Vísir - 12.08.1975, Síða 6

6
Vísir. Þriðjudagur 12. ágúst 1975
vísrn
(Jtgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Kitstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsinfgastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsia:
Ritst jórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Þorsteinn Pálsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Hclgason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Slmi 86611
Sfðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuði innaniands.
t lausasölu 40 kr.eintakið. Blaðaprent hf.
Afnemum pólitíska
eftirlitsmannakerfið
Framkvæmdastofnun rikisins var sett á fót i
upphafi valdaferils vinstri stjórnarinnar. Það var
yfirlýst markmið þeirra flokka, er að þessari
breytingu stóðu, að endurvekja það flokks-
pólitiska fyrirgreiðslukerfi, sem öðru fremur
einkenndi stjórnsýslu á íslandi allt fram til 1960.
Þessu markmiðí var náð með þvi að setja undir
pólitiska yfirstjórn þrjár stofnanir, sem áður
höfðu starfað á faglegum grundvelli. Ekki þótti
nóg að setja þingkjöma stjórn yfir þessa stofnun.
Til þess að tryggja sem bezt flokkspólitiska fyrir-
greiðslu voru meginvöldin fengin i hendur þrem-
ur eftirlitsmönnum stjórnarflokkanna.
Flokkarnir, sem stóðu að myndun vinstri
stjórnarinnar á sinumtima, höfðu allir verið lengi
utan stjórnar. Þeir hafa þvi byggt að nokkru leyti
á úreltum hugmyndum um eðlilega stjórnar-
hætti. Á hinn bóginn hefur einnig ráðið nokkru
hér um sú eðlislæga tilhneiging vinstri flokka að
nota stjórnkerfið til flokkspólitlskrar fyrir-
greiðslu.
Þegar óskyldum stofnunum var þannig steypt
saman undir flokkspólitiskri yfirstjórn, hlaut að
verða úr þvi óskapnaður. Svo fór, að hagrann-
sóknardeildin var tekin undan flokksræðis-
stjórninni. Enn er það hins vegar svo, að eftirlits-
menn stjórnarflokka á hverjum tima eiga að hafa
með höndum yfirstjórn allrar áætlunargerðar og
ráða mestu um lánveitingar úr byggðasjóði og
framkvæmdasjóði.
Þær stofnanir, sem hér um ræðir. vinna hver á
sinu sviði að mikilvægum verkefnum. Það sem
mestu máliskiptir,er á hinn bóginn að afnema þá
flokksræðisyfirstjórn, sem vinstri stjórnin setti
yfir stofnunina á sinum tima til þess að auka á-
hrif þeirra flokka, er að henni stóðu, i atvinnulifi
landsmanna. Það á að vera grundvallaratriði i
lýðræðisþjóðfélagi að útiloka með öllu flokks-
ræðisstjórnir sem þessar i opinberri stjórnsýslu.
í stefnuyfirlýsingu núverandi rikisstjórnar var
greint frá þvi, að lög um Framkvæmdastofnun
rikisins yrðu endurskoðuð. Þar var þóekki kveðið
á um með hverjum hætti yrði staðið að þeirri
endurskoðun. Landsfundur Sjálfstæðisflokksins
sl. vor lýsti hins vegar yfir þvi, að lögin skyldi
endurskoða með það fyrir augum, að horfið yrði
frá pólitísku eftirlitsmannakerfi.
Nú er senn liðið ár frá þvi að fyrirheit var gefið
um endurskoðun á þessum lögum. Árangurinn af
þvi starfi ætti af þeim sökum að fara að sjá
dagsins ljós. Landsfundur annars stjórnar-
flokkanna hefur markað ótviræða stefnu I þessu
efni. Full ástæða er þvi til að vænta þess, að fljót-
lega komist skriður á málið.
Það er mikill misskilningur, ef menn halda, að
pólitiskt eftirlitsmannakerfi af þessu tagi auki
veg Alþingis. Það er alveg vafalaust, að áhrif
Alþingis eru ekki i neinum tengslum við flokks-
ræði i stjórnsýslunni, nema siður sé. Sómi Al-
þingis er miklu fremur kominn undir þvi, hvort
alþingismenn gera þær breytingar á i þessum
efnum, sem nauðsynlegar eru.
Clark Field flugherstööin á Filippseyjum hefur gegnt þýöingarmiklu hlutverki öll árin, sem Indóklna-
strföiö stóö.
Samningar um
öflugasta vígi
USA á Kyrrahafi
endurskoðaðir
Bandarikin undirbúa
nú að losa ögn þau tök,
sem þeir hafa haft á
Filippseyjum, en fram-
undan eru nú viðræður
um nýja samninga varð-
andi herstöðvar þeirra á
eyjunum.
