Vísir - 14.07.1975, Page 13

.Visir, Máuudagur 14. júli 1975.
13
1 þessari grein verður hin úrelta og
dhagkvæma stefna i tölvumáium hins
opinbera skoðuft og gagnrýnd. Einnig
verfta hin dheiftarlegu vinnubrögö hins
alþjdftlega aufthrings International
Business Machines (IBM) afhjúpuft,
islenzkum tölvunotendum til
glöggvunar.
Til aft foröa mönnum frá misskiln-
ingi, skal sérstaklega tekift fram aft
undirritaftur, sem stafaft hefur árum
saman hjá ofangreindu fyrirtæki, litur
ekki á grein þessa sem gagnrýni á ein-
hverja fyrrverandi samstarfsmenn
sina heldur sem gagnrýni á stefnu
auöhringsins, enda er hún mörkuft af
yfirmönnum aufthringsins erlendis.
Undirritafiur vonar þvi aft fyrrverandi
samstarfsmenn sfnir þar endurskofti I
ljdsi þessarar greinar þær athafnir,
sem samrýmast ekki heifiarlegum vift-
skiptalegum vinnubrögftum, án þess
aö snúa baki fyrirtæki sinu.
Loks treystir undirritaöur aft eftir-
farandi ummæii verfti til þess aö mál-
efnalegur umræftur um tölvuþróun hér
á landi geti hafizt og aft rökræftum
verfii ekki beint i farveg tilfinninga-
kenndra og persónulegra afstaöa.
Nýlega skrifuftu fulltrúar Reykja-
vikurborgar og rikisins undir samning
vift IBM um stóraukningu á vélakosti
hinnar opinberu tölvumiftstöftvar
Skýrsluvéla rikisins og Reykjavikur-
borgar (skammst. SKÝRR).
Greiftslumar til IBM vegna þessarar
vélaaukningar eiga að nema rúml. kr.
2.000.000 á mánufti, en öll tölva mun
kosta okkur skattgreiftendur rúml.
kr. 60.000.000 á ári i leigu!
Þaft hefur verift stefna sumra á-
hrifamikilla embættismanna, án þess
þó aft sú stefna væri borin upp til opin-.
berrar umræftu, aft öll tölvuvinnsla
fyrir opinber fyrirtæki skuli gerð i
einni stórri tölvumiftstöft, nefnilega
SKÝRR, án tillits til kostnaftar. Rök-
frærsla, sem legift hefur til grundvall-
ar stefnu þessari, hefur ætift verift sú
aft ein „stór tölvumiftstöft sem
SKÝRR, eigi óhjákvæmilega aft vera
hagkvæmari i rekstri miftaft viö afköst
en notkun minni tölva á vift og dreif i
einstökum stofnunum.” Þessi kenning
hljómar skynsamlega, en vei þeim
fjármálamönnum, sem reka stofnanir.
sinar samkvæmt hljómfegurft kenn-
inga.
Ofangreind stefna hefur birzt i
neitun ofangreindra embættismanna
vift beiftni ýmissa opinberra stofnana
um aft fá stofnun sinni eigin tölvu til
hagræftis. Þá hefur ævinlega verift
sagt: „Tölvan, sem staftsett er i
SKÝRR, er stór og dýr og er kostuft af
riki og Reykjavikurborg. Hún er ekki
fullnýtt. Þvi ber opinberum aftilum aft
nota hana til fulls.” Nú er tölva
SKÝRR nýtt til hins itrasta og hafa þvi
fulltrúar rikis og Reykjavikurborgar
ákveftift aft stækka hana um þaft sem
nemur kr. 24.000.000 á ári, án þess aft
kanna hvort einstakar smátölvur i
opinberum stofnunum yrftu nú ekki
samt ódýrari fyrir landsmenn. Slag-
orftift sem fyrr heitir: „Stór tölvumift-
stöft hlýturaft vera hagkvæmari.” Þaft
mætti hafa I huga aft fyrir þessa
stækkun má fá 5-6 öflugar smátölvur,
sem hver um sig gæti leyst verkefni
heillar stofnunar. Könnun um hag-
kvæmni þessa bákns.sem SKÝRReru,
hefur, aft mér vitandi ekki verift fram-
kvæmd, og þvi allt tal um óhjákvæmi-
lega kosti sllkrar miftstjórnunar i einni
tölvumiöstöö byggt á tilfinningum,
fullyrftingum og óskhyggju. Sum rök
sem forráftamenn SKÝRR nota til,
aft réttlæta tilveru, aukningu og einok-
un þessarar stofnunar fá þessir aftilar
frá sölumönnum IBM i vegarnesti, en
um hagsmunatengsl IBM vift SKÝRR
verftur fjallaft siftar.
