Lesbók Morgunblaðsins - 23.11.1941, Síða 3

LK8BÓK M0R9UNBLAÐ8INS
39ó
Æfintýri tveggja breskra blaðamanna
Síðasta lest frá Oslo
Eftir Desmond Tighe
Grein þessi er kafli úr bók
Gordons Young, ritst.iórii
Reutersfrjettastofunnar
„Outposts of War“.
arna stófi ,ie>r á gangstjett
aðalgötunnar í Oslo og
liorfði á Þjóðverjana ganga inn
í borgina. Þeir voru svo nærr;
injer. að jeg liet'ði getað snert þá.
Þeir vorn vel vopnaðir, flestir
þeirra voru með vjelbvssur og
skotfærabelti uin hálsinn, með
gyltum byssukúlum. sem glitrað'
á í sólinni.
Það var um hádegisbilið þann
9. apríl að jeg sá fvrstu þýsku
hópana koma. Klukkustundum sam
an liafði jeg sjeð þýskar flugvjel
ar á flugi og heyrt sprengingar,
er þær gerðu árásir á flugvelli í
grendinni. Þegar vjelaskrölt þeirra
dó út í fjarska. vissi jeg, að Os'.o
bafði gefist upp.
Það var alveg sjerstök tilviljun,
að jeg var staddur i Oslo. Jeg
liafði komið þangað mið lest un,
morguninn. Þjóðverjarnir komu
um leið.
.Teg hafði verið stríðsfrjettarit
ari Reuters i Finnlandi og er frið
ur var samiun, fór jeg til Sví
þjóðar. Það voru rólegir tímar.
Gordon Young var farinn til
London. Það var ákveðið að jeg
skyldi vera urn stund í Svíþjóð
til að fvlgjast með atburðunum
á Norðurlöndum.
Þann 7. apríl bárust fregnir um
að Bandamenn hefðu sent diplo
matiska orðsendingu til Noregs og
Svíþjóðar, þar sem gert var ljóst,
að þeir áskvldu sjer allan rjett til
að gera þær ráðstafanir sem nauð-
synlegar væru vegjia fvrirætlana
Þjóðverja, að nota landhelgi Norð
urlanda til að styrkja hafnbann
sitt.
Næsta dag var tilkynt að bresk
og frönsk herskip hefðu lagt tund
urdufl fyrir ntan Noregsstrend-
ur. Jeg man, hve fregn þessi vakli
mikla athygli. Frjettin var birt á
áberandi hátt á forsíðu sænsku
blaðanna. Mjer var símað frá
London að vera á verði.
Jeg fór í utanríkismálaráðunevt
ið sæuska. Höfðit þeir heyrt fregn-
irnar ? Ileyrt þær? Talsmaðut'
stjórnarinnar var öskureiður. „Nú
hafa Bretar gengið of Jangt“.
sagjSi hann. „Hvaða rjett höfðu
þeir til að leggja tundurdufl við
Noregsstrendur ?“
Ef jeg á að vera alveg sann-
gjarn, þá verð jeg að segja. að
.jeg gat ekki svarað honum. þótt
mjer þætti þetta ágæt hugmynd.
Jafnvel ~í Svíþjóð vorum við t
kolsvartri fávisku og höfðum ekki
minstu hugmynd um að Þjóðverj-
ar hefðu ákveðið að gera innrás i
Noreg. Jeg fullvissaði hann um.
að þáð hlytu að liggja mjög al-
tarlegar ástæður fyrir því, að
Bretar hefðu gert þessar ráðstaf-
anir og kvaddi. Síðar um daginn
kom jeg aftur í utanríkismála-
ráðuneytið og þá var mjer til-
kvut að „sænska stjórnin liti á
verknað Bresku stjórnarinnar sem
hræðilegt hlutlevsisbrot, sem ekki
væri hægt að víta með nógu sterk-
um orðum“. Jeg símaði þetta ti!
London.
★
í Stokkhólmi gengu sögusagn-
irnar fjöllunmn hærra. Þýsk her-
skip höfðu sjest í Kattegat. Sjón-
arvottar á sænsku ströndinni
sögðu, að þeir hefðu sjeð milli
90 og .100 herski)i sigla norður.
Það var sagt að herskip Banda-
manna væru fyrir utan sfrendur
Noregs. Norska flotamálaráðuneyt
ið tilkynti að slökt ýrði á öllum
vituni á Noregsströnd, Útflutning-
ur á járnmálmi frá Narvík va -
stöðvaður.
Jeg fjekk skeyti frá skrifstofu
minni í London, sem var á þessa
leið;
„Farið strax til London með
tilliti til duflalagninganna. Stop.
Fvlgist með öllum breytingum og
símið þær. Reuter“.
Þar sem mjer var nú orðið Ijóst.
að einhverjar ,,breytingar“ voru
í vændum. hraðaði jeg mjer til
norsku sendinefndarinnar til að
fá vegabrjef initt í lag og símaði
til London, að jeg væri að leggja
af stað til Oslo nm kvöldið með 10
lestinni.
Jeg mun aldrei gleyma þessu
kvöldi. f stjörnubjartri nóttunni
var Stokkhólmur jafnvel fegri eu
jeg hafði noklcru sinni sjeð hann
fvr. Þegar jeg stóð fvrir framan
Grand Hotel og horfði yfir
Strommen til konungshalllarinnar,
virtist mjer ríkja friðnr í heim-
inum.
Þegar komið var fram undir
klukkan 10. fór jeg að taka sam
an dót mitt og ók á járnbrautar-
stöðina. Lestin var hálfri stund
á eftir áætlun. Mjer fanst þetta
einkennilegt, vegna þess að sænsku
lestirnar eru venjulega stundvís-
ar. Mjer fanst ekki alt eins og það
átti að vera, þegar hin stóra raf-
magnslest jók hraða sinu og br«n
aði áfram í náttmyrkrinu.
Klukkan.var að verða 11. Jeg
fann svefnvagn minn, háttaði og
las nokkra stund í bók. Lestin
brunaði gegnum frosna skóga.
fram hjá frosnum yötnum og
gegnum land, sem var einstaklega
fagurt.
Jeg slökti Ijósið, dróg upp
gluggatjaldið. Jeg fór í hlýjau
morgunslopp og sat og horfði á
landslagið. Um miðnætti fór jeg