Eftir þvi sem mönnum hefur
skilizt á stjórnvöldum i Washing-
ton eru þau reiðubúin til aö:
— Viðurkenna full yfirráö
Filippseyinga yfir risaflota-
stöðinni í Subicflóa og Clark Field
flugherstöðinni, en hafa þó áfram
sama herafla þar eða 18 þúsund
manna lið.
— Láta herlið sitt á þessum slóð-
um undir lög Filippseyinga og
eftirláta lögreglu Fiiippseyja að
halda uppi lögum og reglu i næsta
nágrenni við herstöðvarnar.
Ef af þessu verður, hafa
Bandarikjamenn gengið töluvert
til móts við kröfur þeirra Filipps-
eyinga, sem una því illa, að hlutar
af ættjörð þeirra eru i reynd
sýslur I Bandarlkjunum.
Ekki þar fyrir, að Bandarikja-
menn séu óvelkomnir gestir i
Filippseyjum. Ferdinand Marco
forseti vill fyrir alla muni, að
þessi bandamaður sinn hafi
öfluga flotastöð og flugaðstöðu á
Filippseyjum, eins og hefur verið.
í flotastöðinni eru um 8.500
sjóliðar og I Clark Field 9.000
flugliðar.
Marco forseta þykir að þessu
llllllllllll
fl®®m
Umsjón: GP
öryggi fyrir sjóleiöina til og frá
eyjunum, og þá einkanlega
siglingaleiðina tii Japans.
Ef ekki væri sjöundi floti
Bandarikjamanna, Kyrrahafs-
flotinn, þá mundu Sovétmenn
vera öflugasta flotaveldið á þess-
um vestari hluta Kyrrahafs. Það
væri þyrnir i augum fleirum en
Filippseyingum. T.d. mundu Kin-
verjar ekkert sérstaklega hrifnir
af sliku.
En þaö hefur óneitanlega orkað
neikvætt á Filippseyinga, að lög
þeirra skuli ekki ná til manna,
sem eru innan girðinga her-
stöðvanna, þótt á Filippseyja-
grund séu.
Ofan á það leggjast svo
viöbrögð manna á Filippseyjum
við óförum Bandarikjamanna I
Suður-VIetnam og Kambodiu, þar
sem kommúnistar fóru með sigur
af hólmi. Þeim varð allt i einu
ljóst, að þeir gætu ekki reitt sig
meö öllu á varnarsamninginn við
Bandarikjamenn, frekar en
Saigonstjórnin i Víétnam. Hingað
til hefur þó ekki reynt til fullnustu
á þann samning, sem gerður var
1951.
Marco forseti er samt farinn að
lita samninginn nýjum augum, og
siðustu mánuði hefur hann látið I
ljós þann vilja sinn, að samning-
um verði breytt við næstu endur-
nýjun. Vill hann þá taka meira
miö af varnarsamningum Banda-
rikjanna og Spánar, eða
samningana, sem gilda um her-
stöðvar USA I Thailandi.
Varnarsamningurinn, sem nú
er I gildi, á rætur sinar að rekja til
samkomulags, sem gert var i
marz 1947, I lok Kyrrahafs-
styrjaldarinnar, Þá höfðu Banda-
rikjamenn með Clark hers-
höfðingja I broddi fylkingar
frelsað Filippseyjar undan oki
Japana. Hinum frelsandi englum
var auðsótt mál að fá jarðnæði
leigulaust til 99 ára fyrir her-
sföðvar sem um leið yrðu
ómetanlegur hlekkur I landvörn-
um Filippseyja.
1966 var samningurinn endur-
skoðaður og varð að samkomu-
lagi, að eftir 1991 yrði samningur-
inn uppsegjanlegur með eins árs
fyrirvara.
Þótt Filippseyingar horfi núna
stóreygðir nokkuð á leigugjöld,
sem Bandarikjamenn greiða
Spánverjum fyrir herstöðvar á
Spáni og Thailendingum fyrir
herstöðvar á Thailandi, þá er það
ekki fyrst og fremst hagnaöar-
vonin, sem rekur þá til að taka
upp viðræður um herstöövarnar.
Þeim sviður mest, aö Banda-
rikjamenn skuli hafa lögsögu yfir
herstöðvunum og rétt til þess að
draga fyrir rétt jafnvel Filipps-
eyinga, sem brjóta eitthvað af sér
innan marka herstöðvanna. Á
meðan hafa dómstólar Filipps-
eyja aö visu getað náð til banda-
riskra hermanna, sem brjóta af
sér utan herstöðvasvæðanna, en
hins vegar ekki, ef glæpurinn er
framinn innan herstöðva-
markanna.
Ef ekki væri sjöundi floti Bandarikjamanna (Kyrrahafsflotinn), væru Sovétrikin stærsta flotaveldið á
vesturhluta Kyrrahafs.