Opinberir aftilar hafa löngum kvart-
aft yfir þjónustuleysi SKÝRR. Sumir
vilja halda fram aft þetta stafi af hin-
um lélegu starfsmönnum SKÝRR,
aftrir einbeita sér aft rægja hæfileika
þeirra sem stjórna stofnuninni og enn
aftrir skella skuldinni á vélakost IBM.
Eg vil hér meft lýsa efasemdum mín-
um varöandi þessar kenningar og taka
upphanzkann fyrir starfsemi SKÝRR,
framkv.stjórn mefttalin, og m.a.s.
fyrir vélakost IBM, sem mjög færir
tæknimenn IBM halda vift. Starfsfólk
SKÝRR sem ég þekki af nánum kynn-
um, er ekki af verri endanum i is-
lenzkri tölvumannastétt. Þaft leggur
mikift aft sér og vinnur oft vift erfift
skilyrfti s.s. gifurlega timapressu og
mjög flókna og taugaspillandi tækni.
stjórnendur SKÝRR eiga einnig vift
næstum óviftránaleg vandamál aft
strifta s.s. aft halda duglegum og fær-
um starfsmönnum i opinberri stofnun
sem greiftir verulega lægri laun en til-
svarandi starfsmervn i frjálsum at-
vinnumarkafti myndu fá. Þau tæki og
sú tækni, sem SKÝRR nota nú, eru
einnig erfift viftfangsefni fyrir tækni-
menn IBM, enda tel ég aö þetta tækja-
bákn eigi ekki rétt á sér á tslandi i
dag: Ekki lengur!
Hvaft þjónustuleysi SKÝRR
viftkemur, þá er þaft deginum
ijósara, aft hinar opinberu stofnanir
sem eiga ekki annarra kosta völ en
skipta vift SKÝRR eru nauftugir vift-
skiptamenn. en nauftugum viftskipta-
manni verftur aldrei nógu vel þjónaft.
Slikt orsakar kvörtunar-andrúmsloft
og eitrar mjög samskipti viðskipta-
manna SKÝRR vift starfsmenn þar.
Elías Davíðsson:
Uggvœnleg þróun í íslenzkum
tðlvumólum
IBM sem litur á sig sem sjálfkjörinn
ráftgjafi I tölvumálum handa
embættismönnum landsins, hefur
beinna hagsmuna aft gæta i einokunar
aftstöftu SKÝRR.
IBM er eina fyrirtækift hér á landi
sem flytur inn og dreifir stórum. tölv-
um. Samkeppni á tölvumarkafti hér
fyrirfinnst hins vegar á svifti smærri
tölva: A.m.k. 3 fyrirtæki önnur en
IBM keppa um markaft smærri tölva
(aft ekki sé talaft um vasatölvur og
reiknivélar). Ef einstakar opinberar
stofnanir myndu ná fram aft vinna
verkefni sin á eigin tölvur, yrftu aft öll-
um likindum sumarþeirra framleiftsla
keppinauta IBM. Meft þvi aftstuðla aft
vexti og einokun SKÝRR i tölvumálum
hins opinbera, losnar IBM á mjög
þægilegan hátt vift hugsanlegt sölutap
og styrkir verulega aftstöftu siha. Þar
eft SKÝRR er stærsti og væntanlega
arft vænlegasti viftskiptaaftili
IBM hér og mun, tækni vegna, eiga
erfitt meft aft hætta þessum viftskipt-
um vift IBM i náinni framtift, er sölu-
stefna IBM gagnvart opinberum aftil-
um byggft á þvi aft stuftla fyrst og
fremst og hlúa aft einokunaraftstöftu
SKÝRR i þeim herbúftum.
