagt ætti
að teygja evrópska samfélagið
til allrar Evrópu.
En hví skyldi ekki rnega,
hvað sem þessu líður, bjóða ein
hverjum Austur-Evrópuríkjum
að gerast aðilar að Evropuráð-
inu. sem nú er ekki annað en
máttvana málþing i Strassborg
en þar eiga nú þegar nokkur
hlutlaus ríki sæti, engu síður
en aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins?. Þar með væri
búið að sjá fyrir vettvangi, þar
sem helmingar Evrópu gætu
haft stjórnmálasamband hvor...
við annan. komið ýmsum hug-
myndum á framfæri og þreif-
að fyrir sér á annan hátt.
SLÍKAR aðgerðir gætu vel orð
ið vestrænum þjóðum til hags
í heild. Bandaríkjamenn tala
Framihald á bls. 12. p