Lesbók Morgunblaðsins - 14.05.1939, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAf)SltfS
151
unni í Effersey. Hún fanst undir
rúmiuu hjá Einari, forinfrja fyrir-
tækisins. — Eirpiata þessi var stór
op; merkileg. Hún. var úr hreinum
eir og vigtaði 3 kg., og var virt
á 3 dali. — Hún var lögð fram í
rjettinum ásamt öðru þýfi og af-
hent landfógetanum til geymslu,
en hann heiir geymt liana svo vel,
að hún hefir ekki fundist síðan.
Annars segist þjófunum svo frá
um stuldinn á piötunni. — Hall-
dóra húsfreyja í Iíelgakoti, þar
sein bófarnir lijeJdu til, segir frá
því, að einn dag, um veturinn,
þegar farið var í beitifjöru, hafi
Magnús Ólafsson komið með plöt-
una og sagt, að hún hafi legið laus
fyrir norðan vörðuna í Effersey.
Svo liafi liann geymt plötuna í
rúmi sínu, en falið hana síðan
undir kistu þegar hann fór í verið.
— Húsbóndinn í Helgakoti segir
svo frá, að þegar hann einu sinni
um veturinn, hafi komið úr einni
ferð sinni úr Briggskipinu í Graf-
arvog, en það var skip sem lá þar
um veturinn vegna bilunar, hafi
hann sjeð heima hjá sjer kopar-
plötuna og spurt konu sína um
hvernig hún væri þangað komin,
en hún sagt að Einar hefði víst
flutt hana þangað. Guðmundur
segist þá hafa haft liörð orð við
þá Einar og Magnús og ávítað þá
fyrir að hafa stolið plötunni, en
þá varð Einar svo reiður, að hann
hótaði að reka í hann hníf, ef
hann hefði sig ekki hægan. —
Þegar nú mál þetta var að mestu
rannsakað og upplýst, fór það að
kvisast í bænum, að fleiri væru,
ef til vill, við það riðnir og að
meiru hefði verið stolið. Einkum
voru það tveir kaupmenn, Árni
Jónsson, sem kailaður var Reyni-
staða mágur, og Baade, danskur
faktor, sem þóttust sakna einhvers
úr búðum sínum, og töldu víst að
einhverjir hefðu farið inn hjá sjer,
og vildu fá það rannsakað. Þeir
hjeldu því líka fram, að nætur-
vÖrður bæjarins, „Jón vaktari“,
mundi vita eitthvað meira en hann
vildi láta uppi, eða hefði máske
lokað augum sínum þegar skyld-
an bauð honum að hafa þau opin
upp á gátt. —
Því var það, að Páll klaustur-
haldari stefndi fyrir sig 6 persón-
um þann 25. apríl, um vorið og
spurði þær spjörunum úr. Það var
Þorbjörg rnóðir Magnúsar Ólafs-
sonar, Jón Gíslason borgari „rigt-
aður um að hafa keypt af þjóf-
um“, Kjartan Ólafsson daglaun-
ari, „alþektur landflæmingur og
gjörþektur að prakkaraskap og ó-
ráðvendni“, Skíði Egilsson í Sjó-
búð og kona hans, og svo loks
Jón „vaktari", en þau áttu að
lireinsa sig „löglega fyrir allri
meðvitund og hlutdeild“ í þjófn-
aðinum. — Þeim tókst það öllum,
en næst skall fangelsishurðin hæl-
um Jóns ,,vaktara“. — Hann var
spurður, livað hann á vetrinum,
hvort heldur á nóttu eða degi,
hefði orðið var við „þann um-
gangandi þjófaflokk". Honurn
varð svarafátt. en það viðurkendi
hann fvrir rjettinum, að hann væri
óhæfur og óduglegur til „þjen-
ustunnar“ eða næturvarðarstarfs-
ins og sagði því lausu, en því var
þó slegið föstu, að hann hefði ekki
gjört sig mjög grunsaman í máli
þessu og því var honum leyft að
fara heim um kvöldið og ekki
settur inn. —
Eftir þetta rjettarhald var mál-
ið tekið til dóms og liann
kveðinn upp af Páli klausturhald-
ara, sem þó var ólÖglærður mað-
ur, þann 21. maí 1803, en dóms-
niðurstöður urðu þær, að helstu
menn þjófaflokksins, Einar Jóns-
son, Magnús Ólafsson, Guðmund-
ur Nikulásson og Hannes Hannes-
son, voru dæmdir til þess að „erf-
iða“ í tugthúsinu á Arnarhóli í 2
ár. Halldóra, húsmóðirin í Helga-
koti, var dærnd til þess að „erf-
iða“ 2 mánuði í tugthúsinu, fyrir
hylmingu og grunsamlega „með-
höndlun“ á járnbentri trjeskjólu,
sem lnin um kvöld, hafði borið
heim til sín frá skúrdyrum á húsi
Jóns Laxdal „fríhöndlara“. Loks
var Karen, hin danska „kokka-
pige“, dæmdi í 2 mánaða tugthús
fyrir að hafa geymt fyrir Hannes,
unnusta sinn, sjóvetlinga fulla af
krami, svo sem hnöppum, tvinna
og nálum, sem hann hafði stolið úr
búðinni hjá Sunchenberg. —
Lokaákvæði dómsins er svo-
hljóðandi: „Sú burtstolna messing-
plata frá Effersey innsetjist þai*
hjá innmúruð í þá af engelskum
árið 1789 þar uppreisn steinstyttu,
upp á kostnað þjófamia Einars
Jónssonar og Magnúsar Ólafason-
ar, undír hvorra vörslum platan
er fundin“.
Þessum dómi var ekki áfrýjað
og efalaust er það, að afbrota-
mennirnir hafa órðið að vinna til-
tekinn tíma í Arnarhólstugthúsi,
en það er líka víst, að síðasta á-
kvæði dómsins hefir aldrei verið
fullnægt, hvað sem hefir valdið. —
Eirplatan hefir glatast, máske i
geymslunni hjá landfógetanum og
varðan eða súlan í Effersey hefir
svo hrunið. — Reykjavíkurbær er
því einu minnismerki fátækari, en
vera skvldi.1)
Smælki.
Lögreglan í Nehv York fjékk
nýlega það hlutverk að hafa hend-
ur í hári stigamanna, sem rjeðust
á og rændu fólk er það fór heim
til sín á kxöldin frá aftansöng í
kirkjum borgarinnar.
Lögreglunni hefir þegar tekist
að handsama marga bófa. Lög-
reglan lagði snöru fyrir ræningj-
ana á þann hátt, að stúlkur, sem
voru í þjónustu lögreglunnar,
slógust í fylgd með kirkjufólk-
inu. Voru þær klæddar dýrindis
klæðum og báru verðmæta skart-
gripi, sem freistuðu bófanna.
★
Nýlega kom það fyrir á einum
þjóðveganna, sem liggja að Lond-
on, að Öll umferð stöðvaðist vegna
þess að rottuhópur, sem í voru
þúsundir rotta, fóru yfir veginn
í skipulegum röðum. Menn, sem
áttu leið þarna um, horfðu ótta-
slegnir á rottumergðina, en þorðu
ekkert að aðhafast.
★
Ungur Bandaríkjamaður keypti
bíl á uppboði fyrir 20 dollara. Á
leiðinni heim stöðvaði umferða-
lögregluþjónn hinn nýja bíleig-
anda og þar sem Öryggistæki bíls-
ins voru mjög úr sjer gengin,
fjekk hann 30 dollara sekt.
‘) Landskjs. Dómsmálabækur
Rvíkur o. fl.