Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1948, Blaðsíða 7

LESBÖK MORGUNBL AÐSINS ÍX. H TT
315
ch
anó
Hjer duga sveinar fljóSum
x dansfjalanna hálku,
og drjúgir kingja glóSum
í homi.
Hjer svellur allt af hljómleik
er sofa skyldu verkamenn,
og sekkur allt í tómleik
aS morgni.
Gerist reikull dansinn
glaSir menn í Bakkusi
grafa sig í fansinn
og spjalla.
Þetta er okkar landsher
og þaS mun ekki á honum standa
þegar skylda hans fer
aS kálla.
Eitt er þó sem víst er:
eiturþorstans bleika jurt
í ungum hjörtum býst hjer
meS rætur.
Og hvernig sem aS lítst þjer
er heiSur landsins venslaSur
þeim hópi, sem aS snýst hjer
um nætur.
BlygSun fœr í staupunum
bana og jarSarsaltiS dofnar
Bakkus þannig kaupunum
hagar.
Fellur aS í sálum,
fylkingar á gólfinu riölast,
fjarar út úr skálum
og dagar.
Vjer orkum ekki aS vinna spil
vort örlagaspil meö vín x haus,
vort atgerfi þarf minna til
aö smækka.
Utan viö vor sinnisþil
gnýr ægistormur veruleikans
og af honum þarf kynni til
aö stœkka.
X.
LAUKUR ER
HEILSUSAMLEGUR
FYR á öldum höfðu menn tröllatrú maðurinn Edward F, Kohman í Cam-
á lækningakrafti lauks. Pliny telur
til dæmis upp 28 mismunandi sjúk-
dóma, sem hann segir að best sje að
lækna með lauk. Nú er að lokum far-
ið að viðurkenna það. að það hafi ekki
verið neinar grillur l.já gömlu mönn-
unum að tala um lækningakraft lauks-
ins. Vísindamenn hafa nú fundið að
laukurinn er einmitt mjög þýðingar-
mikill við lækningar.
Ef menn tyggja lauk í fimm mínút-
ur — stundum þarf ekki nema eina
mínútu — þá eru allar bakteríur horfn
ar úr munninum.
Jafnvel hinn sterki þefur af laukn-
um, sem hefur fengið marga hús-
móðurina til að tárast, getur drepið
sóttkveikjur. Þetta hefur verið sann-
að með tilraunum báðum megin At-
lantshafsins.
Það voru amerískir vísindamenn —
Walker, Lindegren^ og t Bachmgnn
sem fundu það að útgufun lauksins
(laukþefurinn) drepur sýkla. En það
var rússneski vísindamaðurinn dr. B.
Tokin, sem fann að það er hægt að
sótthreinsa munninn með því að
tyggja lauk. Hann var að rannsaka
ýmiskonar jurtir, sem drepa sótt-
kveikjur. Af 150 jurtum, sem hann
hafði undir höndum, reyndist laukur-
inn langbestur. Hann getur líka drep-
ið taugaveikisbakteríuna, staphylo-
kokka o. fl.
Rannsóknarmennirnir Lucas og
Hammer, sem starfa við Rannsóknar-
stofnun landbúnaðarins í Michigan,
hafa og nýlega fundið nýja eiginleika
hjá lauknum. Sje laukdropum blandað
saman við 2,4—D (en það er vökvi,
sem notaður er til að eyða illgresi)
þá verður árangurinn margfaldur á
við það, sem áður var.
í tímaritinu „Science" hefur vísinda
den New Jersey, bent a enn einn eig-
inleika lauksins. Hann segir að það
hafi verið venja að vökva laukbeð
með „formaldehyde'* áður en sáð er,
til þess að eyða sveppum, sem leggj-
ast á jurtir. Nú sje það sannað, að
eftir fáa daga geti svepparnir ekki
gert laukplöntunum neitt mein, og
það sje vegna þess að útgufan plantn-
anna sjálfra eyði sveppunum.
Þegar þetta hafði verið leitt í Ijós
tóku sig til tyeir vísindamenn við há-
skólann í Tomsk í Síberíu, dr. Fila-
tova og dr. Toroptsiev, og fóru að
rannsaka hver áhrif laukangan gæti
haft á bólgusár. Þeir tóku safann úr
einum lauk, eða tveimur, Ijetu hann
í grunna skál og heldu henni þannig
að útgufan frá safanum ljek um sárið
í 10 mínútur. Þetta var reynt á 11
sjúklingum. Af tveimur höfðu limir
verið, teknir og kolbrandur hlaupið í
sárín. En í öllum sárunum voru bakt-
eríur (hvítir streptokokkar, hvítir
staphylokokkar o. fl.) og allir höfðu
sjúklingarnir miklar þjáningar.
Eftir fyrstu tilraun breyttist litur
á sárunum og sjúklingarnir kvörtuðu
ekki framar um þjáningar. Eftir aðra
tilraun fóru sárin að gróa.
Samkvæmt þessari reynslu er það
skiljanlegt að fornir Iækningamenn
höfðu tröllatrú á lauknum. Og það er
sjálfsagt rjett hjá þeim, að það er
ágætt ráð við kvefi að tyggja hráan
lauk. Efnafræðingar hafa einangrað
nokkur af þeim efnum lauksin.s, sem
talin eru best til sóttvarna. En laukur-
inn er merkilegur ávöxtur og sam-
settur úr svo mörgum efnum, að
menn hafa ekki fundið Joau öll enn.
Sennilegt er þó að það taki§t pg j)á
verði notuð ýmis meðul búin til úr
lauk, í stað lauksins sjálfs. _ _ ; .