Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1931, Blaðsíða 6

fo
LESBÓK MORGUNBLAÐSItfS^
Skyrbjúgur o» aðrar sóttir af
óhollu viðurværi, voru lijer al-
gengar fyrrum. Nú má þetta heita
að mestu horfið síðan menn fóru
að neyta meiri kornvöru,
Frostaveturinn 1918 var þó harð
æri á Ströndum oy veiktist fólk
Ekkert er nýtt undir sólinni.
Ekki einu sinni það að konur
langi til að fljíiga, og fara þar
gapalega að ráði sínu.
Það var árið 1788, að þeir Mont-
golfier-bræður, sem fundu upp
flugbelginn, liöfðu engan frið fyrir
konum, sem endilega vildu bregða
sjer upp í loftið í flugbelg. í maí-
mánuði 1784 ljet Etienne Mont-
golfier flugbelg í bandi hefjast á
loft í úthverfi Parísar, og í loft-
belgskörfunni voru fjórar konur.
pær hjetu Montalembert mark-
greifafrú, Montalembert greifafrú,
Podenas greifafrú og ungfrú Lag-
arde. Komvist þær svo hátt, að þær
sáu yfir alla París vvr loftinu.
En fyrsta konan, sem hætti sjer
upp í loftið með lausum flugbelg,
var frú Tlvible. Hún fekk að far.i
með flugmanni, sem var að reyna
Montgolfier-flvvgbelg í Lyon. —
Flugbelgurinn komst í 2700 metra
liæð og var 45 mínútur í loftinu.
Flugbelgvvrinn kom nokkvvð harka-
loga til jarðar aftur, svo að frú
Thible fótbrotnaði. Hún var því
ekki aðeins fyrsta konan, sem
flaug. lveldur fyrsta konan. sem
varð fyrir flugslysi. En hún var
ánægð með förina og lýsti með
hátíðlegum orðvvm hrifningu sinni.
Árið 1785 urðu fimm konur svo
frægar að fá að vera farþegar með
loftbelg. Ein þeirra var ungfrvv
Sage. Hvin var ensk, og fyrsta flug
kona sinnar þjóðar. Árið 1810 til
1811 flvvgu tvær fyrstu þýsku kon-
virnar: frvv Bittorf og Wilhelmine
Reichardt. Hin síðarnefnda brá
sjer alls 50 sinnum vvpp v loftið.
Fram að árinu 1850 höfðu í
allri Evrópu 500 menn farið
af harðrjetti og bjargarskorti. Þá
varð v;kki náð í kaupstaðarvöru
sakir ísa allan vetvvrinn fram á
vor og urðu menn um veturinn
að drepa skepnur sínar sjer til
lvfsbjargar.
Franvh.
,.stærri“ flvvgferðir og af þeivn
voru 50 konur, eða 10%.
Einhver frægasta flugkona
Frekka var frvv Marie Blancliord.
Maður hennar Blanclvard, var sá
fyrsti sem flaug yfir Ermarsund.
Hann dó 1809, algjörlega eigna-
laus, og hjelt kona lvans þá áfram
flugtilraunum hans. Hv'vn fann upp
á því, að setja timburkross undir
flugkörfuna og voru þar á festir
skrauteldar, til þess að lvæna fólk
að til að horfa á flugið. Og í lofti
skaut hún flugeldunum og sveif í
ljósdýrð til himins. í 10 ár hjelt
hún þessu áfram án þess að slys
yrði að.
En 6. júlí 1819 var stofnað til
hátvðar mikillar í skemtigarði í
París. Unv kvöldið hóf Marie
Blanchard sig til flugs. Djmjandi
hljóðfærasláttur og fagnaðaróp á-
horfenda fylgdu henni er hún sveif
upp í loftið v ..Bangölsku ljósi“ og
með ljósaregn alt um kring sig
Hærra og lværra sveif hún og þús-
undir manna störðu hugfangnir
á eftir henni. Skrautljósin hurfu.
en alt í einu laust upp björtu ljósi.
Áhorfendur hjeldu að þetta væri
nýtt vvppátæki frúarinnar og ætl-
vvðu að ærast af fögnuði: „Húrra,
lengi lifi frvv Blanchard!“ heyrð-
ist hrópað hvarvetna. En rjett á
eftir sáu vnenn að hún var í lífs-
háska. Eldur hafði komist í belg-
inn. Frvvin æddi um í körfunni og
reyndi öll hugsanleg bjargráð. En
loftbelgurinn fjell brennandi til
jarðar. Þar rakst lvann á hús, frvv-
in fleygðist vvr körfunni niður á
götu.......
Um miðja fyrri öld var flug-
konan frú Poitevin fræg í París.
Hún flaug á padreimnum á hverj-
um sunnudegi og ljet blóraum
rigna yfir áhorfendur,
Um líkt leyti var mikið rætt
um flugkonuna frá Tessioni, því
að lvún staðhæfi það að geta flog-
ið lvvert sevn hún vildi. Vandinn
væri ekki annar en sá, að beita
gömmum fyrir flugbelginn. En
þetta var ekki nýtt; aðrir höfðu
stungið upp á þessu áður; en árið
1883 fjekk maðnr nokkur í París
einkaleyfi á flugfartæki, sem
fuglum skvldi beytt fyrir.
En vegna óteljandi slysa var
fólk nvi orðið leitt á því að horfá
á flugbelgina. og þorði ekki að
fljúga nveð þeivn. Árið 1869 hafði
hlutafjelag v London látið smiða
grvðarstóran loftbelg, sem hafður
var í bandi: Tók hann nvargt fólk
og var aðsókn að honum mikil
fyrst í stað. En svo sleit flugbelg-
urinn sig einu sinni lausan og olli
þá ótal slysuvn. etta atvik reið
baggamuninn, að fólk fjekk megn-
ustu óbeit á flugbelgjunum. En nú
vildi svo til, að í Lehbeth var 100
ára gömul kerling, sem alt af
hafði langað til að fljúga. Hluta-
fjelagið, sem átti óhappa-flugbelg-
inn, ljet þá sækja hana í flugbel^.
En þrátt fyrir allar auglýsingar,
lvændi þetta fólk ekki að. Menn
höfðu mist trúna á flugbelgjunum.
Þá hafa nokkrar konur orðið
frægar fyrir það að fleygja sjer
vvt vneð fallhlíf hátt í lofti. Tvær
eru nafnkendastar. Hin fyrri er
þýska flugkonan Kátchen Paulus.
Hún bvrjaði á þessvv sumarið 1893
og 'í fyrsta skifti fleygði hún sjer
vit í 1200 vnetra hæð. Gerði hún
það þó með hálfum lvuga. Síðan
ljek hún þetta rúmlega hundrað
sinnuni. Hin er Miss Billy Brown
í Kaliforníu. Hvvn hefir stokkið úr
3000 metra hæð nýlega og ekki
sakað.
l'vvdir eins og flugvjelarnar
kovnu til sögunnar, kepptust kon-
ur um að fá að fljúga og síðan að
stýra flugvjelum. Fyrstu þýsku
konurnar sem flugmannspróf tóku,
voru Mellv Beese og Bezena Lag-
ler. Það var 1911. Tíu dögunv eftir
prófið var Beese 2 klst. og 3 vnín.
á flugi í einu og var það met í
þolflugi fyrir konur. Nú á franska
Flugkonur