Lesbók Morgunblaðsins - 13.10.1946, Blaðsíða 5

I
LESBÓK MORGUNBLAÐSINb ^
I
385
Sigurður Bjarnason:
A innrásarstöðvum
París, 19. ágúst.
S.l. laugardag og sunnudag bauð
íranska utanríkismálaráðuneytið
okkur, 30 blaðamönnum, í ferðalag
um snokkrum hluta Ermarsunds-
strandar Frakklands. Tilgangurinn
með þessu boði var fyrst og fremst
að sýna blaðamönnum þrjár borg-
ir ,sem komu á merkilegan hátt
við sögu síðustu heimsstyrjaldar.
Þessar þrjár frönsku borgir voru:
Dieppe, le Havre og Rouen, allar í
Normandí, hinu forna landnámi
norrænna víkinga.
FARIÐ FRÁ PARÍS.
Kl. hálf þrjú á laugardag er lagt
af sl^að frá París og stefnt rak-
leiðis til Dieppe, sem stendur nið-
ur við ströndina nærri því beint
norður af París. Farartækið er
bifreið ein geysimikil. Enda þótt
veður sje þungbúið er fólkið samt
í hinu besta skapi. Þetta er fólk af
12 þjóðum að minsta kosti, sem
þarna er saman komið, korvur og
karlar, ungir og gamlir. En það
kemur sjer strax vel saman. París
liggur að baki, það er stefnt til
strandar þar sem loftið er blandað
sjávarilm. Leiðin liggur um skógi
vaxnar smáhæðir og flatlendi.
Bleikum kornökrum bregður fyrir.
Þar stendur kornið í stökkum og;
bíður þurks og þreskingar. Sum-
staðar er verið að plægja og á
nokkrum stöðum má sjá stóra og
silalega uxa ganga fyrir plógnum.
Víða eru kindur og kýr á beit. Nú
er þetta land í friði. Hvarvetna ber
friðsamlega iðju fólksins fyrir
augu, sáningu og uppskeru, upp-
byggingu eyðilagðra mannvirkja,
brúa og húsa. í smáþorpunum, sem
leið okkar liggur um, getur að líta
afleiðingar styrjaldarinnar: hrunin
eða hálfhrunin hús o.s.frv.
Nú er komin húðarrigning o^j
veldur það sumum allmiklum á-
hyggjum. Úrkomu þrungin skýin
grúfa yfir og byrgja nær alt útsýni.
En rjett áður en við komum til
Dieppe styttir upp. Ferðin niður að
ströndinni hefur tekið 4 klst.
DIEPPE.
Þetta er Dieppe. Þarna var fram
kvæmd merkileg tilraun tilínnrás-
ar á meginland Evrópu meðan að
veldi Þjóðvefja stóð ennþá föstum
fótum. Bretar og Canadamenn
gengu þarna á land 19. ágúst 1942.
Fáment lið réði til uppgöngu á
„At]antshafsvegginn“ eins og
Þjóðvefjar kölluðu virkjakerfi sitt
á vesturströnd Evrópu. Enda þótt
hið fámenna innrásarlið biði ægi-
legt afhroð, 3000 Canadamenn voru
skotnir niður á nokkrum klukku-
stundum, hafði þessi könnunarferð
geysimikla hernaðarlega þýðingu
fyrir Bandamenn. Þeir kyntust
varnarkerfi Þjóðverja og gátu bygt
innrásaráætlanir sínar á þessari
reynslu.
En nú skulum við litast um í
Dieppe. Borgin er fánum skreytt,
ekki af tilefni komu okkar, heldur
vegna þess að dagana á eftir eiga
að fara fram mikil hátíðahöld í til-
efni fjögra ára afmælis innrásar-
innar og til minningar um her-
mennina, sem fjellu í henni. For-
sætisráðherra Canada, Mackenzie
King, er kominn hingað til þess að
vera viðstaddur hátíðahöldiri og
lralda ræðu.
Bæjarstjórnin og verslunarráð
borgarinnar tekur á móti okkur.
Fyrst er numið staðar á hafnar-
skrifstofunni og ýmsar upplýsing-
ar gefnar um ástandið í borginni.
Einn þriðji hluti hennar er í rúst-
um. Nú eru þar 20 þús. íbúar en
voru 25 þús. fyrir stríð. Siglingar
til borgarinnar eru nú nauðalitlar
og öll skip, sem áttu þar heima fyr-
ir stríð eru á burtu. Þjóðverjar
tóku þau og af þeim hefur ekkert
sjest síðan. Svo er farið niður að
höfn og hafnargarðarnir skoðaðir.
Enda þótt búið sje að gera við
mikið af skemdunum blasa þó af-
ieiðingar stríðsins hvarvetna við.
Margir hafnargarðanna eru í rúst-
um og víða sjest á masturstoppa
sokkinna skipa, sem liggja þarna
ennþá. Skip eru þar örfá. Engin
fiskiskip nema nokkrar smádugg-
ur í stíl við færeysku skúturnar.
Fyrir utan sjálft mynni hafnarinn-
ar söktu Bretar tveimur stórum
skipum hlöðnum cementi. Var það
gert til þess að torvelda Þjóðverj-
um not hafnarinnar meðan þeir
hjeldu henni. En þó notuðu Þjóð-
verjar hana mjög mikið. Þegar
höfnin hefur verið skoðuð er farið
með okkur á sjálfan innrásarstað-
inn. Dieppe liggur í lægð milli
kalkkletta, sem ganga í sjó fram
fyrir vestan hana og austan. Hafn-
armynnið er rjett hjá eystri klett-
inum og skerst sjálf höfnin alllaiígt
inn í landið. En fyrir vestan hafn-
armynnið er breiður sandur og er
útgrynni nokkuð út frá honum.
Þarna rjeðu Canadamenn til land-
göngu, en jafnframt var gerð til-
raun tíl landgöngu á tveimur öðr-
um stöðum fyrir vestan og austan