Tíminn - 15.11.1966, Page 9

ÞRIÐJUDAGUR 15. nóvember 1966
TÍIVIIWN
hann kunnað allt sem hann
þurfti í fræðunum. En eftir
þessar upplýsingar fórum við
að skilja betur hvað teikning-
arnar á töflunni þýddu. Þetta
sem okkur 'hafði sýnzt í fyrstu
vera eins og endamikill blóð-
mörskeppur úr Siáturfélaginu
reyndist vera fruma um það bil
að skipta sér. Og útflúruð
tóbaksponta til hliðar var þá
bara litningur, þegar betur var
að gáð. En efst uppi á töfl-
unni voru tvær baunir, svo sem
ekki fyrirferðamiklar, en þær
reyndust þá vera undirstaða
umræðna um það hvort menn
gætu orðið til við kynlausa
æxlun. Þótt við létum í ljós
efasemdir um að mannfræði
og búfræði væri ein og sama
fræðin, var því ekki anzað, en
okkur bent vinsamlega á það,
að egg gætu frjóvgast í spen-
dýri með þeim árangri að
fyrista ok-fruman klofnaði og
aðskildist. Úr því gætu orðið
Pétur og Jón, en ekki Pétur
og Guðrún, vegna þess að ein-
eggja tvíburar em alltaf sama
kyns. Það var þetta sem þeir
voru að ræða um í efri deild-
inni fjórum mínútum fyrir frí-
mínútumar.
Og síðan var bætt við: Ein-
eggja tvíburar eru sami ein-
staklingurinn lífeðlislega séð.
En pólitískt séð geta þeir ver-
ið tveir. Sem sagt: það er gott
að vita þetta fyrir væntanlegar
kosningar.
— Og varst þú að svara upp
á þetta, spurðum við nemand-
ann, sem enn stóð við töfluna.
— Nei, sagði hann. — Þetta
var nú svona utan við kennsl-
una.
Svipir Hannesar og Einars.
Þegar við komum út úr skól-
anum, 'hittum við piit í bláum
leikfimifötum. Hann kvaðst
heita Hákon Bjarnason og vera
nítján ára gamall og vera í
yngri deild. Hann var að koma
úr leikfimi, en leikfimitímar
eru annan hvorn öag.
— Ertu úr sveit?
— Já, ég er frá Kjalvarax-
stöðum, sagði Hákon, og sagð-
ist aðspurður búast við að snúa
sér að búskap. Hann sagðist
hafa gaman af hestum og sauð-
fé. Hann á eim. iestst núna og
ætlar að eignast fleiri, þegar
tímar og ráð koma. Við kvödd-
um Hákon og gengum með
Guðmundi skólastjóra inn í
garðinn, þar sem þrjár brjóst-
myndir standa af fyrrverandi
skólastjórum. Andlitin bera
svip af þeim Hannesi Hafstein
og Einari Benediktssyni og
kannski hafa allir íslendingar
verið svona höfðinglegir upp
úr aldamótunum.Brjóstmyndim
ar eru af þeim Halldóri Vil-
hjálmssyni, Hirti Snorrasyni
og Runólfi Sveinssyni, sem var
skólastjóri næstur á undan
Guðmundi, eða til 1947, að
hann tók við. Guðmundur sagði
að í þennan hóp vantaði stytt-
una af fyrsta skólastjóranum
Sveini Sveinssyni. Hún væri
komin en það væri eftir að
setja hana upp. Það verður
væntanlega gert að vori.
— Og þessi garður endar
með því að vera fullur af stytt-
um?
— Það er mjög vafasamt,
sagði Guðmundur. — Bæði er,
að enginn veit hvaða áhuga
menn hafa á styttum í
framtíðinni og svo hitt, að al-
veg eins mætti búast við að
þær yrðu þá settar upp suður
við nýju bygginguna.
— Hvað verður gert með
gömlu byggingamar, þegar
flutt verður i nýja húsið?
— Við munum nota þær fyr-
ir búið, sagði Guðmundur. —
Otkkur vantar eiginlega hús-
næði fyrir búsfólkið. Einnig
get ég hugsað mér að húsnæð-
ið verði notað fyrir búnaðar-
námskeið, sem ofcbur vantar
alveg pláss fyrir í dag.
— Hvað er búið stórt?
