Lesbók Morgunblaðsins - 23.11.1941, Blaðsíða 4

396
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
aö hátta. Jeg var frá mjer num-
inn. Jeg hafði aldrei komiö til
Noregs fyr. Þetta var æfintýri.
★
Klukkan var um 7 og jeg vakn-
aöi. Sólin skein inn í gegnum
gluggann minn. Lítil, norsk stvilka
kom inn með sjóðandr heitt kaffi
og kökur handa mjer. vVið vorum
komin yfir landamærin. Alt í einu
fann jeg, að þetta var ekki eins
og það átti að vera. Hvaða hávað'
var þetta? Mjer fanst það furðu
líkt flugvjelahávaða. Jeg hafði
heyrt í rússneskum sprengjuflug
vjelum yfir Finnlandi; óheillavæn-
legur hávaði.
Jeg horfði út um gluggann og
varð undrandi, er jeg sá fjórav
stórar flugvjelar í töluverðri hæð.
Jeg heyrði hljóð, sem ekki var
hægt að villast á. Sprengjur voru
að falla til jarðar.
Augnablik hjelt jeg að mi'g
væri að dreyma. Augu mín hlutu
að villa mig. Jeg horfði aftur upp
í loftið. Alt í einu kom ein flug-
vjelanna á geisihraða niður að
lestinni. Hún flaug svo lágt, að
jeg gat sjeð flugmauninn inni í
glerstýrishúsinu og mennina við
bvssurnar. Þetta var Heinkel
sprengjuflugvjel. Neðan á vængj-
unum glitraði sólin á þórshamars
merkinu, um það var ekki að vill
ast. Guð minn góður, hvað hafði
komið fyrirí
Vinur minn, W. F. Hartin, einka
frjettaritari Daily Mail, var ferða-
fjelagi minn í lestinni. Við höfð-
um verið saman í Finnlandi og
blað hans hafði einnig sent hann
til London. Jeg flýtti mjer til
klefa hans. Hafði hann sjeð flug
vjelarnar. Hann var nú hræddur
um það. „Það eru Húnar, gamli
minn. það er eitthvað á ferðinni“.
Lestin hafði hægt á sjer og
stöðvaðist við litla stöð, Fetsund.
Við þyrptumst allir út á braut-
arstöðina. Með okkur voru um 300
breskir sjálfboðaliðar, sem höfðu
barist í Finnlandi. Þeir voru á
leið til Oslo, í von um að fá skip
þaðan til Englands. Jeg hefi ekki
sjeð þá síðan.
Við gengum fram og aftur á'
brautarpallinum og horfðum á
flugvjelarnar varpa sprengjum á
Kjeller-flugvöllinn. Norskar loft-
varnabyssur svöruðu árásinni, en
skutu langt frá marki. Jeg sá
brúna hnoðra hátt í lofti.
Jeg flýtti mjer á símastöðina á
litlu sveitastöðinni og reyndi að
fá samband við Stokkhólm, en
samband á öllum línum hafði
verið rofið. Jeg spurði stöðvarstjói'
ann livað hefði skeð. „Jeg veir
það ekki“, svaraði hann. „Þjóð-
verjar hafa verið að gera árás
á flugvöllinn síðan snemma í morg-
un. Þeir eru líka að gera árás á
næstu járnbrautarstöð. Allar síma
línur hafa verið rofnar“.
Eftir að við höfðum dvalið
þarna í um tvær klukkustundir
og loftárásirnar hjeldu áfram.
kom eftirlitsmaður og sagði okkur
að fara upp í lestina, sem hjeldi
áfram ferð sinni til Oslo. Jeg
spurði hann hvað væri á seiði, eu
fjekk sama svarið, að hann hefði
ekki minstu hugmynd um það.
Hartin og jeg fórum inn í klefn
okkar. Lestin jók ferðina og um
11 leytið ók le^tin inn á stöðina í
Oslo.
