Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1938, Side 4

30S
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
SKIN OG SKUGGAR
SÍLDVEIÐANNA 1938
Eftir Sigurð Bjarnason
stud. jur., frá Vigur.
Síldin hafði sjest vaða á Gríms-
eyjarsundi 0» víðar. Nokkrir
bátar höfðu fengið dágóðan afla
og veðrið var sæmilegt. Menn þótt-
ust þess því all-vissir, að þessi
dutlungafulli kostafiskur, sem eng-
inn veit með vissu hvaðan kemur
eða hvert fer,- gerir menn ríka og
tatæka og upphefur og niðurlægir.
væri kominn og áframlialdandi
veiði væri trygg. Þessi vissa eða
von manna varð þess svo vald-
andi að síldveiðiflotinn bjóst á
veiðar mjög í fyrra lagi.
Vjelbátar, línuveiðagUfuskip og
togarar bjuggust úr höfn og inn-
an skamms er allur flotinn kom-
inn á vettvang fyrir Norðurlandi.
Tíðin er köld og umhleypinga-
söm.
Þann 27. júní fennir niður í sjó
á Siglufirði og vindur er kaldur
af norðaustri.
Verksmiðjurnar standa tómar,
landverkamennirnir sem næst auð-
um höndum, og hinar handfimu
siglfirsku síldarstúlkur líta með
ugg fram á tíðina.
En júní er ekki einu siuni enn-
þá liðinn og þá er of snemt að
örvænta um komu síldarinnar.
Og verksmiðjuverkamanninum
síldarspekulantinum og síldar-
stúlkunni kemur saman um það,
að síldin, þessi hjargvættur í hall
ærum, hljóti að koma. Og menn
aðhyllast þetta álit og lifa í trú
en ekki í skoðun um það að úr
rætist.
★
En hvað er að gerast fyrir utan
landsteinana?
Hvernig er á þessum tíma þeirri
baráttu varið, sern vonir og vel-
farnaður svo margra byggjast á?
160 ísl. vjelbátar og gufuskip
eru dreifð um svæðið frá Langa-
nesi að austan og vestur um ísa-
fjarðardjúp. Á þessum 160 skipum
er ca. 3000 manna áhöfn. Alltir
þessi floti er á sífeldu ferðalagi
meðfram allri norðurströndinni.
I gær hefir sjest. síldarpeðra við
Langanes og nú stímar fjöldi
hinn^ stærri skipa þangað í von
um feng. En það er kalt í lofti og
sjó og þegar austur kemur reyn-
ist þar engin síltl og útlitið dap-
urlegt. Nokkur skip „kasta“ á
kríu og mor, en fá ekkert. f dag
sjest svo til síldar við Vestfirði.
Flutningaskip og færeysk fiski-
skip hafa sjeð síld vaða þar og nú
er stefnt í vestur til þess að höndla
hnossið. En enn verður förin ár-
angurslaus og mikilli olíu og kol-
um hefir verið kynt til ónýtis.
Þannig líður tíminn, og rosknir
og reyndir sjómenn minnast naum-
ast slíkrar óáranar.
Flotinn leitar, menn vona og
geta ekkert nema vonað.
Um borð gengur lífið sinn vana-
gang. Hver dagurinn er öðrum
líkur., Sama veðráttan, kuldi og
norðangjóstur helst, og skapar
fjölmörgum sjómönnum áhyggjur
og kvíða. Hver „vakt“ tekur við af
annari og þannig líður heill mán
uður af hinu stutta og dýrmæta
íslenska síldveiðisumri. Með hverri
klukkustund, hverjum sólarhring
og viku þess, sem liðið hefir, hafa
versnað afkomurnöguleikar fjölda
heimila í iandinu, raunar allrar
þjóðarinnar.
Ilafið, gullkistan, sem aldrei
tæmist, hefir um stund kipt að
sjer sinni örlátu hendi.
★
En eftir hvert jel eða skúr kem-
ur skin.
Lægðirnar fyrir sunnan grynka
og eyðast og veðráttan batnar.
Það hlýnar í lofti og í sjó. Og
það birtir jafnharðan yfir geði
fólksins, sem búið er að bíða síld-
arinnar og sumarsins á annan
mánuð.
Trúin og vonin um það að úr
rætist stvrkist og verður að vissu
við fyrstu frjettirnar um það, að
verulegt síldarmagn hafi sjest all-
víða.
Síldin er komin. Hún gýs nvi
alstaðar upp. Við Selsker fyrir
Ströndum, á Skagagrunni og á
Skjálfanda. Sjórinn er svartur af
síld.
Hvarvetna er líf og starf. Með-
fram öllu Norðurlandi er unnið
dag og nótt.
Skipin fvlla sig, landa og fylla
sig á ný.
★
Við skulum fylgjast einn ein-
asta dag með því starfi, sem unnið
er þessa annadaga þarna fyrir
Norðurlandinu, á Skjálfanda eða
við Tjörnes. Kl. 2.15 eftir mið-
nætti erum við ,.ræstir“ út. Sá
sem á vakt stóð hrópar í lúgar-
irm, „klárir í bátana“. Hver stekk-
ur fram úr sinni koju og á ör-
skömmum tíma eru allir komnir á
dekk. Ef til vill höfum við verið
búni að sofa í eina klst. eða svo,
en nú veður síldin og fer að eng-
um lögum um svefn og værð.
Nótabátunum er „fírað“ og
þarna rjett hjá er torfan, sem
„kallinn“ (svo kalla togarasjó-
menn alment í fullri virðingu skip-
stjóra sinn) í brúnni hefir auga-
stað á.
Við hröðum okkur niður í bát-
ana, vjelarnar eru settar í' gang
og okkur er slept frá skipinu.