Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1928, Síða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
243
Þetta er samsvarandi rúmum 17
þúsund króna tekjum, að mestu
leyti án nokkurs frádrags eða
kostnaðar. Um tekjurnar af mál-
aytjupeningi á búum Daða fer og
eftir áætlunum í Búalögum. En
leigan eftir kúgildi með jörðum
var 20 álnir eftir hvert kúgildi.
Sama var leigan eftir fóðrafjenað,
eigandanum að kostnaðarlausu.
Þá koma tekjur af öllum geld-
peningi á búunurn. Sennilega hefir
einhver ágóði verið' af honum, að
írádregnum kostnaði. Um gróða af
sjávarútvegi Daða verður ekkert
vitað. Það eitt er víst, að oft
græddu menn á þeim árum mikið
á fiskiveiðum, enda var þá hátt
verð á skreið, og hún mjög eftir-
sótt vara af kaupmönnum. Ut-
gerðarkostnaðurinn var þá tiltölu-
lega lítill, borið saman við það
sem nú gerist yfirleitt.
Aðalerfingi Daða var Hannes
Björnsson og Þórunnar Daðadótt-
ur. Þau hjón giftust 1545 og fóru
þá að búa í Bæ á Rauðasandi. Árið
1555 ætluðu þau að flytja búferi-
um frá Bæ að Nesi við Seltjörn,
en díuknuðu á þeirri leið, með
allri áhöfn. En Hannes ólst upp
hjá Daða í Snóksdal frá því hann
var 8 ára gamall. En sökum þessa
átti Eggert Hannesson lögmaður,
íöðurbróðir hans, að hafa alla varð
veisiu á fje Daða, þar til Hannes
yrði myndugur. Þessi fjárveisla
mun Eggert hafa íarið vel úr
hendi. Það er hann, sem skrifar á
skrá (1563—’64) allar eignir Daða
og geldur allar skuldir og löggjaf-
ir af þeim. Skráin er um 50 síður
þjettritaðar og er það sú greinileg-
asta eignaskrá og best færð, sem
fyrir mig hefir borið frá 14., 15
og 16. öld. En Eggert lögmaður
var vel vanur bókfærslu og reikn-
ingshaldi, enda græddi hann mest
allan sinn mikla auð á verslun við
Þjóðverja.
Ejrfingjar Daða fengu eigi alt
það fje, sem að framan er talið.
Þetta má sjá af gjafabrjefi hans
(nokkru áður en hann dó). Það er
prentað í Sýslum.æfum III. 48—54.
— Þar gefur hann Guðrúnu konu
sinni mest t. d, 24 hundr. jörð' með
6 kúgildum. Hann áskilur henni
leigulausan ábúðarrjett í Snóks-
dal í þrjú ár eftir fráfall sitt. Þar
með fylgdi afgjaldslaust öll afnot
af öllum búpeningi þar og með-
ferð á öllu öðru fje lians á því að-
albúinu. Guðrún skyldi ennfremur
hafa leigulaus afnot af 8 jörðum
öoruin með kúgildum, sem þeirn
fylgdi. Einnig alla hluti er honum-
bar af 3% útróðrarskipum hans,
nema 1 hlut af áttæringi einum,
sem fátækum manni var ætlaður.
Kirkjunum í Snóksdal og Sauða-
felli gaf hann 10 hundr. Hann gaf
mörgum fátækum fje og sumum
upp landskuldir og aðrar skuldir
o. s. frv.
Það sem metið verður til fjár af
öllum gjöfum Daða til samtals 53
manna,, er 541 hundr. og var þar í
17% jörð, (sumar með þeim
minni). Tveimur bróðurdætrum
sínum gefur Daði 120 hndr.,
hverri, samtals 240 hundr. í jörð-
Skátahreyfingin er óðum að efl-
ast hjer á landi. í átta kaupstöð-
um, eru nú skátafjelög. Þessi fje-
lög hafa nú bundist samtökum
tii eflingar hreyfingunni, og stofn
að með sjer Bandalag ísl. skáta
(B. 1. S.), sem hefir aðsetur sitt
hjer í bænum Formaður þess er
A V. Tulinius, æskulýðsmaðurinn
alkunni. -
Aðtilhlutun B. í. S. efndi skáta-
fjelagið Væringjar til sumarmóts
með ísl. skátum dagana 24. júní til
1. júlí. — Tii þessa móts völdu
þeir Laugardalinn, og mun vand-
fundinn fegurrri og hentugri stað-
ur hjer um slóðir.
Á Jónsmessudag var haldið
austur. Yeðrið’ var yndælt: hlýtt
og bjart. Þrír kassabílar fullferm-
ir skátum, þutu eftir veginum. —
Fólkið leit upp, — fjörugur söng-
ur ómaði fyrir eyrum þess á með-
an bílarnir fóru fram hjá.
Fyrsti áningarstaðurinn var við
Grýlu. Þar var snætt og beðið eft-
ir gosi. Næst var stansað í Þrast-
arskógi til að heilsa upp á gamla
kunningja, bæði skóginn og skóg-
arvörðinn, Aðalstein skáta. —
Margir áttu góðar endurminning-
um og lausafje. Bjarna bróður sín-
um (föður þeirra) gaf hann einnig
mikið.
Daði var lögvitur maður og hef-
ir því sennilega ekki gefið meira
af fje sínu frá erfingjum, en lög-
legt var. Það var V10 af erfðafje
og % af aflafje.
Oft var mannmargt hjá Daða í
Snóksdal. Þannig voru 50—80 her-
búnir menn í Snóksdal frá páskum
t:.! fardaga vorið 1549. Hafði þá
Jón biskup Arason farið með her
vestur og ætlað að handtaka Daða,
en gat ekki. Þorði þá Daði ekki að
vera mannfár heima, fyr en Jón
Arason var búinn að sýsla ýrnis-
legt á öðrum stöðum og kominn
heim til Hóla. Jón biskup „gresj-
aði sjer“ ]>á ýmislegt úr búum
Daða og vina hans.
' S. Þ.
ar frá þessum stöðum, því þar var
síðasta skátamótið haldið' 1925. —
Það var áliðið dags þegar aust-
ur kom. — I blómlegum birkihlíð-
um milli bæjanna Laugavatns og
Snorrastaða skyldu skátabúðirnar
reistar. — Nú tóku allir til starfa.
Tólf tjöld voru reist, fánastöng
sett upp, útbúin eldstæði, tíndur
kalviður, og unnin ýms þau verk
er gerðu skátabúðirnar vistlegar.
Umhverfið og útsýnið var frá-
bærilega íagurt. — Fjöldi kaup-
staðadrengja var þarna saman
kominn til að njóta samvistarinn-
ar og frelsi og fegurðar náttúr-
unnar, í sumarleyfi sínu. .
Mánudagurinn rann upp. það
var hæg norðanátt. Milt og hreint
veður. Kl. 7 vöknuðu skátarnir
við lúðurþyt. — Á fætur í snatri,
og í bað. Skemtilegri baðstað
höfðu þeir aldrei verið við áður.
Niður við vatnið (Laugardalsvatn)
eru nokkrir hverir. Við jarðhitann
og smálæk frá aðalhvernum, verð-
sjálft vatnið þægilega volgt uppi
við ströndina, Þar syntu og
skvömpuðu skátarnir.
Þegar allir voru komnir heim
í tjaldbúðirnar eftir baðið, vgir
fáninn dreginn að hún í fyrsta
--——
Skátabúðir í Laugardal 1928.