Tíminn - 23.10.1966, Side 5

f
SŒN-NUDÆGUR 23. akíéber 1966
TÍMINN
Urn 10.000 árum fyrir Krists
burð Hfði svo til allt mann-
kynið á veiSum, fiskveiðum eða
söfnun ávaxta. Dreffbýli var
mikið, einn til tveir einstakl-
ingar á ferldlómetra, það má
áætla að mannfjöldinn á jörð-
unnu hafi verið í mesta falli
tuttugu milljónir í upphafi Bún
aðarbyltingar. Þessi tala er þó
Iíkast tii allt of há, sumir höf
undar nefna tvær milljónir og
Ifkleg taia gæti verið 5 — 10
milljömr. Það ber að athuga,
að alfcrr þesesar tölur eru get
gátur, studdar af hæpnum lík
um. Fóiksfjölgunin var tak-
mörkrað af hungri, stríSum
rrrilli hópa og samfélaga og
sjiíkdómum.
ffiEeS Búnaðarbyltingunni
jókst framleiSslan og mann
kynmu fjölgaSi stórum, auk-
inn fólksfjoldi á vissnm svæð-
um gat orSiS of roikill og
þá varS lokaráðið að flytja á
önnur svæðx. Þannig breidd-
ist þekkingin á akuryrkju út
um heimsbyggðina, þar sem
akuryrkja varð stunduð. Pró-
fessor S.. Kggott hefur dregið
upp ágasta mynd af komu
fýrstu bændanna til Englands
í bók sinni „The Keoíithic Cult
ures of rtihe ^ritish Isíes, Cam
bridgggl'íjS^
„Hmf lytjendöihópar frum-
stæðra bænda tfflna til suður-
stranda Englands á tímabfKnu
2000—1500 f. Kr. Frumheim-
kynni þeirra vaar við strendur
Ermasunds og f námunda við
strerrdumar. Þeir ftuttu ekki
Kína er Iangfjölmennasta land jarðarinnar.
SAGAN I HNOTSKURN
aðeins með sér þekkingu á ak-
uryrkju og húsdýrahaldi, held-
ur einnig útsæði, húsdýr, nauð
synleg tæki og aðrar eignir
sem fluttar urðu . . . Þeir hafa
ékki mætta neinni andstöðu
þeirra, sem bjuggu fyrir í land
inu, en það var fólk á veiði-
og safnarastigi. Landrými var
nóg og þótt tvenns konar at-
vinnuhópar byggju saman í
landinu, var svo rúmt um þá,
að það þurfti ekki að koma til
neinna verulegra átaka. Veiði-
þjóð og akuryrkjuþjóð gátu því
búið saman í sæmilegum friði.
Þjóðin, sem bjó þarna, er tal-
in hafa verið mjög fámenn og
var á stöðugu flakki í leit að
veiðidýrum og æti. Það eru
iitlar menjar um að þessar þjóð
ir hafi blandazt strax, það tók
mjög langan tíma og lauk með
því að innflytjendurnir
móta alla verkmenningu lands
manna og blandast þeim.“
Aukinn fólksfjöldi varð ekki
til þess að auka íbúatölu þorpa
og bólstaða, í stað þess voru
ný þorp reist og nýir bólstað
ir. Hin forna Jeríkó tók yfir
' svæði, sem náði vart fimm hekt
urum, í Norður-Evrópu var
íbúatala bólstaðanna varla
hærri en 400—500 manns. Svo
virðist hafa verið víðast hvar
á fyrsta skeiði Búnaðarhylt-
ingarinnar. Löngu síðar tekur
þett^ að breytast. Með aukinni
tækm og meiri framleiðslu taka
bólstaðir og þorp að breytast
í bæi og borgir, byggðin
þéttist við fullkomnari nýt-
ingu landsgæðanna og við betra
skipulag og ákveðnari stjórn
arhætti. Borgir þessara tíma
voru aldrei stórar á nútíma
mælikvarða. AUt fram að iðn-
byltingu náðu sárafáar borgir
hundrað þúsund íbúum. Á
sextándu öld var meðalíbúatala
borga í Evrópu frá 5—20 þús
und manns, borgir sem töldu
yfir 20 þúsund íbúa, töldust
stórborgir. Einkenni alls þess
tímaskeiðs, sem menn bjuggu
við landbúnað, sem aðalatvinnu
veg, var það, að landsvæðin
skiptust upp í frekar litlar
efnahagslegar heildir, bundn-
ar samgöngum og framleiðslu-
háttum.
Skömmu eftir iðnbylting-
una er talið að fólksfjöld-
inn í heiminum hafi numið
650 — 850 milljónum og meg
inhluti þessa fjölda bjó í Evr-
ópu og Asíu. Talið er, að um
þetta leyti, J.750, hafi jarðbúar
aldrei verið fjölmennari, um
1850 er talan 1200 milljónir og
1950 2475 milljónir.