Hér hefur verift sýnt hvemig sam-
spil milli innflytjandans International
Business Machines og hinnar opinberu
tölvumiftstöftvar SKÝRR er háttaft:
Fyrir IBM er SKÝRR hin bezta og ó-
þrjótandi m jólkurkýr, sem hefur siftan
hún fæddist gefift stöftugan arft. Fyrir
þá er stjórn SKÝRR leiftir sú sam-
eiginleg stefna þeirra og IBM til auk-
ins miftstjórnarvalds i opinbera kerf-
inu, valds, sem hvorki kjosendur né
meirihluti opinberra starfsmanna
hafa gefift þeim.
Siftasta pöntun SKÝRR á stóraukn-
ingu tölvukostsvekurkvifta manna um
aft valdsvift þessarar stofnunar aukist
enn og þar meft sóun á fé almennings.
Einokunarstefnan mun væntanlega
lýsa sér meft auknum þrýstingi
embættismanna á ýmsar opinberar
stofnanir til aukins samstarfs vift
SKÝRR. Ekki er heldur útilokaft aft
taxtar SKÝRR verfti um sinn hækk-
aftir. Til þess aft þrýsta á opinberar
stofnanir til aukins samstarfs vift
SKÝRR, verftur sú gamla lumma
dreginuppaft nýju: „Hin nýja og mjög
fullkomna tölva SKÝRR hefur svo
mikla umframgetu sem riki og borg
borga fyrir hvort eft er, aft ekki kemur
til greina fyrir einstakar stofnanir aft
eignast eigin tölvu”. Þessi rök hafa
verift notuft á s.l. 10 árum meft allgóft-
um árangri fyrir hluthafa IBM vest-
anhafs, enda hafa leigugjöld SKÝRR
(efta réttara sagt skattgreiftenda) til
IBM fyrir vélakost aukizt iskyggilega
á þessu timabili. Arift 1965 greiddi
SKÝRR á aft gizka $7.000 á mánufti til
IBM. Tölvan sem SKÝRR hefur pant-
aft nýlega á aft kosta okkur $42.000 á
mánufti! Þessi gifurlega kostnaftar-
aukning á sér staft á sama tima og
verftlag tölva i heim inum hefur lækkaö
stórkostlega, efta allt aft 6-10 sinnum!
Þaft hlytur þvi aft vera eitthvaft bogift
vift þessa þróun.
Tökum eitt dæmi: Borgarspitalinn
greiftir SKÝRR og IBM samtals um
kr. 10.000.000 á ári fýrir vinnslu eins
verkefnis. Þetta sama verkefni er
leyst á mjög viöunandi hátt i stærri
sjúkrahúsum en Borgarspitalanum
erlendis fýrir helming þessa verfts og
þykir dýrt.
Einokunarstefna SKÝRR og IBM
lýsir séreinnig á lúmskari hátt:
Til aft leysa verkefni meft tölvu:
þarf aft semja forrit, sem segja töj
unni hvaft hún eigi aft reikna, prenta
geyma. Þessi forrit eru samin af si
fróftum mönnum á einhverju forri
máli, sem tölvan skilur. Forritun
vandasamt og mjög seinlegt verk, sem
þarf afteins aft gera einu sinni fyrir
hvert verkefni, á skipulagsstigi þess, á
sama hátt og hústeikning sem er und-
anfari byggingaframkvæmda. Ekki
skilj^|allar tölvur öll forritamál, þvi
miftúr. Þó eru til forritamál sem
marg^r tölvur skilja, stórar sem smá-
ar, IBM sem aftrar. Maftur skyldi ætla
aft forráftamenn SKÝRR myndu reyna
aft vifthalda sjálfstæfti stofnunarinnar
gaglvart tölvuframleiftendum meft
þvi aft nota forritamálsemgangfæreru
á fleiri tölvugerftum. en þvf fer fjarri.