— Við erum nú heldur að
minmka það. En við höfum
núna á fjórða hundrað fjár og
einar fimmtíu kýr.
— Og fjölda af hestum?
— Nei, fátt af hestum.
— Og nemendumir umgang
ast þetta bú eins og heima-
menn?
— Já, hluti af kennslunni er
að kenna þeim að dæma gripi.
Þú heyrðir að Gunnar sagði
áðan, að hann ætlaði með pilta
sína í fjósið. Hann kennir
þeim að dæma kýr, og svo læra
þeir að dæma sauðfé og hesta.
— En læra þeir ekki hirð-
ingu?
— Það er nú ekki mikið um
það. Þeir læra svoHtið mjaltir.
Til þess að kenna þeim þá
grein fáum við Jóhannes Eiríks
son, ráðunaut. En þeir læra
fyrst og fremst um byggingu
gripanna.
145 metra langur gangur.
En það er fleira haft um
hönd á Hvanneyri þessa dag-
ana en kennsla. Þar er nú
fyrsti áfangi stórhýsis í smíð-
um, sem síðar á að geta tekið
við allri starfsemi skólans. Þeg
ar við komum þangað í dag
voru fimm menn við vinnu,
allir úr Borgarfirðinum, ásamt
byggingarmeistaranum, Sigur-
geiri Ingimarssyni, sem er úr
Borgarnesi. Búið er að leggja
drög að vegi, sem á að Uggja
beint heim að húsinu, ofan við
gamla skólasetrið. Norðan við
nýja skólann og austan við veg
inn heim að honum á síðan
að koma nýtt íbúðarhverfi, og
hefur það þegar verið skipu-
lagt. Reiknað er með að hluti
af nýju byggingunni verði tek-
inn í notkun næsta haust, og
verður þar heimavist fyrir nem
endur, enda er fyrsiti hluti bygg
ingarinnar ætlaður sem heima-
vist í framtíðimni. Þar eiga
nemendur að búa á tveimur
hæðum, en í kjaliara verða böð
og geymslur fyrir nemendur
og skólann.
Byrjað var á byggingunni í
fyrravor. Það sem hefur verið
tekið fyrir nú er um 800 fer
metrar. Teikninguna gerðu Sig
urjón Sveinsson og Þorvaldur
Kristmundsson, en efnt var til
samkeppni og sérstök verðtaun
veitt, sem þeir hrepptu. Og
þarna er bygging að rísa sem á
ekki einungis eftir að verða mtð
myndarlegra s kólahúsnæði,
heldur hið ágætasta sumar-
hótel. En til marks um stór-
huginn í þessum byggingar
framkvæmdum á Hvanneyri og
hversu mikið hús hér er um að
ræða uppkomið, má geta þess
að gangurinn, sem tengir sam
an þær byggingar, sem liggja
frá norðri til suðurs verður
145 metrar. En tengdar þessum
gangi verða skrifstofur og
kennslustofur auk samkomusai
ar og leikfimihúss.
Kom að Hvanneyri 1928.
Seinna, þegar við höfðum far
ið víða um staðinn í fylgd
Guðmundar Jónssonar, skóla-
stjóra, settumst við inn i stofu
til hans, til að spyrjast fyrir
um starf hans við skólann og
sögu skóíans, sem hann er
þaulkunnugur, enda skrifaði
hann myndariegt og fróðlegt
rit um Hvanneyrarskólann, þeg
ar skólinn varð fimmtíu ára.
— Hvenær komstu til Hvann
eyrar, Guðmundur?
— Ég gerðist kennari hér
árið 1928. Þá var Halidór
Vilhjálmsson skólastjóri. Þá
vorum við aðeins tveir kenn-
ararnir, fyrir utan skólastjór-
ann, Þórir Guðmundsson og ég.
— Hefur skólinn teldð mikl
um breytingum á þessum tíma?
— Ja, hér eru sömu náms-
greinar kenndar og var. Hins
vegar er þekkingin alltaf að
aukast, líka í búfræðinni, og
við höfum alltaf reynt að fylgj
ast með tímanum. Aðalbreyt-
ingin í skólanum er náttúrlega
framhaldsdeildin. Hún er fyrsti
vísirinn að æðra búnaðarnámi
hér á landi-
— Hvenær var stofnað til
hennar?
— Það var árið 1947, eða
samtímis því að ég varð skóla-
stjóri.
í horf við tímann.