Með iðnbyltingunni stór-
eykst framleiðslan og mikill
hluti framleiðsluaukningar-
innar fór til uppeldis aukn-
um mannfjölda. Á árabil-
inu 1850—1900 er aukning
in 0.7 af hundraði og frá
1900—50 er hún 1 af hundraði
og nú er hún 1.7 af hundraði.
Á hverju ári bætast við 4
milljónir. íbúatala jarðarinn
ar tvöfaldast á næstu fjöru-
tíu árum um árið 2150 verður
íbúatalan um 84 milljarðar.
Eftir sex til sjö ár ætti íbúa-
fjöldinn að vera orðinn slík-
ur, að þá yrði einn maður á
hvern fermetra. Af þessu má
sjá, að innan skamms hlýtur
að koma að því að nauðsyn-
legt verði að takmarka mjög
fjölgunina, það verður aðeins
gert annað hvort með því að
draga mjög úr viðkomunni eða
hækka dánarprósentuna.
Aukning sú, sem verður á
íbúafjöldanum með iðnbylt-
ingunni hefst í Evrópu, þar
eð byltingin hófst þar. Um
1750 er íbúafjöldi Evrópu um
um 145 milljónir, um 1850
eru íbúar Evrópu 265 milljón-
ir og um 1900 eru þeir orðnir
400 miiljónir en 1950 er talan
550 milljónir. Þessar tölur segja
ebki alla söguna. Fólksfjölgun
in, tækniþróunin og yfirburð
ir í hernaði veittu Evrópu
búum tækifæri til þess að hasla
sér völl um allan heim. Þeir
námu land í Ástralíu og Amer
íku þeir ná valdi og hrifum
í Asíu og Afríku. Flutning
ar Evrópuhúa til annarra
heimsálfa hafa verið víðtæk-
ustu þjóðflutningar, sem sag-
an getur um og jafnframt
þeir afdrifaríkustu. Þeir
leggja undir sig fornar menn-
ingarþjóðir, auðmýkja aðrar og
ná víðast hvar þeim áhrifum,
sem þeir töldu sig þurfa til
þess að afla sér þeirra gæða,
sem þeir töldu sig þurfa. Ný-
lendustefnan jók mjög auð
þeirra en sáði um leið því
fræi, sem þeir súpa nú seyðið
af í Afríku og Asíu. Þrátt fyrir
allar fordæmingar á nýlendu
stefnu og útþenslupólitík Evr
ópuþjóða á 19. öld, má full-
yrða, að þessi útþensla, hafi
verið í mildara formi en keim
líkir atburðir fyrr á öldum.
Alls staðar, þar sem þeir tóku
sér bólfestu, hófust þeir handa
um framkvæmdir, reistu borg
ir byggðu hafnir og lögðu
járnbrautir, gerði skipaskurði
frjóvguðu eyðimerkur með,
áveitum, reistu verksmiðjur
spítala trúboðsskóla og há-
skóla. Og evrópskur lífernis
máti og evrópsk tækni og
mennig er nú alls staðar upp-
tekin. i
Flutningur fólks frá Evrópu
á árunum 1846 — 90 nam á
ári umi 377 þúsundum, 911 þús
undum á árabilinu 1891 —1920
og 366 þúsundum frá 1921—
29. Frá 1846 — 30 fluttust um
50 milljónir Evrópumanna frá
heimkynnum sínum til land
nám.4 í öðrum álfum. Megin-
hluti þessara útflytjenda hélt,
til Norður-Ameríku. Og „hvít-
um mönnum“ hefur fjölgað
hlutfallslega. Um 1800 er \tal-
an 700 milljónir. Um 1800
er fólk af þessum stofni um
22% af íbúum jarðarinnar og
1930 er talari um 35%.
Þessir víðtæku þjóðfiutn-
ingar dreifðu áhrifum iðn
byltingarinnar um allar jarðjr.
Landnámið í Norð-vestur hér-
uðum Bandaríkjanna, vefnað
arverksmiðjurnar í Bombay
járnbrautarlagning í Kína og
Argentínu voru allt verk manna
frá Vestur-Evrópu. Nú er þessi
útþenslutími liðinn. Fólks-
fjölgunin helzt í hendur við
framleiðsluaukninguna og er
nú lægri í Evrópu og Rúss-
landi en var á 19. öld, lífskjör
in fara stöðugt batnandi á þess
um landsvæðum og jafnvægi er
náð.
Útþenslan og fólksfjölgun-
in verður næstu áratugina bund
in Suður-Ameríku Asíu og Afr
íku. Aukningin þar er 1.5%
— 2.5%. Ástandið á þessum
svæðum er víða mjög bágbor-
ið. Sé dæmi tekið frá Indlandi,
þar var íbúatalan áætluð 1918
um 318 miiljónir, þá var talið
að 20 únsur af kornmeti lcæmu
á mann. 1945 var íbúafjöldinn
orðinn ijm 400 milljónir og
daglegur skammtur af korn
meti þá um 15 únsur.
Ástandið versnaði milli 1945
og 1952. Nú er reynt að hamla
gegn almennu hungri með stór
Framhald á bls. 23
jarðarinnar mun tvö-
faldast á næstu fjörutiu árum