Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1934, Blaðsíða 6

430
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
grönn, dökk á kár og dökkeyg,
augun hvöss og þó lilý. Hörunds-
björt var hún og fríð, rómurinn
heldur dimmur, en þó sjerstaklega
þýður; framúrskarandi barngóð.
Ætíð lagði hún gott til mála, því
jafnan fann hún málsbót.
Svo hefir sagt- mjer Ingibjörg
Gunnlaugsdóttir frá Syðrivöllum,
sem ólst upp á næsta bæ við
Helgu, að ætíð var hátíð hjá þeim
systkinunum þegar Helga kom.
..Þessi hávaxna, dökkklædda og
alvörugefna kona átti svo mikla
hlýju og milda gleði, að vermdi
alla í návist hennar. Hún var altaf
Ijett í máli, og heilsaði öllum með
nafni. Þegar hún var á gangi
raulaði híin fyrir munni sjer vís-
ur sem hún setti saman um
„blessaðan bæinn sinn“, kúna
sína, köttinn, eða einhvern dauðan
hlut, því alt var henni einstak
lingar og flest vinir. I hugheim-
um hennar var hlýtt og bjart, og
þar lifði hún löngum. Þess vegna
held jeg að Helga hafi verið meiri
gæfukona en ýmsir ytri atburðir
bentu til“.
Þessi ár, sem jeg man hana.
var hún ráðskoná hjá Guðmundi
Arasyni, föðurbróður sínum. Var
hann eldri en hún. Guðmundur
var greindur maður, en sjervitur.
og glæddi ekki gleði á heimili
þeirra. Lifði Helga þannig í sorg-
um sínum öll þessi ár. Svo hefir
sagt mjer systir Helgu, Ögn á Ás-
bjarnarstöðum, sem var vinnu-
kona hjá henni, að það væri vandi
Helgu, ef hún hafði tómstund á
sunnudegi, að setjast við skrif-
púltið sem hún átti eftir Sigurð,
og dvelja þar í ljóðum þeirra o£
minningum. Var hún vel hagmælt
og orti margt.
Það hygg jeg hafið yfir alian
efa, að Sigurður hafi haft Helgu
í huga er hann orti Hjálmars-
kviðu. Þó var Helgu búin þyngri
þraut en Ingibjörgu, sem fekk að
fylgja Hjálmari í dauðann.
Helga orti mjög innileg erfiljóð
eftir Sigurð, en þá var hún svo
örmædd, að öllum sorgum sínum
tekur hún með því trausti trúar-
innar, að þau Sigurður fái að njót-
ast í öðru lífi, og því verði hún
að lifa þannig hverja stuud, að
hún verði honum æfinlega samboð-
in. Þetta kemur ljóslega fram í
nokkrum vísum hennar, sem
geymst hafa til þessa dags:
Mein þótt andann ýfi svalt
og sanibandið hjer sje valt,
frí við grand mig finna skalt
fyrir handan þetta alt.
Þessa vísu, sem talið er að hún
liafi ort ekki löngu éftir fráfall
Sigurðar, yrkir hún bersýnilega
til þess að kveða í sig kjark að
láta ekki bugast:
Best er að kæra hvergi sig
hvað sem fær að borið,
heldur læra lífs um stig
liðka ærusporið.
Þá var liún komin á efri ár er
hún orti þessa vísu:
Langt er yfir sjó að sjá,
samt er lognið hvíta.
Aldrei má jeg æginn blá
ógrátandi líta.
Enn er smákvæði, er hún nefndi
„Bót“ :
Vinar ást er æðsta hnoss,
að því dást jeg leyfi mér,
sem ei brást þó særi kross,
svoddan fást ef mætti hjer.
Tryggan vin að eiga er
eins og skinið sólar bjart,
því það linar þraut, og ver
þá að dynur mæðan hart.
Missa hann er þyngsta þraut,
þanka ranni sem að bar:
gæfumanna gervalt skraut,
gæða sannar jurtirnar.
Mannorðs lifir minning há
meðan bifast ekki fold,
þó að svifi bana blá
báran yfir látið hold.
Sú vellystin færir fró
að fáum mista vini sjeð
og hjá þeim gist 1 helgri ró
heims þá vist er aflokið.
Munu fegins fundir þá
— fær oss eigi vonin blekt —
verða degi efsta á,
orð guðs segir trúanlegt.
Þannig segir hún frá helsta
yndi sínu:
Kynning þjóða kýs jeg mjer,
köldum móð svo bægi,
þar sem hróðrar harpan er
hreyfð með góðu lagi.
Síðara bindi ljóðmæla Sigurðar
endar á þessu kvæði, sem jeg tel
vera eftir Helgu Eiríksdóttur:
Gefnu tíðir gleðinnar
grentu stríðan trega.
Hjer var fríða söngvasvar
samið prýðilega.
Þetta hjer umbreyttist brátt
— böl því fer að þjaka —.
Þögult er þar hróðrarhátt
harpan gerði kvaka.
Fram þó bíður fögnuð sinn,
fyltan prýði skærri.
Enn þá blíði eimurinn
eyrum líður nærri.
Eg því veit hann eflaust má
um lifs þreytu vega,
minna teita ýta á
alt hið breytilega.
Allfast vera á hverjum
alloft hjer í minni:
Altíð fer að endinum
alt í veröldinni.
Þannig ber að þenki sú
þjóð sem hjer á lítur.
Kvæðin eru enduð nú,
óðarkverið þrýtur.
Loks skulu hjer tilfærð eftir
Helgu tvö erindi er hún nefndi
„Farfuglinn“. Mun það flestra
dómur, að sveitastúlkan óupp-
frædda, sem kvað þau, hafi verið
meira en rjettur og sljettur hag-
yrðingur:
Þú fuglinn minn, sem flýgur hátt í
skýjum
til fjarra landa, yfir djúpan sjá,
þjer fagna blóm í suðurheimi hlýjum,
ef hjálpar guð þjer þeirra til að ná.
Ó, farðu vel, jeg fylgi þjer í anda
— þótt fótur minn sje bundinn jörðu
við —
til þinna sælu sólarríku landa
of svalan ægi, fjöll og klettarið.
Ó, berðu kveðju blómum suðurheima
frá bliðri rós í kaldri norðurátt,
er sjer frá jörð til sælla ljóssins geima
með sárri þrá um himinhvolfið blátt.
Er visna þau í glöðum geislabárum,
sem guðs af himni falla á jarðarból,
hún gæti svalað þeim með tregatárum,
sem tæmdi vart hin ógnarbjarta sól.
Fátt af því marga, sem Helga
orti, komst út á meðal manua, því
hún var dul, en að henni látinni
brendi Guðmundur Arason flest
það, er var í púltinu hennar, nema
ljóðabækur Sigurðar Bjarnasonar,
og veit nú enginn hvað þar fór í
eldinn. Ljóðabækur Sigurðar liafði
Helga ánafnaði bróðurdóttur hans,
Ingibjörgu Jakobsdóttur frá 111-
ugastöðum, en liún var í Reykja-
vílt þegar Helga dó. Guðbjörg á
Kálfshamri, systir Helgu, bað Guð