Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1947, Síða 4

160
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Þinghúsið í Helsingfors
Jafnhliða þessu hefur raskast hlut
fallið milli launa þeirra, sem erfiðis-
vinnu stunda og hinna, sem „vinna
með höfðinu“, þannig að verka-
menn fá miklu hærri laun. Og það
er ekki rjettlátt. Enginn telur það
eftir þótt verkamaðurinn sje vel
sjálfbjarga. — Þvert á móti er það
undirstaða þess að þjóðfjelagið
standi föstum fótum að verkalýður-
inn sje vel sjálfbjarga. En aðrar
stjettir þurfa líka að vera vel sjálf-
bjarga. Þess ber líka að gæta, að sá
sem vinnur með höfðinu, hefur oft-
ast orðið áð kosta sig til náms í mörg
ár, og hefur námsskuldir í eftirdragi
lengi á eftir.
Seinasta verkfallið hjer í Helsing-
fors gerðu vinnumenn (Gaards-
karlar). Gangstjettimar voru ósóp-
aðar og stígar, og stigarnir í húsun-
um óþvegnir, nema þar sem íbúarn-
ir sjálfir tóku sig til og gerðu hreint
fyrir sínum dyrum. Miðstöðvar í
húsum stóðu kaldar, og kuldinn í
íbúðunum varð svo mikill að læknar
sögðu að heilsufari almennings
væri hætta búin. Þá tók stjórnin í
taumana og skipaði verkfallsmönn-
um að hefja vinnu aftur. Studdist
hún þar við heimildarlög sem sett
voru á stríðsárunum og heimila
stjórninni víðtækar ráðstafanir.
VETURINN er nú liðinn, enda
þótt einhver vorhret geti komið enn.
En nú um páskana skín sólin hlýtt
og snjórinn rennur sundur á göt-
unum. Vjer höfum komist furðan-
lega fram úr vetrinum. Kaldur var
hann þó, reglulega kaldur — í norð-
anverðu Finnlandi komst frostið í
40 gráður á Celsius. En kuldarnir
voru ekki langvarandi og vondar
stórhríðar hafa ekki komið. Þó hef-
ur verið nógur snjór til þess að
stunda skíðaíþróttir og aka timbri
úr skógunum, en á því veltur mikið
um hag landsins. Jeg hygg að skóg-
arhöggið hafi gengið vel í vetur. Og
nú er timbrið helsta útflutningsvar-
an og það sem vjer verðum að
byggja á til þess að geta greitt hern-
aðarskaðabæturnar.
I vetiu- var hætt að skammta
hrossakjöt, flesk og kindakjöt, en
nau(akjöt er enn skammtað. Það er
auðvitað gott að þannig hefur verið
losað um höftin, en verð á kjötinu
er mjög hátt, þó ekki jafn vitleysis-
lega hátt eins og á svarta markað-
inum áður. Og nú hefur brugðið
svo einkennilega við að svarti mark-
aðurinn er farinn að keppa við opin-
bera verðlagið — farinn að bjóða
vöruna með lægra verði. Kindakjöt
hefur t.d. verið allt að 100 mörkum
ódýrara hvert kiló á svarta markaðn
um að undanförnu, heldur en það
er i búðum.
Fatnaðarvörur — gerfivörur —
sjást nú fremur en áður í búðar-
gluggum, en kaupmenn segja að
fólk kaupi minna af þeim en áður.
Það stafar bæði af þvi, að nú er að
verða þrengra um pepinga manna á
milli, og að fólk nýtir gömlu fötin
sín miklu betur en áður og bíður
eftir því að fá betri fataefni. Menn
vilja ekki eyða peningum í að kaupa
föt, sem hlaupa og endast ekkert.
En nú sem stendur er svo mikill
hörgull á gjaldeyri, að vjer höfum
ekki haft efni á því að flytja inn
nema það allra nauðsynlegasta —
og svo máske fáeinar kaffibaunir til
þess að gera sjer dagamun á stór-
hátíðum.
VJER fögnum því að heldur hef-
ur greiðst úr um það að komast til
annara landa — en það nær þó
ekki til allra. Það eru enn mikil
vandkvæði á því að komast úr
landi. Veldur þar bæði um gjald-
eyrisskortur og svo þarf ríkið á
starfskröftum allra að halda. Flestir
ferðast til Svíþjóðar. Eru það aðal-
lega kaupsýslumenn, íþróttamenn,
listamenn, námsfólk og fólk, sem
hefur verið boðið til vina sinna í
Sviþjóð. Það er þetta fólk, sem mest
ber á í farþegaskipunum milli Á-
bæjar og Stokkhólms og í flugvjel-
um frá Helsingfors. Ferðalöngunin
hefur gripið menn, og langt um
fleiri sækja um fararlevfi heldur en
yfirvöldin treysta sjer til að veita
leyfi.
Utlendingar eru nú farnir að
koma hingað. I vetur komu rúss-
neskir stúdentar hingað í heimsókn
— í fyrsta skifti. Menn tóku þeirri
heimsókn vel og vænta þess að hún
geti orðið upphaf að nánari við-
kynningu rússneskrar og finnskrar
skólaæsku. Hjer eru einnig náms-
menn frá öðrum Norðnrlöndum við