★
Hjer var alt á tjá og tundri.
Brautarpallarnir voru fullir af
fólki. Konur, börn og eldri menn
þyrptust inn í lestir sem áttu að
fara norður á bóginn eða í áttina
til Svíþjóðar. Aðrir sátu á far-
angri sínum og biðu eftir að fá
rúm í lestum. Fólk var að flýja
borgina. Við höfðum sjeð þessa
sorglegu sjón of oft í Finnland',
til þess að við gætum verið í
nokkrum vafa.
Eftir að við höfðum olnbogað
okkur gegnum mannþröngina.
tókst okkur Hartin að ná í leigu-
bíl og báðum bílstjórann að aka
okkur til gistihúss. Við tókum eft-
ir því að göturnar voru auðar
skrifstofur og verslanir lokaðar.
Yfir höfðum okkar heyrðust drun-
urnar í flugvjelum nazista.
Við urðum forviða er við kom-
um á gistihúsið, að sjá gesti hó-
telsins í uppnámi. -Þeir streymdu
niður stiga og í lyftum, með far-
angur sinn í höndunum og flýttu
sjer út úr hótelinu. Skrítnir hlutir
voru að ske. Hvorugur okkar gerði
sjer þá grein fyrir, hve ástandið
var alvarlegt. Jafnvel þótt að Þjóð
verjar væru að leggja undir sig
Noreg, gat það ekki skeð svo
fljótt, að nein hætta væri á ferð
um. Við ókváðum að vera urn
kyrt í Oslo.
Jeg tók mjer herbergi. ljet
flvtja farangur minn í herbergið
og fór í bað og rakaði mig eftir
næturferðina. Á meðan jeg var að
raka mig, heyrði jeg vjelbyssu-
skothríð. Jeg horfði út uni glugg-
ann og sá nazista orustuflugvjel
stinga sjer yfir höfnina, vjelbyss-
ur vjelarinnar spiiðu eldi. Langt
burtu sá jeg 40—50 stórar
sprengjuflugvjelar fljúga í hringi
yfir borginni.
Jeg hraðaði mjer til herbergi
Hartins og sagði honunt að jeg
ætlaði að skreppa út í skrifstofu
norsku frjettastofunnar, til þess
að fá að vita hvað um væri að
vera. í vasanum var jeg með með
ntælabrjef til yfirritstjórans.
Jeg flýtti mjer gegnum mann
lausar göturnar. Á frjettastofunni
var alt í uppnámi. Jeg mætti
straum af fólki á tröppunum, sem
var með ritvjelar, fjölritara, loft-
skeytatæki, jafnvel skrifstofustóla
Alt þetta var sett á vörubíl, sent
var þarna fyrir framan.
Jeg spurði eftir aðalritstjóran-
um. „Þjer hittið hann ekki hjer“,
sagði ungur skrifstofumaður
„Hann er farinn. Get jeg gert
eitthvað fyrir yður? Jeg nefnist,
yfirmaður hjer núna“.
Jeg hjelt það nú. Hvað var eig-
inlega uní að vera? „Vitið þjer
það ekki. Þjóðverjar hafa gert
innrás í Noreg og Oslo er um-
kringd. Borgin gefst upp klukkan
1“.
Jeg liorfði á klukkkuna mína.
hún var 12,30.
Jeg sagði honum að jeg hefði
verið að koma til bæjarins og
yrði að komast út úr landinu eins
fljótt og mögulegt væri. „Það er
ekki minsta von til þess“, sagði
hann. „Borgin er umkringd og
þýskir hermenn gæta allra vega.
Þeir hafa lent í herflutningaflug-
vjelum og á skipum í Oslofirði
allan morguninn. Þeir eru að koma
inn í bæinn núna. Hamingjan fylgi
vður, herra minn“.
Flutningabíllinn með öllu hafur-
taskinu hjelt af stað og jeg stóð
eftir á gangstjettinni. Jeg ákvað