Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1928, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
401
I.
Þeir voru að koma úr rjettun-
um, Bjarni hreppstjóri á Breltku
og nágranni hans, Gunnar á
Skarði. Þeir riðu Ijettan, eftir að
þeir urðu einir, báðir vel ríðandi,
einkum þó Gunnar, sem var á
Slöngvi sínum, afbragðsgæðing, 8
vetra gömlum. Yar á Bjarna þægi-
legur rjettarbragur, enda hafði
margur hrest upp á hreppstjórann
um daginn, og enn vissi hann sig
eiga drjúgan ábæti í töskunni.
Skamt fyrir utan Brekku stigu
þeir fjelagar af baki og leysti
Bjarni til tösku sinnar. — Upp
úr henni dró hann hjer um bil
axlafulla flösku af ósviknu áka-
víti, sem kaupfjelagsstjórinn hafði
stungið að honum, þegar þeir
kvöddust. Teigaði Bjarni flöskuna,
auðsjáanlega himinlifandi yfir
þessu hnossgæti og rjetti hana svo
Gunnari, sem aðeins dreypti á vín-
inu eins og fyrir siðasakir.
Það var engu líkara en að
Gunnar færi hjá sjer og væri eitt-
hvað annars hugar. Yon bráðar
fór hann þó að tala utan að því,
að ha'nn hefði lengi ætlað sjer
að ræða við Bjarna um málefni er
kæmi þeim báðum við.... og svo
kom það....hann langaði að vita
hverju Bjarni mundi svara, ef
hann bæði hann um hönd dóttur
hans.
Bjarni leit á Gunnar, saup
hressilega á flöskunni og mælti
svo með kuldalegri hæðni:
„Jæja....svo þú ert farinn að
hugsa um kvenfólk Gunnar litli,
ómyndugur unglingurinn, sem
ekki er sprottin grön.“
Gunnar reyndi að láta sem minst
á því bera, að svarið særði hann
og fór að lýsa því með sem fæst-
um orðum, hve innilega vænt hon-
um þætti um Bergljótu, og að líf
hans yrði án hennar einkis vert
og gleðisnautt.
„En hvað heldurðu að þú hafir
að gera við' kvenmann, greyið
mitt?“ mælti Bjarni með þeirri
dæmalausu ró og fyrirlitningu í
rómnum, að Gunnari hálf hraus
hugur við að halda lengra út í
þessa sálma. Þó reyndi hann að
taka kjark í sig og halda áfram
og lýsti með fögrum orðum, að
hann mundi gera alt, sem í hans
valdi stæði til þess að Bergljótu
mætti líða vel. Hann skyldi vinna
baki brotnu nótt og nýtan dag;
hann væri hraustur og dálítið vissi
Bjarni um vinnubrögð hans. Móðir
hans mundi láta honum eftir jörð-
ina og búið á næsta vori, tækist
þessi ráðahagur. Og þó búið væri
ekki stórt, mundi það framfleyta
þeim fyrst um sinn, en hann hefði
von um að geta aukið það með
dugnaði sínum og ráðdeild, er
hann fyndi og vissi, að með því
væri hann að vinna fyrir velferð
Bergljótar, er hann elskaði meira
en sitt eigið líf.
„Og ráðdeildin þín, Gunnsi,
verður þá víst fólgin í því, að
taka einn eða tvo alóþarfa og spik-
feita reiðhesta á hús og gjöf strax
á veturnóttum og sýna þeim ekki
út fyr en komin eru græn grös....
Heldurðu að það sje ekki björgu-
legt búskaparlag?“, sagði Bjarni
með sömu fyrirlitningunni og áður.
Gunnar skildi sneiðina. Það var
elrki í fyrsta skifti að Bjarni hafði
látið hann skilja, að honum þætti
nóg um dáleika hans á Slöngvi.
Gunnar leiddi þó hjá sjer að svara
Bjarna, en fór með hægð að spyrja
hvers hann mætti vænta um ráða-
haginn.......honum væri alvara,
að Bergljót væri sú einasta eina,
sem hann hefði kosið' sjer fyrir
konu.
„Svo þjer er alvara greyið
mitt!“ Það var nú farið að svífa
á Bjarna, og enn teigaði hann
drjúgan sopa af flöskunni. Svo
ljet hann brýrnar síga og varð þá
alt annað en mjúkur á manninn,
er hann tók aftur til máls:
„Jæja....svo þjer dettur í hug
að jeg muni gefa þjer einkadóttur
mína, hana Bergljótu litlu, sem
ber nafnið hennar móður m«inar,
ei á sínum tíma var talin mesta
og myndarlegasta konan í allri
sýlsunni.... Ekki nema það þó,
að jeg ætti eftir að gefa hana
Bergljótu mína annari eins óráðs-
síu og þú ert, greyið mitt. Þú vilt
kannske segja mjer áður, hvaðan
þú ert kominn, vafagepill þinn,
som aldrei var hægt að feðra?“
Gunnar skifti litum undir þess-
um lestri hreppstjórans. — Hann
reyndi að stilla sig, en svaraði þó
með fullri einurð:
„Jeg ætla ekki að fara að munn-
höggvast við þig um faðerni mitt.
Það verður hvorugum okkar til
ánægju að rifja það mál upp. En
því ætla jeg að trúa þjer fyrii\,
svo að þú fáir að heyra það af
mínum vörum, áður en aðrir segja
þjer það, að við Bergljót dóttur
þín, erum trúlofuð, og höfum ver-
ið það' lengi.“
„Og þetta leyfirðu þjer að segja
upp í opið geðið á mjer .........
Þessari rakalausu lýgi bætirðu of-
an á ósvífnina, sem þú ert ný-
búinn að sýna mjer....að hún
Bergljót, heimasætan á Brekku,
einkadóttir Bjarna hreppstjóra og
dannebrogsmanns, sje trúlofuð
öðru eins úrþvætti og þú ert!“
„Spurðu dóttur þína, liún mun
ekki hika við að segja þjer sana-
leikann. Og viljurðu samt ekki
trúa skaltu spyrja móður htnnar
og konu þína. Henni verðurðu’ þó
að trúa ef jeg þekki rjett. Hön
hefir lengi vitað um samdrátt okk-
ar Bergljótar og trúlofun, og það
var með þeirra vilja og ráði að jeg
hefi nú í dag talað við þig um
þessi mál.“
Bjarni reiddi upp flöskuna og
óð að Gunnari, sem ljet sjer hvergi
bregða.
„Og svo bíturðu höfuðið af
skömminni með því að ljúga upp
á konuna mína líka....Við ýmsu
hefði jeg getað búist af öðrum
eins óþokka og ræfils-töturmenni
og þú ert Gunnar, en hjer er þó
um þá ósvífni að ræða að rjettast
væri að jeg ræki þjer svo eftir-
minnilega á kjaftinn, að þú
gleymdir því ekki fyrst um sinn,
að þú hafir svívirt Bjarna hrepp-
stjóra á Brekku og heimili hans.
.... Og farðu nú til fjandans og