Lesbók Morgunblaðsins - 01.07.1945, Blaðsíða 2

lÆSBÓK MORO UNBIjAÐSINS
3ó4
færni maður, Bjarni amtmaður
Thorsteinson. í ævisögu sinni.
Jón Sigurðsson segir um hann í
N.Fjelr (VI, 97) m. a.:
„Konungsfulltrúinn á alþíngi hef-
ir marga þá kosti til að bera, sem
öllum Íslendíngum þykir mikið til
koma, og afla honum virðíngar hjá
hverjum manni, sem kynnist honum.
Hann er skynsamur maður og greind-
ur, ráðsettur og alvarlegur; hann hef-
ir Ijósa hugsun og er fljótur að koma
fyrir sig bæði hugsun og orðum; —
hann hefir einnig gott lag á allri til-
högun og kann vel að sjá hvað bezt
fer; það var og einnig sjáanlegt, að
hann hafði varið mikilli ástundan til
að kynna sjer málin og gjöra sjer
sjálfur hugmynd um þau, því hann
vildi vera einfær um verk sitt, eins
og vera átti; hann hefir og einnig
lagt svo mikla ástundan á að læra
íslenzka túngu, að hann skilur vel
það sem talað er, og getur allsæmi-
lega framflutt á íslenzku ræðu, sem
hann hefir skrifaða fyrir sjer; sýndi
hann og í því lag sitt, að hann flutti
sjálfur á íslenzku ræður sínar fyrst
og seinast á þínginu
Þórður Sveinbjörnsson háyfirdóm-
ari minnist nokkuð á Bardenfleth í
ævisögu sinni, Niðurstaðan af því
öllu saman er ekki svo lök.
Vitnisburður .sr. Tómasar Sæ-
mundssonar um Bardenfleth er svona
og svona, en það kemur skýrt fram,
að hann álítur stiftamtmanninn mik-
inn persónleika. ,,I brjefi til Konráðs
Gíslasonar 4. febr. 1841, fer sr. Tóm-
as þungum orðum um Bardenfleth,
sem vinni að því öllum árum að
Danisera Islendinga, og hafi tekizt
blessunarlega að stinga embættis-
mönnum eins og nátthúfum í vasa
sinn á fundi embættismanna nefnd-
arinnar fyrri (1839). Hann kallar
hann „mesta aristókrat, sem jeg hefi
þekt“ og bætir því við, að „aðrir hafi
ekki öllu ver með sig farið“ en hann.
Við hvað sr. Tómas á með þessum
seinast tilfærðu ummælum, verður
Carl Emil Bardenfleth
ekki sjeð“ (J. H.: Tómas Sæmunds-
son, bls. 223). Þremur árum áður
hælir sr. Tómas Bardenfleth sem
mest hann má, í brjefi til Jónasar
Hallgrímssonar.
Jeg hefi tilfært hjer ummæli nokk-
urra merkra samtíðarmanna þess
manns, er konungur sendi hingað sem
fulltrúa sinn á inu fyrsta Alþingi í
nýjum stíl, til þess að sýna, hvernig
hann kom þeim fyrir sjónir. Konung-
ur hefir áreiðanlega valið vel. Jón
Sigurðsson segist ekki þekkja nokk-
urn mann (þ.e. danskan) í Dan-
mörku, sem hann að öllu samtöldu
teldi eins færan og Bardenfleth til
þess að hafa þennan starfa á hendi
(c: konungsfulltrúa-starfið).
Þingsetning, forsetakjör o. fl.
Bardenfleth setti ið fyrsta ráð-
gefandi Alþing með merkilegri og
ágætlega saminni ræðu, er sýnir og
sannar, að hann hefir verið gáfaður
maður og hámenntaður. En hún sýn-
ir líka, að hann hefir verið diplomat,
og þess vegna hefir hann verið val-
inn til konungsfulltrúa.
Þegar konungsfulltrúi hafði lokið
ræðu sinni og »agt „Alþingið sett“,
„tóku allir þingmenn undir 1 einu
hljóði: Lengi lifi konungur vor,
Kristján áttundi!“ Er þess ekki getið
sjerstaklega, hver hafi fyrstur sagt
þessi orð, en helzt er af sambandinu
milli setningarræðunnar og þess,
sem á eftir fer, að ráða, að það hafi
verið konungsfulltrúi.
Eftir það að rætt hafði verið um
kjörbrjef þingmanna, einkum um
kosninguna í Suður-Múlasýslu, er
var næsta gölluð, fól konungsfulltrúi
aldursforseta þingsins, Árna stift-
prófasti Helgasyni, þm. Rvík., að
gangast fyrir kosningu forseta, og, og
tók hann sjer til aðstoðar sem skrif-
ara Hannes prófast Stephensen, þm.
Borgf., og Halldór prófast Jónsson,
6. kgkj. þm. Alþingisforseti var kjör-
inn Bjarni Thorsteinson amtmaður,
1. kgkj. þm., með 23 atkvæðum.
Þói-ður Sveinbjörnsson háyfirdóm-
ari, 2. kgkj. þm., fjekk 2 atkv. Vara-
forseti var kjörirn Þórður Svein-
björnsson með 21 atkv. H. G. Thor-
dersen prófastur fjekk 2 og Jón yf-
irdómari Johnsen, þm. Árn., fjekk
1 atkvæði.
Skrifarar voru kjörnir Jón Guð-
mundsson, þm. Skapt., með 20 og
Þórður Jónassen yfirdómari, 3. kgkj.
þm„ með 17 atkv.
• Þeir Johnsen yfirdómari og Jón
Sigurðsson, þm. ísf.. voru kosnir með
16 og 12 atkv. til að búa Alþingis-
tíðindin undir prentun.
Þegar hjer var komið, lagði kon-
ungsfulltrúi 9 konungleg frumvörp
fyrir þingið, og var þeim útbýtt
prentuðum milli þingmanna. Enn-
fremur gerði konungsfulltrúi þing-
inu kunnugt, að' honum væri boðið
af konungi að leita álits þingsins um
nokkur mál, er hann tilgreindi, þar
á meðal um það, „hversu borga skuli
alþingiskostnaðinn“. (Þess skal hjer
getið, að hver þirgmaður fjekk 3
ríkisbankadali á dag í kaup og ferða-
kostnað að auki).
Loks lagði konungsfulltrúi fram,
til hliðsjónar fyrir þingið, eftirrit
konungsútskurðar frá 8. marz 1843,
ásamt íslenzkri þýðingu.