— Og síðan hefur verið
stefnt að því að auka fram-
haldsnámið?
— Við höfum unnið að því
eftir beztu getu að Hvanneyri
verði aðsetur æðri menntunar
í búfræðum og einnig, að hér
verði höfð um hönd rannsókn
arstörf í vaxandi mæli. Við
höfum lagt kapp á þetta. Nýja
byggingin kemur til með að
bæta alla aðstöðu. Við viljum
að nemendur hafi hár góðan
aðbúnað og við viljum ekki
vera verr búnir sem -námsstofn
un en þekkist annars staðar.
Við þurfum bæði að tryggja
að við lendum ekki aftur úr,
og einnig að tryggja að við
stefnum fram í horf við tím-
ann.
— Hefur ekki búnaðarfræðsl
an tekið nokkrum stakkaskipt-
um vegna aukinnar vélanotk-
unar?
vel með bví sem gerist á þeim
vettvangi og við höfum reynt
að bæta vélakennsluna á síð-
ustu ámm. En vélakennsla
hefur alltaf verið hér, meiri
eða minni frá upphafi. Skólinn
hefur reynt að vera heldur á
undan hvað þetta snertir Hall-
dór Vilhjálmsson var t.d. ákaf-
lega mikið á- undan sinni sam-
tíð hvað verkfæranotkun snerti.
Og að mörgu leyti Uggur mest
eftir Halldór hér á staðnum.
Hann byggði flest þau hús
sem hér eru.
Björn í Grafarholti.
— Geturðu sagt mér nokk
uð um það, Guðmundur, hvers
vegna Hvanneyri varð fyrir val
inu sem staður fyrir bænda-
skóla hér sunnanlainds?
Jörðin var keypt af Birni
Bjamarsyni í Grafarholti, sem
var þá nýkominn frá Noregi
og hafði áhuga á eflingu
búfræðináms hér heima. Bjöm
hafði keypt jörðina með það
fyrir augum að sitja hér upp
skóla. En honum tókst þetta
ekki, enda voru menn í þá
daga ekki bjartsýnir á að byrja
nám, svo aðrir urðu til að
stofna skólann á Hvanneyri.
En Björn á mjög mikinn þátt
í því hvernig þetta þróaðist,
bæði hvað það snertir, að skól-
inn var stofnsettur og einnig,
að hann var staðsettur hér.
Það voru Borgfirðingar sem
höfðu forgöngu um stofnun
skólans 1889 og höfðu að lok-
um fengið til þess stuðning
Suðuramtsins. Ríkið tók svo
við rekstri skólans árið 1907 að
mig minnir.
60 útskrifaðir úr framhalds-
deild.
— Þú ert náttúrlega búinn
að útskrifa mikinn fjölda nem-
enda?
— Já, þeir eni orðnir anzi
margir, sem ég hef kennt »g
síðan útskrifað eftir að ég tók
við skólastjórn. úr framhalds-
deildinni höfum við útskrifað
stóran hóp af ráðunautum. Ég
held að einir tuttugu ráðunaut
ar séu starfandi í dag með
prófi úr framhaldsdeildinni, en
í allt munum við hafa útsikrif
að eina sextíu frá því deildin
tók til starfa. Fyrir utan ráðu-
neytisstörf hafa þessir nemend
ur okkar snúið sér að tilrauna
starfi eða kennslu. Sumir hafa
horfið að búskap. Þeir munu
vera eitthvað yfir tíu af þess-
um hóp sem hafa orðið bænd-
ur.
— Vegnar þeim yfirleitt
ekki vel við búskapinn?
— Ekki veit ég annað. Við
höfum engar athuganir gert á
þvj hér, hvernig búfræðimennt
aðir menn berast af við bú-
skap, en erlendis hafa verið
gerðar athuganir, sem sýna að
þar búa þeir bezt sem eru bú-
fræðingar. Þetta er ósköp eðli-
legt. Það má segja að mest af
því sem við kennum sé í sjálfu
sér hagfræði. Það er hagfræði
að vita hvernig maður á að
bera á, hvemig á að ræsa jörð
ina fram, og hvemig á að
vinna hana, einnig hvernig á að
Framhald á bls. 15.
— Við þurfum að fylgjast
Nemendur í Framhaldsdeildinni ásamt Sveini Hallgrímssyni búfjárræktarfræðingi og Guðmundi skóla-
stjóra.