Lesbók Morgunblaðsins - 09.02.1941, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
51
Birgðaskip Graf Spee, er það var strandað í Jössingfirði.
hefði verið sökt voru ekki birtar
fyr en miklu seinna. Það var ekki
fyr en 6. desember, sem tilkynt
var að ekkert hefði til skipanua
spurst svo lengi, að telja yrði að
þau hefðu farist.
ir
Graf Spee hjelt nii i suðaustur
og fór fyrir Góðrarvonarhöfða.
Þann 15. nóvember sökti það
litlu bresku olíuskipi, Africa
Shell, 180 mílur norðaustur af
Loureneo Marques, við suðurenda
Mozambique-sunds, og tók skip-
stjórann höndum. Daginn eftir
stöðvaði Graf Spee hollenska
gufuskipið Mapia suður af Mada-
gaskar, en slepti því án þess að
vinna því tjón.
Þegar Africa Shell var sökt var
fyrst vitað, að vasaorustuskipið
var á ferðinni í Indverska haf-
inu. Það var þó ekki ljóst þá,
hvort um sama skip var að ræða,
sem verið hafði í Atlantshafi.
Undir engum kringumstæðum var
því hægt að fækka leitarskipum í
Indverska hafinu eins og málin
horfðu nú.
Það var ekki fyr en löngu síð-
ar að Graf Spee fór suður á bóg-
inn og var í nokkra daga á sigl-
ingaleiðum milli Góðrarvonarhöfða
og Ástralíu. Langstorff skipherra
voru það vonbrigði að hitta ekki
neitt skip á þessum slóðum og
breytti þá um stefnu á ný, fór
fvrir Góðrarvonarhöfða og þann
26. nóvember hittust Graf Spee
og Altmark í Suður-Atlantshafi.
Næstu tveir dagar fóru í að setja
olíu og matvæli um borð í Grai
Spee og þann 28. nóv. voru flest-
ir yfirmenn bresku skipanna, sem
voru fangar um borð í Altmark,
fluttir um borð í Graf Spee.
Næstu fregnir, sem almenning-
ur fjekk af árásarskipinu, þó ekki
væri það nefnt með nafni, var
4. desember, er flotamálaráðuneyt-
ið gaf út svofelda tilkynningu:
„Upplýsingar eru fyrir hendi
um, að þýskt árásarskip hafi ráð-
ist á e.s. Doric Star. Þar sem ekki
liggja frekari upplýsingar fyrir,
má gera ráð fyrir, að skipinu hafi
verið sökt“.
Árásin var gerð 2. desember
miðja vegu milli Sierra Leone og
Góðrarvonahöfða og var Doric
Star á leið frá Ástralíu og Nýja
Sjálandi. Þrátt fvrir að skotið
var á skipið til þess að það sendi
ekki út neyðarmerki, tókst samt
að senda út neyðarmerki frá skip-
inu. Merkin heyrðust fjórum eða
fimm sinnum og skip, sem heyrðu
þau, komu þeim áleiðis.
Þann 3. desember heyrði Har-
wood flotadeildarforingi um þessi
neyðarmerki, þó hann væri stadd-
ur milli tvö og þrjú hundruð míl-
ur í burtu hinumegin Atlants-
hafsins.
Skipin hans þrjú voru dreifð á
2000 mílna svæði, og það var afar
nauðsynlegt að þau væru vel á
verði, ef gera ætti tilraun til að
mæta árásarskipinu — vasaorustu-
skipi — með nokkrum árangri.
Minni fallbyssur Graf Spee, átta
5.9 þuml. byssurnar, voru á borð
við 6 þuml. byssur Ajax og Ac-
hilles, sem voru aðalvopn beiti-
skipanna. Sex 11 þuml. fallbyssur
Graf Spee veittu því hinsvegar
geysilega yfirburði, þar sem
„breið síða“ vasaorustuskipsins
var 4.700 lbs. á móti 3.136 lbs. hjá
Ajax, Achilles og Exeter til sam-
ans.
Harwood flotadeildarforingi
þóttist vita, að vegna neyðarskeyt
anna frá Dorie Star myndi árás-
arskipið hverfa burt af því svæði,
sem það nú var á og sennilega
halda yfir Atlantshaf í áttina til
lands. Hann setti þetta út í kort
og komst að þeirri niðurstöðu, að
vasaorustuskipið myndi koma á
Rio de Janeiro svæðið þann 12.
des., á Plate-fljóts svæðið þann