SKÝRR, meft velþóknun og aftstoft
IBM,.hafa stefntaft þvi aft nota forrita-
mál, sem er afteins gangfært hérlendis
á stærstu IBM tölvur og binda þar me^
framtiö stofnunar sinnar æ trausta'ri
böndum vift aufthringinn IBM. Þessi
stefna leiftir einnig til aukinnar einok-
unar I opinbera kerfinu vegna þess aft
öll þessi forrit, sem kostaft hafa ein-
stakar stofnanir (og þar meft almenn-
ingi) ærift fé, eru einskis virfti, ef stofn-
un ætlar sér aft vinna verkefni sin á
litla innanhússtölvu. Slik stofnun verft-
ur þvi aftur aft kosta slika forritunar-
vinnu.
Hvort SKÝRR hafa stefnt aft bessari
einokunaraöferft visvitandi efta hvort
pessi vandamál, sem opinberir tölvu-
notendur geta haft eru afteins ómeftvit-
uft og slæm afleifting forritunarstefnu
SKÝRR, skiptir litlu máli. Ef SKÝRR
og stjórnendur þessarar stofnunar sjá
aft notkun sliks forritunarmáls varft-
veiti og auki einokunaraftstöftu þeirra,
verftur notkun þessa máls haldift á-
fram, opinberum tölvunotendum og
sjálfstæfti SKÝRR til mikils tjóns.
Hitt er svo annaft mál, aft undirrit-
aftur hefur sannanir um aft IBM hér á
landi hvetur til notkunar þessa forrit-
amáls til þess aft útiloka „flótta” vift-
skiptamanna sinna til annarra fram-
leiftenda. Verster þó aft þessi stefna er
.iftkuft vift marga tölvunotendur sem
gera sér ekki ljóst hve bindandi áhrif
notkun óstaftlafts forritamáls kann aft
hafa á sjálfstæfti þeirra.
Lokaorð
Sem viftskiptaaftili SKÝRR, sem
fyrrverandi starfsmaftur IBM og sem
tölvufræftingur er vill stuftla aft heil-
brigftum og skynsömum vinnubrögft-
um innan stéttarinnar, hvet ég alla þá
sem vilja hlúa aft aukinni hagkvæmni i
opinberum rekstri og alla þá, er
skynja þá ókosti fyrir landsmenn, sem
felast i einokun SKÝRR og IBM á
tölvusvifti hér á landi, aft krefjast opin-
berrar rannsóknar á starfsemi
SKÝRR. Slik rannsókn á aft leifta i ljós,
hvort SKÝRR eigi aft halda áfram ein-
hlitri einokun sinni á tölvuvinnslu
fyrir opinbera aftila, hvort SKÝRR
fylgi eftlilegri innkaupa- og rekstrar-
pólitik sem hagkvæmust er, og hvort
eftlilegt sé fyrir stærstu tölvumiftstöft
landsins aft binda starfsemi sina vift
vörur einsframleiftanda. Loksætti slik
könnun aft leifta i ljós, hvernig eftlileg
samkeppni geti þróazt á tölvumarkafti
hér á landi, notendum i hag.
A meftan slik könnun liggur ekki fyr-
ir, skora ég á fulltrúa rikisins og
Reykjavikurborgar aft draga til baka
samning þennan, sem búift er aft gera
vift IBM, áftur en um seinan verftur. Ef
þeir neita aft gera þaft, tel ég réttmætt
aft gruna þá um óheilindi I meftferft
þessara mála, er varfta fleiri en tölvu-
sérfræftinga eina.
Meft þökk fvrir birtingu,
Elfas Daviftsson, forstöftumaftur
tölvudeildar Borgarspitalans.
P.S. Ég vænti þess aft heyra undirtekt-
ir manna I þessu mikilvæga máli meft
þaft markmiö aft marka nýja og skyn-
samari stefnu i hérlendum, og sér I
lagi, opinberum tölvumálum.
zomBi
Töf raborðið fyrir allt og ekkert

HUSGAGNAVERKSMIÐJA
KRISTIÁNS SIGGEIRSSONAR HF.
Rnykjavik sími 25870
Fæst í teak, Ijósri og dökkri eik
(wenge lituð).
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
ZOMBI
er sófaborð.
er sjónvarpsborð.
er reykborð.
er hljómtækjaborð.
er morgunverðarborð.
er skrautborð.
er á hjólum.
ER ALLT.

>