Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1936, Blaðsíða 7

LESBÓK morgunblaðsins
207
samræmi við náttúruna, máttu
ekki klæðast fötum nema
brýn nauðsyn krefði, og þeir
máttu hvorki skerða liár sitt nje
skegg. Siðferðislega áttu fjelags-
menn að lifa eins og Jesú Krist-
ur, að bjarga syndurum og bóf-
um frá eilífri útskúfun og að um-
bæta mannkynið í heild.
Þorpið komst alt í uppnám.
Hvaðanæfa úr heiminum streymdu
siðabóta- og heimsumbótamenn til
Ascona, settust þar að og helguðu
sig nýju líferni. Að nokkrum
tíma liðnum, gekk helmingur íbú-
anna í Ascona í sundskýlum
(naktari þorðu þeir eklci að vera,
því að syndsamlegar hugsanir gátu
ennþá leynst einhvers staðar niðri
í djúpi sálarinnar), þeir voru með
sítt, flaksandi hár og karlmennirn-
ir einnig með skegg niður á
bringu. Fjelagið bygði sjer stór-
hýsi, er það nefndi Monte Veritá,
eða „fjall sannleikans“, og í því
tóku sjer bólfestu ýmsir menn er
síðar urðu heimsfrægir, svo sem
Klalund, Emil Ludvig, Lenin og
Rewentlow greifynja, Seinna fylt-
ist „fjall sannleikans“ af andatrú-
armönnum, guðspekingom, stjórn-
leysingjum, svindlurum, vitfirring-
um og landflótta mikilmennum,
sem allir ætluðu sjer að verða öt-
Kvöldkyrd
I Ascona.
ulir forvígismenn mannkynsum-
bótanna.
Eftir tuttugu ára starfsemi varð
fjelagið gjaldþrota. Það var
leyst upp og Oedenkoven hvarf á
brott. En Ascona var orðinn
frægur staður, og það er langt frá
því, að sögu þess sje lokið, þótt
„fjall sannleikans“ hafi Jhrunið
um koll og reynst hin mesta lýgi.
Á seinni árum er Ascona orðin að
dvalarstað rithöfunda og lista-
manna allra þjóða og allra landa.
Einkum er þar aðsetur róttækra
listamanna og djarfhuga rithöf-
unda, sem urðu útlagar ættjarðar
sinnar, vegna þess að þeir gátu
ekki selt hinum lögboðnu stefnum
heimalands síns, sálir sínar nje
sannfæringar.
í Ascona eru árlega haldin „blót
listamanna“. Það eru listræn há-
tíðahöld, sem listamennirnir sjálfir
stofna til, undirbúa og framkvæma.
Þau bera annan og sjerkennilegri
svip en flest hátíðahöld gera, og
maður gæti í raun rjettri kallað
þau „fjall sannleikans“ í nýrri og
bættri mynd, því að á þessum
listamannafagnaði birtist alt það
stærsta, fegursta og djarfasta,
sem í listamanninum býr. Og ennþá
veit jeg ekkert sem stendur nær
sannleikanum, en eðli listamanns,
sem nær að birtast frjálst og
djarft — og ólitað af blekkingum
trúarbragða og stjómmála.
*
Ascona liggur á undurfögrum
stað undir sólríkum hlíðum
Gridonefjallsins. Þar er einkenni-
lega fagur skemtigarður, sem að
mestu er gerður af náttúrunnar
hendi. Hann er með einstökum
klettum, blómskrýddum hólum,
trjárunnum, grasgrundum, en
fögrum, smekklegum sumarbú-
stöðum inn á milli. Þaðan sjest
vel yfir vatnið, til fjallahringsins:
alt í kring, og inn í hrikalega
fjalldalina.
Þegar kvöldar, leiðast elskend-
ur á vatnsbakkanum og horfa á
Tamarofjallið dökkna og blána í
suðri. Oldurnar skella gegn vatns-
bökkunum, hægar og sígandi eins
og ljett andvörp sem stíga mót
friðsælu kvöldsins. En þrátt fyrir
þetta, leitar auga manns með ó-
ljósri þrá mót norðri, mót hel-
köldum og hrikalegum átthögun-
um, sem bíða manns norður und-
ir íshafi.
*
Það er nótt í Ascona. Máninn
sendir föla birtu yfir þorpið og
hann speglar sig í gáruðum vatns-
fletinum. Stjörnurnar blika niður
á auðar göturnar; og ljósin í hús-
unum slokna. En uppi á svölum
húsanna er einhver hreyfing. Þar
eru íbúar húsanna á náttklæðum;
þeir aka rúmunum sínum á und-
an hjer þangað út og leggjast
þar til hvíldar. Þeir horfa á mán-
ann og stjörnurnar og reyna að
gera sjer í hugarlund óendanleika
rúmsins með öllum þess billjónum
stóru og undraverðu stjarna.
Hversu undarlegt og undur-
samlegt, hlýtur ekki lífið á öðrum
stjörnum að vera?
Asconabúinn lokar augunum —
og sofnar.
Skrifari; Heyrið þjer forstjóri,
ættum við ekki að fleygja öllum
brjefum, sem eru eldri en þriggja
ára.
Forstjóri: Jú, sjálfsagt, en bless-
aðir sjáið þjer um að tekin sje
afrit a£ þeim öllum.